در نیاورد و در همین راستاست که آیه (وَ مَا قَدَرُوا ٱللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ)^۱ هم در شأن کسانی دانسته می‏شود که خدا را به مخلوقات تشبیه کرده‏اند. یک روایت هم از گذر تحلیل آیه ۹۷ سوره آل عمران به مسئله «استطاعت» می‏پردازد.

از دیگر زیرشاخه‏های بحث توحید و خداشناسی که در روایات عبیدی بدانها توجّه وجود دارد، مقوله «معرفت و بیان» است، بدین معنا که خداوند برای ره‏نمونی انسان‏ها به سمت و سوی خویش، راه‏هایی قرار داده و امکان شناخت و معرفت را برایشان فراهم ساخته است. سه روایت بدین موضوع مربوط است و در آنها کسب معرفت بدون وحی، تکلیف ما لا یطاقی دانسته شده که در آیه ۲۸۶ سوره بقره آمده ^۲ یا جریان سنّت‏های الهی را به بعد از بیان و روشن‏داشت مربوط می‏داند (توبه: آیه ۱۱۵) یا (وَ هَدَيْنَاهُ ٱلنَّجْدَيْنِ)^۳ را در آیه ۱۰ سوره بلد به ره‏نمونی آدمی به خیر و شرّ خویش تفسیر کرده است. در مجموع، هشت روایت تفسیری در موضوع توحید و خداشناسی از محمّد بن عیسی نقل شده است که ۳/۷ در صد روایات گونه تفسیری - تبیینی را تشکیل می‏دهد.

بخشی از روایات تفسیری غیر فقهی محمّد بن عیسی، به «حجّت‏شناسی» اختصاص دارد. چهار روایت از این روایات به انبیاء مربوط می‏شود که یک روایت، داستان ارمیا و نشان دادن زنده شدن مردگان به او را بیان می‏کند (بقره: آیه ۲۵۹).^۴ سه روایت آیات قرآنی مربوط به انبیا را به گونه‏ای به تفسیر می‏نشیند که دامن عصمت و پاکی انبیا را نیالاید. برای نمونه درخواست ابراهیم علیه السّلام را در آیه ۲۶۰ از سوره بقره برای زیادت ایمان می‏داند و نه از روی شک، یا آیه ۹۴ سوره یونس را چنان تبیین می‏نماید که بر شکّ پیامبر در آنچه بر او نازل شده، دلالت نداشته باشد^۵ و سجده پدر و مادر و برادران

آمدن مردمان و عرفه روز مشهود / هود: آیه ۱۰۳،^۱ معنای تفث / حج: آیه ۲۹، «جهاد» (مصداق قوّت فراهم آمده در برابر دشمن / انفال: آیه ۶۰،^۲ مهلت چهارماهه به مشرکان / توبه: آیه ۲، «قضایا و احکام» (حکم بردن نزد قضات ظالم / بقره: آیه ۱۸۸،^۳ سنّت قرعه افکندن / آل عمران: آیه ۴۴، «تجارت» (مفهوم میسر / بقره: آیه ۲۱۹،^۴ از میان رفتن دین در اثر ربا / بقره: آیه ۲۷۶)، «دیات» (جهنّم جزای قاتلِ عامد / نساء: آیه ۹۳، وادی‏ای در جهنّم، جایگاه قاتلان / مائده: آیه ۳۲،^۵ «وصایا» (صاحب امر موصی له و میزان مال وصیّت شده / بقره: آیه ۱۸۰، لزوم عمل به مورد وصیّت / بقره: آیه ۱۸۱)،^۶ «نکاح» (لزوم اذن گرفتن بالغان برای ورود و چگونگی آگاهی از مأذون بودن / نور: آیه ۵۸ - ۵۹، نفی برداشت اباحه‏گرانه / شورا: آیه ۵۰،^۷ پرداخت معادل مهر زنانی که به کافران پیوسته‏اند به همسران آنان / ممتحنه: آیه ۱۱، «حدود» (چگونگی توبه کسی که بر همسر خود افترا زده است / نور: آیه ۴،^۸ امام علیه السّلام تعیین کننده حکم محارب با توجّه به نوع جنایت / مائده: آیه ۳۳.

۷۶ روایت غیر فقهی در ساحت‏های مختلف، از طریق محمّد بن عیسی نقل شده است. بخشی از دغدغه‏های عبیدی به مسائل «خداشناسی» مربوط می‏شود. در چهار روایت کوشیده می‏شود که واژه‏هایی چون «ید»(مائده: آیه ۶۴)^۹ یا «غضب»(طه: آیه ۸۱) در رابطه با خداوند، به گونه‏ای تبیین گردد که سر از تشبیه و جسم‏انگاری پروردگار