این آیات، به روشنى بیانگر این واقعیت ‏اند که عناوین یاد شده، از نظر مصداق با یکدیگر پیوسته و همراه‏ اند، هر چند از نظر مفهوم تفاوت دارند.

نکته چهارم. عوامل کاهش یا افزایش موانع راهیابى: بر پایه آنچه در تبیین موانع راهیابى ویژه گذشت، انواع گناهان به طور نسبى، مانع برخوردارى انسان از هدایت ویژه الهى اند. هر چه آلودگى انسان بیشتر باشد، محرومیت او از هدایت پاداشى افزایش خواهد یافت، تا به نقطه‏اى برسد که به کلّى از مدار هدایت ویژه خارج می‏شود و در مسیر اضلال کیفرى الهى قرار می‏گیرد.

همچنین انواع عبادت‏ها و کارهاى نیک به صورت نسبى، زمینه‏ساز هدایت ویژه خداوند سبحان اند. هر چه حسنات انسان بیشتر گردد، برخوردارى او از هدایت پاداشى افزایش مى‏یابد تا این که به بالاترین مرتبه هدایت ویژه - که به پیامبران و اوصیاى آنان اختصاص دارد - دست یابد.

نکته پنجم. مصونیت از موانع راهیابى: انبیا و اوصیا که در صف نخست اطاعت از خداوند سبحان قرار دارند، به توفیق الهى، در تمام زندگى، از ابتلا به موانع هدایت ویژه مصونیت دارند و به همین خاطر به آنان معصوم گفته مى‏شود؛ امّا باید توجّه داشت که توفیق الهى، گزاف و بدون حکمت و دلیل نیست. راز این توفیق بزرگ - چنان که در شمارى از روایات آمده - حُسن نیّت آنان است. از امام باقر علیه السلام نقل شده که فرمود:

۰.إذا عَلِمَ اللهُ تَعالىٰ حُسنَ نِیَّةٍ مِن أحَدٍ اکتَنَفَهُ بِالعِصمَةِ.^۱

۰.هر گاه خداوند متعال بداند کسى حسن نیّت دارد، او را با عصمت احاطه مى‏کند.

در روایتى دیگر از امام صادق علیه السلام آمده است:

هوس، او را به ستم وادار مى‏کند، ظالم است و از آن رو که به پنهان کردن حقیقت وادارش مى‏سازد، کافر است و به دلیل این که او را از مرز اعتدال خارج مى‏کند، مسرف است و چون از راه صحیح زندگى منحرفش مى‏نماید، فاسق است. همه این اوصاف، بیانگر باطن آلوده کسى است که به دلیل کارهای گوناگونِ زشتِ ناشى از هواپرستى، از هدایت ویژه الهى محروم گردیده است. از این رو، قرآن کریم در مورد کسانى که بر اساس موازین الهى داورى نمى‏کنند، سه صفت از صفات یاد شده را به کار برده است:

یک بار مى‏فرماید:

۰.(وَمَن لَّمْ یَحْكُم بِمَا أَنزَلَ ٱللّٰهُ فَاُوْلٰئِكَ هُمُ ٱلْكَافِرُونَ.^۱

۰.و کسانی که به آنچه خدا نازل کرده حکم نمى‏کنند، کافرند).

بار دیگر مى‏فرماید:

۰.(وَمَن لَّمْ یَحْكُم بِمَا أَنزَلَ ٱللّٰهُ فَاُوْلٰئِكَ هُمُ ٱلْظَّالِمُونَ.^۲

۰.و کسانی که به آنچه خدا نازل کرده حکم نمی‏کنند، ستمگرند).

و بار سوم مى‏فرماید:

۰.(وَمَن لَّمْ یحْكُم بِمَا أَنزَلَ ٱللهُ فَاُوْلٰئِكَ هُمُ ٱلْفَاسِقُونَ.^۳

۰.و کسانی که به آنچه خدا نازل کرده حکم نمی‏کنند، فاسق اند).

همچنین مى‏فرماید:

۰.(وَ ٱلْكَافِرُونَ هُمُ ٱلظَّالِمونَ.^۴

۰.و کافران، خود ستمگرند).