113
تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري

مى شود. عقيده رسمى اين مذهب، آن است كه سلمان فارسى، مقداد، عمّار، ابوذر و عمرو بن اُميه ضمرى، از سوى خدا عهده دار تعيين مصالح عالم اند. ۱ تجديد نظر ابو القاسم كوفى در مذهب خود، نه تنها موجب شد كه وى شايسته نقل روايت شناخته نشود، كه سيادت و انتساب او به امام جواد عليه السلام ۲ يا امام كاظم عليه السلام ۳ نيز مورد ترديد جدّى قرار گرفت. ۴ در برابر اين ديدگاه، ميرزا عبد اللّه افندى، ۵
ميرزا حسين نورى ۶ و آقا بزرگ تهرانى، ۷ سيادت ابو القاسم كوفى را تأييد كرده، متذكّر شده اند كه اكثر كتاب هاى وى؛ بلكه همه آنها در دوره راستْ كيشى او ـ هنگامى كه بر مذهب اماميه بوده ـ تأليف شده اند؛ چراكه پيشينيان بر اكثر آنها اعتماد كرده اند. ابو محمّد، فرزند او و نيز ابو عمران كرمانى، در شمار راويان وى شناخته مى شوند. ۸

تأليفات

ابو القاسم كوفى پرتأليف بود. نجاشى اكثر كتاب هاى او را مختلط و فاسد دانسته و شيخ طوسى ۹ از مجموع كتاب هاى فراوان وى، تنها دو كتاب الأوصياء و الفقه على ترتيب كتاب المزنى را مربوط به دوره پايدارى وى بر اماميه دانسته است.
الف ـ آثار ناياب: ۱ . الأنبياء، ۲ . الأوصياء، ۳ . التبديل و التحريف، ۴ . تحقيق اللسان فى وجوه البيان، ۵ . الاستشهاد، ۶ . تحقيق ما ألّفه البلخى من المقالات، ۷ . منازل النظر و الاختيار، ۸ . أدب النظر و التحقيق، ۹ . تناقض أحكام المذاهب الفاسدة، ۱۰ . معرفة ترتيب ظواهر

1.خلاصة الأقوال، ص ۲۳۳.

2.رياض العلماء، ج ۳، ص ۳۵۵؛ خاتمة مستدرك الوسائل، ج ۱، ص ۱۶۸.

3.خلاصة الأقوال، همان جا.

4.الرجال ، ابن غضائرى، همان جا.

5.رياض العلماء، همان جا.

6.خاتمة مستدرك الوسائل، همان جا.

7.الذريعة، ج ۲، ص ۲۸.

8.رياض العلماء، ج ۳، ص ۳۵۷؛ خاتمة مستدرك الوسائل، ج ۱، ص ۱۶۸.

9.رجال النجاشى، ص ۲۶۵ ـ ۲۶۶؛ الفهرست ، طوسى، ص ۱۵۵ ـ ۱۵۶.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
112

ناقل بسيارى از احاديث و اصول، شايسته اعتماد، گران مايه و در شمار مشايخ اماميه بود. ۱

تأليفات

آثار او همگى ناياب اند، عبارت اند از: ۱ . العلل، ۲ . أخبار النبى صلى الله عليه و آله (أخبار آباء النبى و فضائلهم و آبائهم)، ۳ . ايمان أبى طالب، ۴ . فضل القرآن و حَمَلَتُه، ۵ . الممدوحين و المذمومين، ۶ . المبيضة.
مبيضة، نام فرقه اى است كه با بنى عباس بيعت نكردند و شعار آنها پوشيدن لباس سفيد بود، در حالى كه عباسيان لباس سياه به تن مى كردند. ۲

۴۱ . ابو القاسم كوفى (م ۳۵۲ ق)

على بن احمد بن موسى، مكنا به ابو القاسم و معروف به ابو القاسم كوفى؛ محدّث، مورّخ و متكلّم. وى در كوفه زاده شد و در همان جا سكونت اختيار كرد. وى در كوفه، از پدرش احمد بن موسى و نيز از جعفر بن محمّد بن مالك كوفى، حديث شنيد. ۳ گويا او به قم و فسا سفر نمود و سرانجام در قريه كرمى از توابع فسا، با اين جهان فناپذير وداع كرد. ۴ ابو القاسم كوفى از على بن ابراهيم قمى ۵ در كتاب الاستغاثة بسيار روايت كرده است. وى در مصادر، به خروج از مذهب اماميه، بدعت گذارى، غلو، اختلاط، كذّاب بودن و پيروى از مذهب فاسد، متّهم شده است. ۶ بر پايه برخى گزارش ها، وى مذهب مخمّسه را اختيار كرد ۷ كه در شمار مذاهب غلات، شناخته

1.رجال النجاشى، همان جا؛ الفهرست ، طوسى، همان جا.

2.الاعلام، ج ۱، ص ۲۰۸.

3.الاستغاثه، ج ۱، ص ۹۰.

4.رجال النجاشى، ص ۲۶۵.

5.الاستغاثه، ج ۱، ص ۲۹.

6.رجال النجاشى، ص ۲۶۵ ـ ۶۹۱؛ الرجال ، ابن غضائرى، ص ۸۲؛ خلاصة الأقوال، ص ۲۳۳.

7.الفهرست ، طوسى، ص ۱۵۵؛ معالم العلماء، ص ۹۹.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي چهارم تا هفتم هجري
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی احمدی و محمدکاظم رحمتی
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9767
صفحه از 554
پرینت  ارسال به