۶. عبادت خدا

ششمین مصداقِ «صراط مستقیم» از منظر قرآن، عبادت و پرستش آفریدگار جهان است. خداوند سبحان، خطاب به همه انسان‏ها مى‏فرماید:

۰.(أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَیکمْ یابَنِى ءَادَمَ أَن لَا تَعْبُدُوا الشَّیطَانَ إِنَّهُ لَکمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ * وَ أَنِ اعْبُدُونِى هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِیمٌ.^۱

۰.آیا با شما عهد نکردم - ‏اى فرزندان آدم - که شیطان را نپرستید، که او براى شما دشمنی آشکار است؟! * و این که مرا بپرستید که راه مستقیم، همین است؟!).

در آیه دیگر به نقل از عیسى علیه السلام خطاب به بنى اسرائیل آمده است:

۰.(إِنَّ اللهَ رَبِّى وَرَبُّکمْ فَاعْبُدُوهُ هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِیمٌ.^۲

۰.خداوند، پروردگار من و شماست. او را بپرستید. این است راه راست).

جمع‏بندی

در قرآن و احادیث، «صراط مستقیم» به شش گونه تفسیر شده است، که عبارت‏ اند از: ۱. دین اسلام - که آیین همه انبیاست -، ۲. کتاب خدا، ۳. راه شناخت خدا، ۴. راه محبّت خدا، ۵. راه پیشوایان بزرگ دینى، ۶. عبادت خداوند سبحان.

با اندکى تأمّل روشن مى‏شود که مقصود از «صراط مستقیم» و راه راست و درست رسیدن به مقصد اعلاى انسانیت، چیزى جز عبادت و بندگى خداى سبحان و اطاعت اوامر او نیست و نام‏گذارىِ سایر امورى که در قرآن و احادیث «صراط مستقیم» نامیده شده‏اند، از باب نام‏گذاری سبب به نام مسبّب است؛ زیرا ره‏نمودهاى وحى و انبیاى الهى و اوصیاى آنان، زمینه‏ساز شناخت و محبّت خداوند سبحان و در نهایت، موجب بندگى و اطاعت او و دستیابى به قلّه

بر این اساس، در روایات فراوانى «صراط مستقیم» به راه انبیا و اوصیاى آنان تفسیر شده است، مانند این که امام صادق علیه السلام در تفسیر (اهْدِنَا ٱلصِّرَاطَ ٱلْمُسْتَقِیمَ) مى‏فرماید:

۰.صِراطُ الأَنبیاءِ وَ هُمُ الَّذینَ أَنعَمَ اللهُ‏ عَلَیهِم.^۱

۰.راه انبیا، و آنان همان کسانى هستند که خدا بر آنها نعمت بخشیده است.

و در روایتی دیگر مى‏فرماید:

۰.الطَّریقُ وَ مَعرِفَةُ الإمامِ.^۲

۰.راه و شناخت امام.

در روایتى از امام باقر علیه السلام در تفسیر آیه (وَ أَنَّ هذا صِراطی‏ مُسْتَقیماً)^۳ آمده است:

۰.آلُ مُحَمَّدٍ علیهم السلام الصِّراطُ الَّذی دَلَّ عَلَیهِ.^۴

۰.خاندان محمّد علیهم السلام راهى است که او مردم را به آن راه‏نمایى کرده است.

و در نقلى از امام زین العابدین علیه السلام آمده که مى‏فرماید:

۰.نَحنُ الصِّراطُ المُستَقیمُ، وَ نَحنُ عَیبَةُ عِلمِهِ.^۵

۰.ماییم صراط مستقیم و ما صندوق علم او هستیم.

همچنین از امام صادق علیه السلام روایت شده است که فرمود:

۰.الصِّراطُ المُستَقیمُ أمیرُ المُؤمِنینَ عَلِیٌّ علیه السلام.^۶

۰.صراط مستقیم، امیر مؤمنان على علیه السلام است.