169
تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري

باب، ۲۳ . كتاب الديات، ۵۶ باب، ۲۴ . كتاب الشهادات، ۲۳ باب، ۲۵ . كتاب القضاء والأحكام، ۱۹ باب، ۲۶ . كتاب الأيمان و النذور و الكفّارات، ۱۸ باب.
كتاب الروضة نيزدر ۲۶۲ باب، ۵۹۷ حديث دارد. در اين بخش، رساله ها، كتاب ها، وصيت ها و خطبه هاى ائمه عليهم السلام ، آداب شايستگان، علوم نادره و بسيارى ديگر از آموزه هاى اهل بيت عليهم السلام در موضوعات پراكنده، ذكر شده است.
درباره تعداد كتاب هاى اصول و فروع، عناوين، ترتيب و شمار احاديث هر كدام، در مصادر و نسخه چاپى اختلاف وجود دارد. شيخ طوسى دو كتاب العشرة و العقيقة را ذكر نكرده و دو كتاب عقل و فضل علم را در بخش اصول، دو كتاب الطهارة و الحيض، دو كتاب الصيد و الذبائح و دو كتاب الأطعمة و الأشربة را در بخش فروع، يكى شمرده است. وى كتاب الوقوف و الصدقات را قبل از كتاب الصيد، افزوده است.
نجاشى كتاب القضاء و الأحكام را نياورده و دو كتاب النكاح و العقيقة، دو كتاب الصيد و الذبائح و دو كتاب الطهارة و الحيض را يكى انگاشته است. به علاوه، وى به جاى كتاب الطهارة، كتاب الوضوء را ذكر كرده است. تعداد كتاب ها به گزارش نجاشى، ۳۱ و به گزارشى طوسى، سى مورد است.
تعداد احاديث در نسخه چاپى، ۱۵۵۰۳ حديث است. در ديگر كتاب ها، عددهاى ديگرى ذكر شده است: عدد ۱۵۳۲۸، عدد ۱۶۱۹۹ ۱ ، عدد ۱۵۱۷۶، و گاه عدد ۱۶۱۲۱. ۲ شمار احاديث الكافى در هشت جزء (مجدّد)، چنين است: جزء اوّل ۱۴۳۷ حديث، جزء دوم ۲۳۴۶ حديث، جزء سوم ۲۰۴۹ حديث، جزء چهارم ۲۴۴۳ حديث، جزء پنجم ۲۲۰۰ حديث، جزء ششم ۲۷۲۷ حديث، جزء هفتم ۱۷۰۴، و جزء هشتم ۵۹۷ حديث. بر اين اساس، شمار مجموع آنها ۱۵۵۰۳ حديث است. ناگفته نماند كه در اين شمارش، ۶۱۸ حديثى كه متن واحد و اسانيد متعدّد دارند، لحاظ نشده است. ۳

1.لؤلؤ البحرين، ص ۲۳۸؛ نهاية الدراية، ص ۲۱۹.

2.مرآة العقول، ج ۲، ص ۴۳۷؛ ر.ك: الكلينى و الكافى، ص ۴۰۱.

3.الكلينى و الكافى، ص ۴۰۳.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
168

«الروضة» تصريح كرده است.
پنجم: نجاشى و شيخ طوسى نيز «الروضة» را بخش پايانى الكافى دانسته اند. ۱
در مقدّمه كوتاه مؤلّف، پس از ستايش خدا و درود بر حضرت مصطفى و بزرگداشت ائمه عليهم السلام ، به موضوع كتاب و بيان ضرورت آن پرداخته شده است. به موجب اين مقدّمه، تأليف اين كتاب با سه انگيزه انجام شده است: يكى پاسخ دادن به درخواست فردى كه طالب آموزه هاى اهل بيت عليهم السلام بوده است؛ ديگرى، تلاش براى جلوگيرى از علاقه مندى مردم به دنيا و سست شدن اراده ها و گسترش جهل و بى خبرى؛ و انگيزه سوم، فراهم آوردن مجموعه اى كه مرجع عموم مردم در سطوح مختلف، براى شناخت آموزه هاى دين باشد. ۲
بخش اصول، هشت كتاب و ۵۱۹ باب دارد: ۱ . كتاب العقل و الجهل، ۲ . كتاب فضل العلم، ۳ . كتاب التوحيد، ۴ . كتاب الحجّة، ۵ . كتاب الإيمان و الكفر، ۶ . كتاب الدعاء، ۷ . كتاب فضل القرآن، ۸ . كتاب العِشرة.
بخش فروع، داراى ۲۶ كتاب است و ۱۹۴۴ باب دارد: ۱ . كتاب الطهارة، ۴۶ باب، ۲ . كتاب الحيض، ۲۴ باب، ۳ . كتاب الجنائز، ۹۵ باب، ۴ . كتاب الصلاة، ۱۰۳ باب، ۵ . كتاب الزكاة، ۴۷ باب و أبواب الصدقة، ۴۳ باب، ۶ . كتاب الصيام، ۸۳ باب، ۷ . كتاب الحج و أبواب الزيارات، ۲۳۶ باب، ۸ . كتاب الجهاد، ۳۲ باب، ۹ . كتاب المعيشة، ۱۵۹ باب، ۱۰ . كتاب النكاح، ۱۹۲ باب، ۱۱ . كتاب العقيقة، ۳۸ باب، ۱۲ . كتاب الطلاق، ۸۲ باب، ۱۳ . كتاب العتق و التدبير و المكاتبة، ۱۹ باب، ۱۴ . كتاب الصيد، ۱۷ باب، ۱۵ . كتاب الذبائح، ۱۵ باب، ۱۶ . كتاب الأطعمة، ۱۳۴ باب، ۱۷ و كتاب الأشربة، ۳۷ باب، ۱۸ . كتاب الزىّ والتجمّل والمروّة، ۶۹ باب، ۱۹ . كتاب الدواجن، ۱۳ باب، ۲۰ . كتاب الوصايا، ۳۹ باب، ۲۱ . كتاب المواريث، ۶۹ باب، ۲۲ . كتاب الحدود، ۶۳

1.الكافى، ج ۱، ص ۸ .

2.رجال النجاشى، ص ۳۷۷؛ الفهرست ، طوسى، ص ۲۱۱.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی احمدی و محمدکاظم رحمتی
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9867
صفحه از 554
پرینت  ارسال به