ارتباط نزدیکی دارد. اگر زن نتواند محرک جنسی روانی را با خودش به‏عنوان مجموعه‏ای از مطلوب‏‏ها، باورها، عواطف و شخصیت ارتباط دهد یا آن را تهدیدکننده برای شخصیت خویش قلمداد کند، یا مخالف ارزش‏ها بداند، در مقایسه با مردان،‏ بیشتر احتمال دارد که دچار نداشتن تمایل جنسی و بازداری شود.^۱

ح ـ تفکیک نقش‏ها

یکی از عوامل اساسی و بسیار مؤثّر در استحکام روابط زناشویی، تفکیک نقش‏هاست. نقش‏ها، الگوهای تکراری رفتار هستند که اعضای خانواده با آنها کارکرد خانوادگی را به انجام می‏رسانند. خانواده‏ها لازم است برای حفظ نظامی سالم و اثربخش، بعضی از کارکردها را اعمال کنند.^۲ همان‏گونه که پیش از این نیز یادآوری شد، نقش‏های همسری، والدینی و خواهر ـ برادری، مهم‏ترین نقش‏هایی هستند که در نظام خانواده وجود دارند. تفکیک نقش‏ها از یکدیگر کمک شایانی به تقسیم مسئولیت‏ها و وظایف خواهد کرد.

ویژگی خانواده سالم، جای‏گرفتن صحیح در نقش، اجرای مناسب کارکردها و ایفای درست مسئولیت است. اما در خانواده ناکارآمد، یک یا چند عضو بار مسئولیت زیادی را از بابت تکالیف خانواده تحمل می‏‏کنند و مسئولیت‏پذیری و کارکردهای نقش‏ها واضح نیست.

دو موضوع مهم که با کارکرد نقش‏ها مرتبط‌اند عبارت‏اند از: تخصیص نقش‏ها و به عهده گرفتن نقش. این مفاهیم این گونه تعریف می‏شوند:

۱. تخصیص نقش: این مفهوم شامل الگوی خانواده در تخصیص نقش‏هاست؛ یعنی متناسب نبودن واگذاری نقش‏ها، واگذاری پنهان یا آشکار نقش‏ها و اینکه آیا واگذاری نقش‏ها توأم با بحث و تبادل نظر است، یا تحمیل می‏شود.

به دلیل همین تفاوت میان چرخه واکنش جنسی زن و مرد است که در آموزه‏های دینی سفارش فراوانی به کیفیت رابطه جنسی و درک شرایط ویژه زن شده است و مرد به پیش‏نوازش (ملاعبه) و درنگ ورزیدن (مکث و تلبث) ترغیب شده است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود:

إذا جامَعَ أحَدُکُم أهلَهُ فَلیَصدُقها، ثُمَّ إذا قَضَى حاجَتَهُ قَبل أن تَقضِی حاجَتَها فَلایعجَلها حَتّى تَقضِی حاجَتَها.^۱

۰.هرگاه هر یک از شما با همسرش هم‏بستر شد، او را نیز سخت برانگیزاند، و اگر پیش از او نیازش برآورده شد، زودتر از او بر نخیزد تا وى نیز نیازش را برآورده سازد.

به همین دلیل، رابطه جنسی پیش از رابطه عاطفی ـ هیجانی و قبل از برآورده‏ شدن نیاز‏های زن، جفاپیشگی و نادانی مرد دانسته شده است. آن حضرت می‏فرماید:

ثَلاثَةٌ مِنَ الجَفاءِ:... وأن یَکونَ بَینَ الرَّجُلِ وأهلِهِ وِقاعٌ مِن غَیرِ أن یرسِلَ رَسولاً؛ المِزاحَ وَالقُبَلَ. لایقَع أحَدُکُم عَلى أهلِهِ مِثلَ البَهیمَةِ !^۲

۰.سه چیز، از جفا [به همسر] است:... و اینکه میان مرد و همسرش، آمیزشى صورت پذیرد بی‌آنکه مرد پیشتر پیکى به نام شوخى و بوسه بفرستد. هیچ‏یک از شما مانند حیوانات با همسرش نزدیکى نکند!

مرحله برانگیختگی پاسخ جنسی در مردان ممکن است به‏ واسطه یک محرک جسمی، برای مثال، زیبایی‏های همسر یا محرک روانی، مانند محبت او، پدید آید. ولی مرحله برانگیختگی در زنان خیلی زود با صِرف مشاهده زیبایی همسر پدید نمی‏آید، بلکه محرک‏ها و انگیزش‏ها در تمایلات جنسی زنان، با دیگر جنبه‏های شخصیت آنان،