۳. فوايد حوزه دعا نگارى۱
گزارشهاى منحصر به فرد سيّد و نگاشتههاى وى در حوزه دعا نيز شايان درنگ است و از چند زاويه، مهم مىنمايد:
يك. نقل منحصر به فرد برخى دعاها
سيّد در نگاشتههاى خود، حجم شايان توجّهى از دعاها را روايت كرده است كه تنها از طريق او به دست ما رسيده است. ناگفته پيداست كه دعاهاى رسيده از معصومان عليهم السلام عموماً، بويژه برخى دعاهاى خاص، مانند «دعاى عرفه» امام حسين عليه السلام از مضامين بلند توحيدى و معانى ارجمند اخلاقى - تربيتى سرشارند و از اين جاست كه به باور ما، اهمّيت نقل سيّد دو چندان مىگردد.
براى نمونه، بخش پايانى دعاى عرفه، تنها به وسيله سيّد، گزارش شده است۲ و اين بخش - همچنان كه برخى از دانشوران، يادآور شدهاند - ، سرشار از معارف حقيقى در توحيد و شناخت خداوند است.۳همچنين يكى از دو منبع «مناجات شعبانيه» نيز الإقبال سيّد است۴ و اگر نگاشتههاى سيّد، تنها اعتبار همين دو دعاى ارزشمند را تقويت مىكردند، براى اهمّيت دادن بدانها بسنده بود.۵
1.فوايد و ويژگىهاى دعانگارى سيّد، بيش از آن است كه در اين جا بيايد؛ ولى به ويژگىهاى مهمتر و بويژه آن دسته كه با «فقه الدعاء» ارتباط بيشترى دارند، اشاره مىكنيم.
2.الإقبال، ص ۶۵۱ به بعد.
3.شرح مناجات شعبانيه، ص ۱۱ - ۱۵.
4.الإقبال، ص ۱۹۷ - ۱۹۹. گفتنى است علّامه مجلسى رحمه اللَّه اين مناجات را از نگاشتهاى با نام الكتاب العتيق الغروىّ گزارش كرده است (بحار الأنوار ۹۱، ص ۹۹)؛ ولى اين كتاب بىگمان به پايه الإقبال نمىرسد؛ زيرا علّامه مجلسى، خود نويسنده آن را نشناخته است (همان، ج ۱، ص ۱۶) و به نظر مىآيد به قرينه برخى روايتهاى آن (بحار الأنوار، ج ۸۳، ص ۲۸۴) از آنِ دانشورى از سده هفتم هجرى است. برخلاف ديدگاه علّامه مجلسى كه آن را از آن «بعض قدماء المحدثين» دانسته است (بحار الأنوار، ج ۱، ص ۱۶) .
5.در باره اهمّيت اين مناجات از نگاه امام خمينى رحمه اللَّه، ر. ك: جهاد اكبر، ص ۳۶. همچنين براى آگاهى از برخى دعاهاى منحصر به فردى كه تنها به يُمن گزارش سيّد به دست ما رسيده است، ر. ك: الإقبال (چ قيومى) ج ۱، ص ۸۱ - ۸۵ ، ۸۶ - ۸۷ ، ۹۲، ۹۳ - ۹۴ و موارد فراوان ديگر. محقّق كتاب در تخريج منابع اين روايات تنها به بحار الأنوار، ارجاع داده است و اين نشان مىدهد اين روايات در منابع موجود پيش از روزگار سيّد، ديده نشده است.
