إنَّ الغِنىٰ وَ العِزَّ یَجولانِ، فَإذا ظَفِرا بِمَوضِعِ التَّوكُّلِ أوطَنا.^۱

۰.بى‏نیازى و عزّت، در گردش ‏اند و چون به جایگاه توکّل مى‏رسند، در آن جا سکنا مى‏گزینند.

۳. بهره‏مندی از امدادهاى غيبى

درخواست یارى‏جویى از خداوند سبحان نه از دیگران، زمینه‏ساز امدادهاى غیبى الهى و نصرتِ ویژه اوست. از این رو، کسى که بر خدا توکّل مى‏کند و از او یارى مى‏خواهد، علاوه بر بهره‏گیرى از عوامل طبیعىِ رسیدن به مقصود، از برکاتِ عوامل غیر طبیعى نیز برخورد خواهد شد. خداوند در باره جنگ بدر مى‏فرماید:

۰.(إِذْ تَسْتَغِیثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجَابَ لَكُمْ أَنِّى مُمِدُّكُم بِأَلْفٍ مِّنَ الْمَلاَئِكَةِ مُرْدِفِینَ.^۲

۰.[به خاطر بیاورید] زمانى را که [از شدّت ناراحتى در میدان بدر] از پروردگارتان کمک مى‏خواستید و او خواسته شما را پذیرفت [و گفت]: من شما را با یک هزار از فرشتگان، که پشت سر هم فرود مى‏آیند، یارى مى‏کنم).

۴. آسان شدن سختى‏ها

قوّت اراده از یک سو و امدادهاى غیبى الهى از سوى دیگر، سبب مى‏شوند سختى‏ها و دشواری‏های زندگى در زمینه‏هاى مختلف آسان گردند. در این باره از امام على علیه السلام روایت شده که فرمود:

۰.مَن تَوَكَّلَ عَلَى اللهِ‏ ذَلَّت لَهُ الصِّعابُ، وَ تَسهَّلَت عَلَیهِ الأَسبابُ.^۳

۰.هر کس بر خدا توکّل کند، دشوارى‏ها برایش آسان می‏شوند و اسباب [رسیدن به مقصود] برایش فراهم می‏گردند.

۱. برخورداری از اراده قوی

نخستین اثر انحصار یارى‏جویى از خداى سبحان، نیرومندى اراده است. کسى که باور دارد در پشت اسباب و علل طبیعى، اراده مسبِّب اسباب و قدرت مطلق الهى بر جهان حاکم است و او را نقطه اصلى اتّکاى خود در زندگى قرار داده، از نیرومندترین اراده برخوردار است. در روایات فراوانى بر این معنا تأکید گردیده است. از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل شده است که فرمود:

۰.مَن سَرَّهُ أن یَكونَ أقوَى النّاسِ، فَلیَتَوكَّل عَلَى اللهِ.^۱

۰.هر که خوش دارد قوی‏ترینِ مردم باشد، باید به خدا توکّل کند.

در روایتی دیگر، از امام على علیه السلام نقل شده است:

۰.أصلُ قُوَّةِ القَلبِ التَّوكُّلُ عَلَى اللهِ‏.^۲

۰.منشأ قوّت قلب، توکّل به خداست.

نیرومندى اراده در پرتو اعتماد به خدا، زمینه‏ساز دستیابى انسان به قلّه کمالات است. از این رو در روایتى از امام جواد علیه السلام آمده است:

۰.الثِّقَةُ بِاللهِ تَعالىٰ ثَمَنٌ لِكُلِّ غالٍ، وَ سُلَّمٌ إلىٰ كُلِّ عالٍ.^۳

۰.اعتماد به خداوند متعال، بهاى هر چیز گران‏سنگ است و نردبان هر مرتبه والاست.

۲. احساس بى‏نيازى و عزّت

دومین نقش انحصار توکّل به خداى سبحان، احساس بى‏نیازى و عزّت نفس است. از امام صادق علیه السلام در این باره روایت شده است که فرمود: