بهشتیان و دوزخیان که پیامبر صلی الله علیه و آله در شب معراج در یافته و به امام علی علیه السّلام سپرده است، رخدادهای شب معراج در آیات ۸ و ۹ سوره نجم توضیح و تفصیل داده می‏شوند.^۱ «وسائط علم» ائمّه علیهم السّلام، از دل‏مشغولی‏های دیگر عبیدی است و به صورت مشخّص در باره ماهیت متمایز «روح» از فرشتگانی چون جبرئیل و میکائیل سخن رفته است. (نحل: آیه ۲ و اسرا: آیه ۸۵).^۲ سخن از برخی بزنگاه‏های افاضه علم به ائمّه و بویژه شب‏های قدر (دخان: آیه ۳ - ۴) و (قدر: آیه ۴ - ۵)^۳ و همچنین حدود و ثغور علم ائمّه و گسترانیدن آن به رخدادهای گذشته و آینده بر پایه تفسیر آیه (هَٰذَا ذِكْرُ مَن مَّعِىَ وَ ذِكْرُ مَن قَبْلِى) از دیگر نکاتی است که با علم ائمّه علیهم السّلام در پیوند است.^۴

وجود توانایی‏های خاصّ ذو القرنین در قائم علیه السّلام (کهف: آیه ۸۳ - ۸۵)، تفویض برخی تشریعات به پیامبر صلی الله علیه و آله (حشر: آیه ۷)،^۵ شرطیت تسلیم در برابر ائمّه علیهم السّلام برای ایمان (نساء: آیه ۶۵) و اعطا شدن وجوب طاعت به عنوان ملک عظیم (نساء: آیه ۵۴)^۶ به امامان، از جمله مباحث دیگری هستند که در پیوند با موضوع حجّت‏شناسی در روایات عبیدی مطرح شده‏اند. بر روی هم، چهل روایت تفسیری - تبیینی به موضوع نبوّت و امامت پرداخته است که ۷۱/۳۵ در صد از روایات این گونه را تشکیل می‏دهد.

سه روایت تفسیری - تبیینی به مبحث «معاد» و تبیین مفهوم ترس از سوء حساب (رعد: آیه ۲۱)، تثبیت مؤمنان در عالم قبر از سوی خداوند (ابراهیم: ‏آیه ۲۷)^۷ و چگونگی در کمینگاه بودن پروردگار (فجر:‏‏ آیه ۱۴) می‏پردازد.

یوسف بر او را برای طاعت الهی و در راستای تحیّت برگزیدگان خداوند می‏شمارد (یوسف: آیه ۱۰۰).^۱

زمینه اصلی ۳۳ روایت هم موضوع «اهل بیت و امامت» است و در آنها آیات قرآن تحلیل می‏شوند. معرّفی ائمّه علیهم السّلام به عنوان اُولی الأمر (نساء: آیه ۵۹)، ذو القربی (انفال: آیه ۴۱) اهل البیت (احزاب:‏ آیه ۳۳)،^۲ مؤمنان شاهدِ اعمال بندگان (توبه: آیه ۹۵) و وجه الهی (قصص: ۸۸)،^۳ تفسیر پرسش از مودّت اهل بیت (تکویر:‏ آیه ۹ - ۱۰)، بازشناختِ امام علی علیه السّلام به عنوان برترین انفاق کننده (بقره:‏ آیه ۲۵۶)^۴ و معنا کردن امرِ «فانصب» به لزوم انتصاب امیر مؤمنان به ولایت (شرح: آیه ۷) در این شمارند. پاره‏ای دیگر از این روایت، پیوند زدن آیات قرآن با مواهب الهی به ائمّه علیهم السّلام چون علم و قدرت‏های بیکران و... را در سر دارند. علم ائمّه علیهم السّلام از زوایای گوناگونی بررسی می‏شود. گاه به منابع علم ایشان اشاره می‏رود که «علم الکتاب» یا «اسم اعظم»، یکی از آنهاست که آیه ۲۵ سوره حدید بر آن منطبق گردیده است^۵ و صُحُف ابراهیم و موسی (اعلی: آیه ۱۹) به عنوان بخش‏هایی از آن معرّفی گشته‏اند. ماجرای آوردن تخت بلقیس از سوی آصف بن برخیا (نمل: آیه ۴۰)^۶ نیز رهاورد علم او به‏اندکی از اسم اعظم دانسته شده که در برابر علم امامان به اکثر اجزای اسم اعظم، بسیار اندک به شمار رفته است. علم به «قرآن»، یکی دیگر از سرچشمه‏های علم ائمّه علیهم السّلام است که در روایت با تفسیرِ (تِبْيَٰنًا لِّكُلِّ شَىْ‏ءٍ)^۷ به تبیین آن پرداخته شده است. در همین راستا و به بهانه دو صحیفه از نام