وَ قالَ: الرِّجسُ هُوَ الشَّكُّ، وَ اللّٰهِ لا نَشُكُّ فی رَبِّنا أَبَداً.^۱

گونه‏شناسی و تخریج: این روایت، چندین محور دارد. در یکی از این محورها به منصوص بودن مقام امامت و انتخابی نبودن آن و استمرار و جریان آن و اشارات قرآنی دالّ بر آن در سایر ائمّه توجّه داده شده است. بر این اساس می‏توان روایت را نسبت به آیه (وَأُولُوا ٱلْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَىٰ بِبَعْضٍ فِى كِتَابِ ٱللَّهِ) که در باره مصداق‏های نو و غیر معهود است، از مقوله «جری و تطبیق» انگاشت. عیّاشی^۲ و فرات کوفی^۳ این روایت را با تغییراتی در تفاسیر خود گزارش کرده‏اند.

ائمّه علیهم السّلام، مصداق اهل البیت (احزاب: آیه ۳۳)

۱۲۱.طریق۲۸^۴، عَن مُحَمَّدِ بن سِنانٍ، عَن إِسماعیلَ بنِ جابِرٍ وَ عَبدِ الكَریمِ بن عَمرٍو، عَن عَبدِ الحَمِیدِ بن أبی الدَّیلَمِ، عَن أبی عَبدِ اللَّهِ علیه السّلام، قالَ:.. فَلَم یَزَل یُلقِی فَضلَ أَهلِ بَیتِهِ بِالكَلامِ وَ یُبَیِّنُ لَهُم بِالقُرآنِ: (إِنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ ٱلرِّجْسَ أَهْلَ ٱلْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا)، وَ قالَ عَزَّ ذِكرُهُ: (وَٱعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَىْ‏ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِى ٱلْقُرْبَىٰ)، ثُمَّ قالَ‏ (وَ آتِ ذا القُربى‏ حَقَّهُ‏)، فَكانَ عَلِیٌّ علیه السّلام وَ كانَ حَقُّهُ الوَصِیَّةَ الَّتِی جُعِلَت لَهُ وَ الِاسمَ الأَكبَرَ وَ میراثَ العِلمِ وَ آثارَ عِلمِ النُّبُوَّةِ... .^۵

گونه‏شناسی و تخریج: روایت از نوع «تفسیری - تبیینی» است. معرّفی اهل بیت علیهم السّلام به عنوان مصداق انحصاری «اهل بیت» در روایات شیعه بسیار دیده می‏شود.^۶

وَ الحسین علیهما السّلام لَهُ بِذٰلِكَ. ثُمَّ وَصِیَّتِهِ لِلحَسَنِ علیه السّلام، وَ سَلَّمَ‏ الحسین إِلى الحَسَنِ علیهما السّلام ذٰلِكَ، حَتّى أُفضِیَ الأَمرُ إِلى الحُسَینِ علیه السّلام لا یُنازِعُهُ فیها أَحَدٌ، لَهُ مِنَ السّابِقَةِ مِثلُ ما لَهُ‏. فاستَحَقَّها عَلِیُّ بن الحُسَینِ علیه السّلام لِقَولِ اللّٰهِ تَعالَى: (وَأُولُوا ٱلْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَىٰ بِبَعْضٍ فِى كِتَابِ ٱللَّهِ)، فَلا یَكونُ بَعدَ عَلِیِّ بن الحُسَینِ علیه السّلام إِلّا فی الأَعقابِ وَ أَعقابِ الأَعقابِ‏.^۱

گونه‏شناسی و تخریج: بر اساس آنچه گفته شد، روایت از نوع «جری و تطبیق» است.

۱۱۹.طریق۱۴، عَن حمّادِ بنِ عِیسَى، عَن عَبدِ العَلِیِّ بن أَعیَنَ، قالَ: سَمِعتُ أَبا عَبدِ اللَّهِ علیه السّلام یَقُولُ:‏ إِنَّ اللّٰهَ عز و جل خَصَّ عَلِیاً علیه السّلام بِوَصِیَّةِ رَسولِ اللّٰهِ صلی الله علیه و آله وَ ما یُصِیبُهُ لَهُ، فَأَقَرَّ الحَسَنُ وَ الحسین علیهما السّلام لَهُ بِذٰلِكَ. ثُمَّ وَصِیَّتِهِ لِلحَسَنِ علیه السّلام وَ تَسلِیمُ الحُسَینِ علیه السّلام لِلحَسَنِ علیه السّلام ذٰلِكَ، حَتّى أَفضَى الأَمرُ إِلى الحُسَینِ علیه السّلام لا یُنازِعُهُ فیهِ أَحَدٌ، لَهُ مِنَ السّابِقَةِ مِثلُ ما لَهُ. وَ استَحَقَّها عَلِیُّ بن الحُسَینِ علیه السّلام لِقَولِ اللّٰهِ عز و جل‏: (وَأُولُوا ٱلْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَىٰ بِبَعْضٍ فِى كِتَابِ ٱللَّهِ)‏ فَلا تَكُونُ بَعدَ عَلِیِّ بن الحُسَینِ علیه السّلام إِلّا فی الأَعقابِ وَ أَعقابِ الأَعقابِ.^۲

گونه‏شناسی و تخریج: بر اساس آنچه گفته شد، روایت از نوع «جری و تطبیق» است.

۱۲۰.طریق ۳ و ۲۷، عَن یونُسَ عَنِ ابنِ مُسكانَ، عَن أبی بَصِیرٍ، قالَ: سَأَلتُ أَبا عَبدِ اللَّهِ علیه السّلام...قالَ... وَ اللَّهُ عز و جل یَقُولُ: (وَأُولُوا ٱلْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَىٰ بِبَعْضٍ فِى كِتَابِ ٱللَّهِ)‏، فَیَجعَلَها فی وُلدِهِ إِذاً لَقالَ الحسین علیه السّلام: أَمَرَ اللَّهُ بِطاعَتی كَما أَمَرَ بِطاعَتِكَ وَ طاعَةِ أَبِیكَ وَ بَلَّغَ فِیَّ رَسولُ اللّٰهِ صلی الله علیه و آله كَما بَلَّغَ فِیكَ وَ فی أَبِیكَ، وَ أَذهَبَ اللَّهُ عَنِّی الرِّجسَ كَما أَذهَبَ عَنكَ وَ عَن أَبِیكَ! فَلَمّا صارَت إِلى الحُسَینِ علیه السّلام لَم یَكُن أَحَدٌ مِن‏ أَهلِ بَیتِهِ یَستَطیعُ أَن یَدَّعِیَ عَلَیهِ كَما كانَ هُوَ یَدَّعی عَلى أَخِیهِ وَ عَلى أَبِیهِ لَو أَرادا أَن یَصرِفا الأَمرَ عَنهُ، وَ لَم یَكُونا لِیَفعَلا، ثُمَّ صارَت حِینَ أَفضَت إِلى الحُسَینِ علیه السّلام فَجَرَى تَأوِیلُ هٰذِهِ الآیَةِ: (وَأُولُوا ٱلْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَىٰ بِبَعْضٍ فِى كِتَابِ ٱللَّهِ)‏، ثُمَّ صارَت مِن بَعدِ الحُسَینِ علیه السّلام لِعَلِیِّ بن الحُسَینِ، ثُمَّ صارَت مِن بَعدِ عَلِیِّ بن الحُسَینِ علیه السّلام إِلى مُحَمَّدِ بن عَلِیٍّ علیه السّلام.