457
تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري

مورد نقل شده از اين كتاب ، در : ج ۲ ص ۲۱۸ .
۸ . الأمالى ، نوشته ابو المفضّل ۱ محمّد بن عبد اللّه شيبانى (م ۳۸۷ ق) .
مورد نقل شده از اين كتاب ، در : ج ۲ ص ۲۸۹ .
اين كتاب ، يكى از منابع اصلى شيخ طوسى در تأليف الأمالى بوده است. ۲
۹ . رامش افزاى آل محمّد ، تأليف محمّد بن حسين محتسب .
موارد نقل شده از اين كتاب، در: ج ۲ ص ۳۳۰، ۳ ج ۳ ص ۱۸۰، ج ۴ ص ۲۵۰ و ۲۶۹.
۱۰ . الفُتيا ، نوشته جاحظ .
مورد نقل شده از اين كتاب ، در : ج ۲ ص ۴۰۲.
اين كتاب ، تأليف متكلّم مشهور معتزلى ، ابوعثمان عمرو بن بحر (م ۲۵۵ ق) است . اين كتاب ، به دليل نقل بخش اعظم كتاب النكت نظّام ـ كه حاوى انتقاداتى از صحابه بوده ـ مورد توجّه عالمان امامى بوده است . بخش اعظمى از اين كتاب را شيخ مفيد نقل كرده است.
۱۱ . صحيفة الرضا ، نگاشته عبد اللّه بن احمد بن عامر طائى .
مورد نقل شده از اين كتاب ، در : ج ۳ ص ۶۵ .
مجموعه اى كهن است كه در آن ، مؤلّف ، از طريق پدرش رواياتى را از امام رضا عليه السلام گردآورى كرده است . اين كتاب ، متن بسيار متداولى بوده است. ۴

1.در متن ، به اشتباه ، «أبى الفضل» تصحيح شده است .

2.براى اطّلاع از چگونگى استفاده ابن طاووس از اين كتاب ، ر . ك : كتاب خانه ابن طاووس ، ص ۱۸۴ و ۱۸۵ .

3.در متن، اين مورد به اشتباه، «رامش اقرايى» تصحيح شده است؛ ولى در موارد ديگر، نام، درست آمده است.

4.شيخ صدوق ، بخش اعظم اين كتاب را به طريق شيوخ خود به مؤلّف ، در آثار مختلف خود تخريج كرده است . در اين باره در مقاله «صحيفة الرضا به روايت شيخ صدوق و ابو عبد الرحمان سلمى» (كتاب ماه دين ، شماره ۷۰ ـ ۷۱ ، مرداد و شهريور ۱۳۸۲ ، ص ۶۱ ـ ۶۵) به تفصيل سخن گفته ام. همچنين ، براى دستيابى به گزارشى از كتاب صحيفة الرضا و روايت آن ، ر . ك : شيخ آقا بزرگ تهرانى ، الذريعة إلى تصانيف الشيعة ، ج ۱۵ ص ۱۷ و ۱۸ ؛ لوامع الأنوار فى جوامع العلوم و الآثار و تراجم اُولى العلم و الأنظار (صعده ، ۱۴۱۴ ق) ، ج ۱ ص ۴۷۶ ـ ۴۸۲ .


تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
456

بالغلوّ) . وى آثارى داشته است ، از جمله : كتاب الشفاء و الجلاء در امر غيبت كه كتابى نيكوست ، كتاب الفرائض و كتاب الآداب . طريق من در نقل آثار وى ، چنين است : «أخبرنا بهما الحسين بن عبيد اللّه ، عن محمّد بن أحمد بن داوود و هارون بن موسى التلّعكبرى ، جميعا عنه» . ۱
موارد نقل شده از اين كتاب ، در : ج ۲ ص ۳۳ (درباره قضاوت امام على عليه السلام در زمان پيامبر صلى الله عليه و آله ) ، ج ۳ ص ۳۵۱ (حديثى از امام باقر عليه السلام در فضيلت برخى مكان ها) ، ج ۴ ص ۳۳۳ (ماجراى بين امام رضا عليه السلام و مأمون) ، ص ۳۵۰ (گفته محمّد بن عيسى يقطينى در جمع آورى هجده هزار مسئله از امام رضا عليه السلام ) ، ص ۳۸۲ (رفتن برخى از بزرگان اماميه بعد از وفات امام رضا عليه السلام به صريا) و ص ۴۲۴ (گفته اى از ابو جعفر عمرى) .
۲ . بصائر الدرجات ، نوشته سعد بن عبد اللّه اشعرى (م ۲۹۹ يا ۳۰۱ ق).
موارد نقل شده از اين كتاب ، در : ج ۲ ص ۳۶ (اشاره به اين كه اشعرى در كتاب بصائر خود ، به ۳۶ طريق ، حديث «علّمنى رسول اللّه ألف باب يفتح كلّ باب ألفى باب» را از على عليه السلام روايت كرده است) ، ج ۲ ص ۵۵ ، ج ۳ ص ۳۳۶ ، ج ۴ ص ۶ ، ۱۳۹ ، ۲۳۹ و ۲۴۰ (سه حديث و احتمالاً چهار حديث بعدى نيز از بصائر باشد) .
۳ . سلوة الشيعة ، نوشته فَنجگِردى .
مورد نقل شده از اين كتاب ، در : ج ۲ ص ۷۲.
۴ . جمل أنساب الأشراف .
موارد نقل شده از اين كتاب ، در : ج ۲ ص ۱۱۸ و ۱۲۵ ، ج ۳ ص ۱۸۱ و ۲۲۶.
۵ . الأحكام الشرعيّة ، نوشته ابو القاسم على بن محمّد خزّاز قمى . ۲
موارد نقل شده از اين كتاب ، در : ج ۲ ص ۱۲۲ و ۴۱۶ .
۶ . كتاب النسب ، نگاشته حسن حسينى .
مورد نقل شده از اين كتاب ، در : ج ۲ ص ۱۶۷ .
۷ . منهاج ، تأليف كراجكى .

1.ر . ك : الفهرست ، طوسى ، ص ۷۶ .

2.براى آگاهى بيشتر درباره اين كتاب ، ر . ك : الذريعة إلى تصانيف الشيعة ، ج ۱ ، ص ۲۹۸ .

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی احمدی و محمدکاظم رحمتی
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 10391
صفحه از 554
پرینت  ارسال به