515
پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم

۲. افترا بستن به خدا

دومین عامل خشم الهى از منظر قرآن، افترا و نسبت دروغ دادن به خداوند متعال است. افترا به خدا، مصداق‏های مختلفى دارد که یک نمونه آن، شریک قرار دادن براى اوست که قوم یهود۱ و قوم عاد۲ مرتکب این گناه نیز شده بودند.

از نظر قرآن کریم، افترا به خدا و تکذیب آیات الهى، ظلم به خداست و مُفترى و مُکذّب، از هر ظالمى ظالم‏ترند. از این رو مى‏توان گفت که آنان بیش از هر کس دیگر، مورد خشم الهى هستند. خداوند سبحان در این باره مى‏فرماید:

۰.(وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَىٰ عَلَى اللهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِآیَاتِهِ إِنَّهُ‏لاَ یُفْلِحُ الظَّالِمُونَ.۳

۰.چه کسى ستمکارتر از کسی است که بر خدا دروغ بسته یا آیات او را تکذیب کرده؟! بی‏  گمان، ستمکاران، رستگار نمی‏شوند).

در آیه دیگر آمده است:

۰.(فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِآیَاتِهِ إِنَّهُ لَا یُفْلِحُ الْمُجْرِمُونَ.۴

۰.چه کسى ستمکارتر از آن کسی است که بر خدا دروغ مى‏بندد یا آیات او را تکذیب مى‏کند؟! بی‏  گمان، مجرمان، رستگار نمی‏شوند).

و در آیه‏ای دیگر مى‏خوانیم:

۰.(فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن كَذَبَ عَلَى اللهِ وَ كَذَّبَ بِالصِّدْقِ إِذْ جَاءَهُ أَلَیْسَ فِى جَهَنَّمَ مَثْوًى لِّلْكَافِرِینَ.۵

۰.پس چه کسى ستمکارتر از آن کسى است که بر خدا دروغ ببندد و سخن راست را هنگامى که به او رسیده، تکذیب کند؟! آیا در جهنّم، جایگاهى براى کافران نیست؟!).

1.. ر. ک: اعراف: آیۀ ۱۵۲.

2.. ر. ک: هود: آیۀ ۵۰.

3.. انعام: آیۀ ۲۱.

4.. یونس: آیۀ ۱۷.

5.. زمر: آیۀ ۳۲.


پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم
514

به خاطر آن بود که نافرمانی کردند و متجاوز بودند).

کلمه «کانوا» در جمله ( کَانُوا یَکْفُرُونَ بِٔایَاتِ اللهِ؛ [بنی ‏اسرائیل] به آیات خدا کفر مى‏ورزیدند) نشان مى‏دهد که قوم یهود، در طول تاریخ، مردمى لجوج و عنود بوده‏اند و هیچ گاه حاضر نشدند در برابر حق، سر تسلیم فرود آورند.

گفتنى است که کفر مذموم،۱ به چهار شکل در قرآن نکوهیده شده است: کفر جهلى، کفر علمى، کفر نعمت و کفر معصیت، و قوم یهود به انواع کفرها مبتلا بوده‏اند، بویژه کفر علمى که موجب غضب مضاعف الهى نسبت به آنان گردیده است، چنان که در این آیه به آن اشاره شده است:

۰.(بِئْسَمَا اشْتَرَوْا بِهِ أَنفُسَهُمْ أَن یَكْفُرُوا بِمَا أَنزَلَ اللهُ بَغْیًا أَن یُنَزِّلَ اللهُ مِن فَضْلِهِ عَلَىٰ مَن یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ فَبَاءُو بِغَضَبٍ عَلَىٰ غَضَبٍ وَ لِلْكَافِرِینَ عَذَابٌ مُّهِینٌ.۲

۰.خود را به بد چیزى فروختند که به آنچه خداوند فرو فرستاده است، از سر فزون‏خواهی کفر مى‏ورزند [و مى‏گویند]: «چرا خداوند براى برخى از بندگانش که بخواهد، از بخشش خویش، فرو مى‏فرستد؟!» و سزاوار خشمى از پى خشمى گشتند و براى کافران، عذابى خوار کننده خواهد بود).

یهود مدینه، اوصاف پیامبر خاتم و علائم ظهور او را در تورات خوانده بودند و سال‏ها قبل از بعثت مى‏دانستند که وى به مدینه خواهد آمد. به همین دلیل به مدینه کوچ کردند؛ ولى پس از بعثت پیامبر خاتم، با وجود شناخت کامل و آگاهى از پیامبر بودن محمّد صلی الله علیه و آله و علی رغم سال‏ها انتظار، به دلیل حسادت و فزون‏خواهی، او را تکذیب و رسالتش را انکار کردند و به خشم مضاعف الهى گرفتار آمدند.۳

1.. براى آگاهى از انواع کفر، ر. ک: مبانى شناخت: ص۲۸ (کفر در قرآن).

2.. بقره: آیۀ ۹۰. نیز، ر. ک: بقره: آیۀ ۶۱ و آل ‏عمران: آیۀ ۱۱۲ و نحل: آیۀ ۱۰۶.

3.. ر. ک: بقره: آیۀ ۹۰.

  • نام منبع :
    پرتوی از تفسیر اهل بیت علیهم السلام (مبانی و روش) جلد دوم
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي، سيّد محمّدکاظم طباطبايي،
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی
    محل نشر :
    مشهد
    تاریخ انتشار :
    1398/01/01
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5295
صفحه از 687
پرینت  ارسال به