کار می‏رود؛ لذا خداوند ارتباط دائمی و مستدام یا به تعبیر دیگر «پیوند اجتماعی» را مطالبه می‏کند؛ چنان‎که تعبیر «ما امر الله به ان یوصل» نیز این مطلب را می‏رساند.

در آیه‏ای دیگر همین مفهوم به لسان ایجابی آمده است و قرآن صاحبان خرد را این‏گونه تمجید می‏کند: (الَّذِینَ یُوفُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَلا یَنْقُضُونَ الْمِیثاقَ * وَالَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ؛^۱ آنها که به عهد الهی وفا می‏کنند، و پیمان را نمی‏شکنند و آنها که پیوندهایی را که خدا دستور به برقراری آن داده، برقرار می‏دارند).

به نظر می‏رسد شاخص عمل به مسئولیت مذکور آن است که شخص در حدی با نزدیکان، دیگر افراد جامعه و گروه‏های اجتماعی مسئولیت‏پذیر^۲ ارتباط داشته باشد که دیگران او را دارای پیوند با آنها قلمداد کنند؛ لذا بریدن از هر یک از این موارد سبب نفی این ویژگی می‏شود، چنان‎که ارتباط کم‏رنگ نیز این‏گونه است.

۸. کمک به امر ازدواج

از نگاه وحیانی، کانون ازدواج دارای کارکردهای بسیار متنوعی است که جامعه از همه آنها مستقیم یا غیرمستقیم بهره‏مند خواهد شد. خانواده نخستین کانون همبستگی است که همه افراد آن، نخستین بار همبستگی و اتحاد را در آن تجربه و تمرین می‏کنند. همچنین ازدواج دامنه پیوندهای اجتماعی را گسترش می‏دهد؛ بنابراین هر چه این سلول اجتماعی، راحت‏تر تشکیل شود، پایه و خاستگاه همبستگی اجتماعی، مستحکم‏تر، فراگیرتر و پرتعدادتر خواهد شد.

از دیگر سو اگر کسانی که در سن ازدواج هستند، یعنی جوانان جامعه، نتوانند ازدواج کنند دچار مشکلات فراوانی می‏شوند؛ چنان‎که برای جامعه پیش رو نیز چالش‏هایی به وجود می‏آید. سطح پیوندهای اجتماعی این جوانان توسعه نمی‏یابد و در نتیجه به سوی انزوای اجتماعی و گریز از مسئولیت‏های اجتماعی سوق داده می‏شوند. لذا قرآن همه افراد جامعه را در کمک به ازدواج افراد بدون همسر و تسهیل این امر مبارک دارای مسئولیت

سبب مبادله احساسات، اطلاعات و انگیزه‏ها می‏گردد و ممکن است مستقیم (چهره به چهره) یا با واسطه (مانند مکالمه تلفنی یا مطالعه کتاب و روزنامه) صورت گیرد. همچنین ممکن است دوطرفه (مانند حضور در مهمانی) یا یک‏طرفه (مانند رادیو یا مجله) باشد. اگر این عنصر را از حیات نوع بشر حذف کنیم، چیزی از او باقی نخواهد ماند و به‎سرعت نابود خواهد شد. در مقابل، ارتباط‏های اجتماعی سبب افزایش صمیمیت و همدلی، افزایش آگاهی‏ها، افزایش دامنه همکاری‏ها، بالا رفتن فرهنگ و اندیشه و ترقی انسان در انسانیت خود می‏شود. بنابراین انسان تحث تأثیر ارتباط، هم در زمینه توانایی‏های فردی‏اش رشد می‏کند و هم همبستگی اجتماعی‏اش افزایش می‏یابد.

خداوند در پرتو تکالیف اجتماعی، برقراری ارتباط با خویشان، همسایگان و دیگر افراد جامعه را به شکل دوطرفه می‏خواهد؛ لذا کسانی را که به شکل انزواطلبانه یا در پوشش پاره‏ای توجیهات، گرایش به گوشه‏نشینی و قطع رابطه با نزدیکان، همسایگان و یا دیگر افراد جامعه دارند، به‎شدت تقبیح و سرزنش می‏کند و در وصف انسان‏های فاسق و نافرمان می‏فرماید: (الَّذِینَ یَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِیثاقِهِ وَیَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَیُفْسِدُونَ فِی الْأَرْضِ أُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ؛^۱ کسانی که پیمان خدا را، پس از محکم ساختن آن، می‏شکنند و پیوندهایی را که خدا دستور داده برقرار سازند، قطع نموده، و در روی زمین فساد می‏کنند، اینها زیانکاران‏اند).

بنابر ظاهر، عطف در این آیه برای تجمیع است؛ یعنی سخن درباره کسانی است که این سه ویژگی را با هم دارند و شاید جمع شدن «قطع پیوند‏هایی که خداوند دستور داده» با نقض عهد الهی و فساد در زمین، به این دلیل است که تکالیف اجتماعی قرآنی (چنان‎که پیش‏تر گذشت) عهد الهی هستند و نقض آنها سبب قطع رابطه با دیگران و در نتیجه ایجاد فساد در جامعه می‏شود. به تعبیر الهی چنین افرادی خود زیان می‏کنند و دود انزواطلبی‏شان به چشم خودشان می‏رود.

نکته دیگر این است که قطع - بر خلاف فصل - همیشه برای امور متصل و پیوسته به