تأليفات

سه كتاب در زمينه كلام و فقه، به ابن خزّاز، نسبت داده شده است.
اثر چاپى: ۱ . كفاية الأثر في النص على الأئمّة الإثنى عشر .
اثر ناياب: ۲ . الإيضاح فى اُصول الدين على مذهب أهل البيت عليهم السلام ، كه با عنوان الإيضاح فى الاعتقاد نيز ذكر شده است. ^۱
اثر نايابى كه در منابع بعدى انعكاس يافته است: ۳ . الأحكام الشرعية على مذهب الإمامية. گويا اين كتاب، همان الأحكام الشيعية است كه در اختيار محمّد باقر مجلسى (م ۱۱۱۱ ق) بوده و وى روايتى را در باره دفن شبانه حضرت فاطمه عليهاالسلامبه دست امام على عليه السلام ، از آن نقل كرده است. ^۲

۱۵ . عيّاشى سمرقندى (م ۳۲۰ ـ ۳۲۹ ق)

محمّد بن مسعود بن عيّاش سمرقندى، مكنّا به ابو النضر و معروف به عيّاشى؛ محدّث، مفسّر، فقيه و رجالى. سال وفات او معلوم نيست. به قرينه آن كه وى دوست و استاد ابو عمرو كشّى (م ۳۲۹ ق) و معاصر ابو جعفر كلينى (م ۳۲۹ ق) بوده، شايد فوت او بين ۳۲۰ تا ۳۲۹ ق، اتفاق افتاده باشد. ^۳ عيّاشى به پيروى از پدر، بر مذهب اهل سنّت بود و در اين مدّت، از مشايخ حديث اهل سنّت فراوان استفاده كرد. ^۴ او در جوانى، به تشيّع گرويد و از مشايخ حديث كوفه، بغداد و قم حديث شنيد. ^۵
عيّاشى را صادق، موثّق و از چهرهاى برجسته اماميه ^۶ جليل القدر، واسع الأخبار، بصير و آگاه به روايات خوانده اند؛ ^۷ اگرچه از ضعفا نيز بسيار روايت

حروف الفبا، سامان يافته است و در پايان آن، فهرست هاى قابل استفاده اى نيز آمده است. ^۱

۱۴ . ابن خزّاز قمى (معاصر شيخ مفيد)

على بن محمّد بن على، مكنّا به ابو القاسم، ملقّب به خزّاز و معروف به ابن خزّاز قمى؛ محدّث، فقيه و متكلّم. در مصادر، افزون بر «على بن محمّد بن على»، ^۲ گاه از «على بن احمد بن على» ^۳ و يا «على بن خزّاز رازى» ^۴ ياد شده است. به قرينه توصيف او به «متكلّم» و يگانگى تأليفات منتسب به اسامى ياد شده در مصادر كتاب شناسى، معلوم مى شود كه على بن احمد همان على بن محمّد است كه در مصادر رجالى از او ياد شده است.
ابن خزّاز، هم به رازى شهرت دارد و هم به قمى. اين از آن روست كه وى در قم و رى ساكن بود و در رى از دنيا رفت. ابن خزّاز به قرينه مشايخ بغدادى اش ـ چون: ابو مفضّل شيبانى، ^۵ ابن عيّاش جوهرى، ^۶ ابو الفرج معافى بن زكريّاى بغدادى ^۷ ـ ، مدّتى هم در بغداد بوده است. سال وفات وى، دانسته نيست. به قرينه مشايخ او ـ مانند: شيخ صدوق (م ۳۸۱ ق) ^۸ و ابن عيّاش جوهرى (م ۴۰۱ ق) ـ ، وى را مى توان معاصر شيخ مفيد و ابن عيّاش دانست. ^۹ ابن خزّاز، قابل اعتماد و سرشناس در كلام و فقه شيعه بود. ^۱۰