* عوامل رسیدن به مقصد: به کار بستن هدایت همگانی الهی، زمینه‏ساز بهره‏مندی از هدایت ویژه او و رسیدن به مقصد است. این معنا در قرآن با تعبیرهایی مانند: ایمان به خدا، ایمان و اعتصام به خدا، اطاعت از فرمان خدا، کسب رضایت خدا، تقوا، مجاهده، و بازگشت از راه‏های انحرافی، بیان شده است.

همه این تعبیرها که عوامل رسیدن به مقصد شمرده می‏شوند، در واقع، به یک معنا اشاره دارند و آن، به کار بستن هدایت همگانی الهی است.

* موانع رسیدن به مقصد: اموری که مانع دستیابیِ انسان به رحمت خاصّ خداوند سبحان هستند، وی را از مدار رحمت و هدایت پاداشی الهی، خارج و در مسیر گم‏راهی قرار می‏دهند و نمی‏گذارند به مقصد برسد. این امور عبارت اند از:

یک. پیروی از هوس: این مانع، اصلی‏ترین مانع رحمت خاصّ الهی و رسیدن به مقصد انسانیت است. سایر موانعی که در ادامه به آنها اشاره می‏شود، ریشه در این مانع دارند.

دو. ظلم: برای بهره‏گیری کامل انسان از رحمت و هدایت ویژه الهی و رسیدن به مقصد، اجتناب از همه مراتب ظلم و انواع مختلف آن، ضروری است.

سه. کُفر: کفر، به معنای پنهان کردن حق و نادیده گرفتن حقیقت، پیوندی ناگسستنی با ظلم دارد و هر دو، مانع هدایت و رحمت ویژه الهی هستند.

چهار. فسق: فسق، به معنای خروج از مسیر حق، همانند «ظلم» و «کفر»، مانع هدایت ویژه الهی است.

پنج. دروغگویی و ناسپاسی.

شش. اسرافکاری به معنای گذر از مرز اعتدال در هر کار.

* نکاتی در باره موانع برخورداری از هدایت ویژه الهی:

یک. پیروی از هوس، مبدأ همه موانع هدایت ویژه الهی و ریشه همه عوامل اضلال کیفری است.

ارائه کرده است، از انواع آفت‏ها و محرومیت‏ها مصونیت می‏یابد و به سلامت مطلق، دست خواهد یافت.

دو. کامیابی دنیا و آخرت: برکات الهی راه خدا، نه‏تنها آخرت، بلکه زندگی دنیوی انسان را نیز فرا می‏گیرند.

سه. بهترین زندگی جاودان: مقصد نهایی صراط مستقیم، لذّت‏بخش‏ترین زندگی مادّی و معنوی در سرای جاوید و بهشت موعود است. بنا بر این، عبادت، حکمت متوسّط خلقت انسان است، نه حکمت نهایی آن.

* راه‏نمایان «صراط مستقیم»: عقل، بدون استمداد از وحی، قادر به تشخیص راه درست زندگی نیست. بر این اساس، راه‏نمایان صراط مستقیم، عبارت ‏اند از:

یک. خداوند سبحان: او تنها راه‏نمای اصلی صراط مستقیم است و دیگر راه‏نمایان، در حقیقت، پیام‏آور او هستند.

دو. پیامبران: آنان، از آدم تا خاتم، نمایندگان خدا برای راه‏نمایی انسان‏ها به راه درست زندگی هستند.

سه. کتاب خدا: بخشی از معارف قرآن، برای عموم مردم، قابل بهره‏برداری است و همگان می‏توانند از آن استفاده کنند. بنا بر این، کتاب خدا راه‏نمای مستقل شمرده می‏شود؛ امّا از آن جا که تنها پیامبر صلی الله علیه و آله به همه حقایق آن احاطه دارد، وی بهترین و کامل‏ترین راه‏نما از جانب خداست و به همین دلیل، پیامبران در رتبه دوم راه‏نمایان قرار گرفته‏اند.

پس از پیامبر صلی الله علیه و آله، کامل‏ترین راه‏نمایان، اهل ‏بیت علیهم السلام  اند و در رتبه بعد، هر کس دانش و تقوای او بیشتر باشد، بهتر می‏تواند دیگران را راه‏نمایی نماید.

* بازدارندگان از «صراط مستقیم»: دشمنان پیامبران که به تعبیر قرآن «شیاطین جن و انس» اند، بازدارندگان از صراط مستقیم شمرده می‏شوند. وجود این عوامل گم‏راه‏کننده در نظام آفرینش، سنّت خداوند و بر پایه خواست و مشیّت اوست.