اگر «بسمله»، تنها حاکى از آن حقیقت باشد، نزدیک به اسم اعظمى است که مىتواند در نظام تکوین، مؤثّر باشد.
۲. سرآغاز همه كتابهاى آسمانى
اهمّیت و عظمت آیه (بِسْمِ ٱللّٰهِ ٱلْرَّحْمٰنِ ٱلرَّحِیمِ) ایجاب کرده که خداوند سبحان، همه کتابهاى آسمانى را با این جمله آغاز کند. این نکته در روایات متعدّدى بازگو شده است، مانند این روایتِ نقل شده از امام باقر علیه السلام:
۰.أوَّلُ كُلِّ كِتابٍ نَزَلَ مِنَ السَّماءِ «بسمِ اللّٰهِ الرَّحمٰنِ الرَّحیمِ».۱
۰.آغاز هر کتابى که از آسمان فرود آمده، «بسم اللّٰه الرحمن الرحیم» بوده است.
با وجود این، در روایتى از امیر مؤمنان علیه السلام نقل شده که «فاتحة الکتاب» از اختصاصات پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله است و خداوند سبحان، تنها یک آیه آن، یعنى (بِسْمِ ٱللّٰهِ ٱلْرَّحْمٰنِ ٱلرَّحِیمِ) را به سلیمان بن داوود عطا کرد. متن روایت این است:
۰.إنَّ اللهَ عز و جل خَصَّ مُحَمَّداً صلی الله علیه و آله وَ شَرَّفَهُ بِها، و لَم یُشرِک مَعَهُ فیها أحَداً مِن أنبِیائِهِ ما خَلا سُلَیمانَ علیه السلام؛ فَإِنَّهُ أعطاهُ مِنها (بِسْمِ ٱللّٰهِ ٱلْرَّحْمٰنِ ٱلرَّحِیمِ)، ألا تَراهُ یَحكی عَن بِلقیسَ حینَ قالَت: (إِنِّی أُلْقِیَ إِلَیَّ كِتٰابٌ كَرِیمٌ * إِنَّهُ مِنْ سُلَیْمٰانَ وَ إِنَّهُ بِسْمِ ٱللّٰهِ ٱلْرَّحْمٰنِ ٱلرَّحِیمِ)۲؟!۳
۰.خداوند عز و جل [فاتحة الکتاب را] به محمّد صلی الله علیه و آله اختصاص داد و او را به [نزول] آن، مفتخر ساخت و هیچ یک از پیامبرانش را در آن شریک او نکرد، بجز سلیمان علیه السلام که به او از آن (سوره حمد)، [تنها] (بِسْمِ ٱللّٰهِ ٱلْرَّحْمٰنِ ٱلرَّحِیمِ) را عطا کرد، آن جا که از بلقیس نقل میکند که گفت: (نامهاى گرامى به من رسیده است. آن نامه، از سلیمان است و [در آن آمده است:] بِسْمِ ٱللّٰهِ ٱلْرَّحْمٰنِ ٱلرَّحِیمِ).
