243
اندیشه شناسی محدّثان حلّه

اين، نكته مهمّى است كه شيخ طوسى، خود در عدّة الاُصول، بدان تصريح مى‏كند؛۱ ولى ابن ادريس، تصوّر كرده است ملاك اصلى عمل به خبر واحد نزد شيخ، تنها امامىِ راستگو بودن راوى است، در حالى كه ملاك اصلى وى، نوع عمل و سيره دانشوران شيعى بوده است. از همين رو، آن گاه كه روش شيعيان، اقتضاى عمل به روايت‏هاى برخى راويان فاسد المذهب را داشته است، شيخ نيز از همان روش و مقتضاى آن، پيروى مى‏كرد.
علّامه حلّى، نيز در دنباله اين روند به دفاع از شيخ طوسى مى‏پردازد و تلاش مى‏كند نادرستى آن خدشه‏ها را بنماياند. لحن علّامه در اين موارد، از لحن محقّق و فاضل آبى نيز شديدتر است. براى نمونه در جايى پس از ردّ انتقاد ابن ادريس از شيخ، مى‏نگارد:

1.عدّة الاُصول، ج ۱، ص ۱۴۹.


اندیشه شناسی محدّثان حلّه
242

المتأخّرين»،۱ «قلّة تأمّل»۲ - كه معمولاً در باره انديشور ديگرى ديده نمى‏شود - مى‏توان دريافت كه بسيارى از انديشه‏هاى فقهى يا حديثى ابن ادريس، از نگاه محقّق، بى اعتبار بوده است. يكى از دلايل مهم اين تقابل - چنان كه آمد - نقدهاى فراوان ابن ادريس بر شيخ طوسى رحمه اللّه بوده است كه بزرگانى چون محقّق حلّى، آن حجم فراوان از خرده‏گيرى بر شيخ را بر نمى‏تافته‏اند. به ويژه در مواردى كه ابن ادريس نيز در خرده‏گيرى خود بر صواب نبوده است.۳
براى نمونه، به هنگام بررسى انديشه‏هاى رجالى ابن ادريس گفتيم كه وى بر شيخ طوسى، به جهت عمل به روايت‏هاى سكونى، خرده گرفته بود؛ ولى براى كسى كه مبحث خبر واحد در عدّة الاُصول را به خوبى خوانده و با روش حديثى شيخ طوسى آشنا شده باشد، آشكار است كه ملاك عمل شيخ طوسى در اين گونه موارد، سيره محدّثان و بزرگان اماميه در عمل به روايت‏هاى برخى راويان فاسد المذهب بوده است. ويژگى اين گونه راويان سنّى، آن بوده است كه شيعيان، از صدور مجموعه‏اى از ميراث حديثى آنان از معصوم عليه السلام اطمينان داشته‏اند و بدين جهت با وجود فساد مذهب، به آنان در گزارش اين مجموعه، اعتماد كرده‏اند.

1.همان، ج ۱، ص ۲۴۷.

2.همان، ج ۱، ص ۳۳۵.

3.براى نمونه، ر. ك: المعتبر، ج ۱، ص ۳۱۸، ۳۳۵، ۳۴۲.

  • نام منبع :
    اندیشه شناسی محدّثان حلّه
    سایر پدیدآورندگان :
    امین حسین پوری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4975
صفحه از 375
پرینت  ارسال به