خداوند - تبارک و تعالى - اسلام را تشریع کرد و راه‏هاى آن را براى وارد شوندگان، آسان ساخت.

همچنین از ایشان در تفسیر (بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَانِ الرَّحِیمِ) نقل شده که مى‏فرماید:

۰.الرَّحمٰنُ الَّذی یَرحَمُ بِبَسطِ الرِّزقِ عَلَینا، الرَّحیمُ بِنا فی أدیانِنا وَ دُنیانا وَ آخِرَتِنا، خَفَّفَ عَلَینَا الدّینَ وَ جَعَلَهُ سَهلاً خَفیفاً.^۱

۰.[خدای] بخشنده‏اى است که با گستردن روزى، بر ما رحم مى‏کند. با ما در دین و دنیا و آخرتمان، مهربان است. دین را بر ما سبک قرار داد و آن را سهل و آسان کرد.

بر این اساس، اطاعت از خداوند سبحان و اجتناب از گناهان، براى کسانى که فطرت پاک انسانى‏شان آلوده نشده، آسان است. از امیر مؤمنان علیه السلام روایت است که فرمود:

۰.اِتَّقوا مَدارِجَ‏ الشَّیطانِ‏ وَ مَهابِطَ العُدوانِ، وَ لا تُدخِلوا بُطونَكُم لُعَقَ الحَرَامِ؛ فَإِنَّكُم بِعَینِ مَن حَرَّمَ عَلَیكُمُ المَعصِیةَ وَ سَهَّلَ لَكُم سُبُلَ الطَّاعَةِ.^۲

۰.از نردبان شیطان و پرتگاه‏هاى تجاوز بپرهیزید، لقمه‏هاى حرام را به شکمتان در نیاورید، که شما در پیش دید همان کسى هستید که نافرمانى را بر شما حرام کرده و راه‏های اطاعت را برایتان آسان ساخته است.

گفتنى است که آسان بودن انجام برنامه‏هاى دینى، پیوندی نزدیک با سومین ویژگى صراط مستقیم یعنى «اعتدال» دارد؛ بلکه مى‏توان گفت: آسان بودن دین، یکى از نشانه‏هاى معتدل بودن آن است. از این رو، در روایات اهل بیت علیهم السلام، سختگیرى بر خود در انجام عبادات و برنامه‏هاى دینى، با تعبیرهاى گوناگون، مذموم و محکوم شمرده شده است. در روایتى از پیامبر صلی الله علیه و آله آمده است:

نینداخته است) نیز به نکته دوم اشاره دارد؛ یعنى اجراى این برنامه‏ها براى شما توان‏فرسا نیست.

کلمه «حَرَج» در این دو آیه به معناى ضیق و تنگناست، چنان که در روایتى از امام باقر علیه السلام در تبیین آیه نخست، «حَرَج» به «ضیق» تفسیر شده است.^۱

بر اساس این دو آیه، در مقرّرات الهى و برنامه‏هاى دینى، دستور العملى که مسلمانان را در تنگنا قرار دهد، وجود ندارد و به عبارت دیگر، صراط مستقیم الهى، ضیق و تنگ نیست؛ بلکه وسیع و باز است، چنان که در روایتى از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله نقل شده است:

۰.ٱلصِّراطُ المُستَقیمُ أَوسَعُ مِمّا بَینَ السَّماءِ وَ الأَرضِ.^۲

۰.راه راست، وسیع‏تر از فاصله میان آسمان و زمین است.

مقصود از تنگ نبودن راه دین و وسیع بودن «صراط مستقیم»، این است که اجراى مقرّرات دینى در زندگى، دشوار نیست؛ بلکه به دلیل هماهنگى آنها با فطرت، انجامشان سهل و آسان است. این معنا در روایات فراوانى، تبیین و بر آن، تأکید گردیده است، مانند آنچه از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود:

۰.إنَّ‏ اللَّهَ‏ فَرَضَ‏ فَرائِضَ‏، وَ سَنَّ سُنَناً... وَ شَرَعَ الدّینَ فَجَعَلَهُ سَهلاً سَمحاً واسِعاً، وَ لَم یَجعَلهُ ضَیِّقاً.^۳

۰.خداوند، فریضه‏هایى را واجب کرد و سنّت‏هایى را پایه نهاد... و دین اسلام را تشریع کرد و آن را آسان و راحت و وسیع و نه تنگ قرار داد.

در روایتى دیگر از امام على علیه السلام آمده است:

۰.إنَّ اللّهَ تَبارَکَ وَ تَعالىٰ شَرَعَ الإِسلامَ وَ سَهَّلَ شَرائِعَهُ لِمَن وَرَدَهُ.^۴