۱. عدم حجيّت خبر واحد
پيش از اين به ديدگاه ابن ادريس در اينباره، اشاره كرديم و هم گفتيم كه وى در حقيقت روند انكار حجّيت خبر واحد را كه با شيخ مفيد رحمه اللّه ۱ رشد يافت و به دست سيّد مرتضى رحمه اللّه به عنوان شعار شيعيان مطرح گشت، به اوج رسانيد. وى در ديباچه السرائر، سخن سيّد مرتضى رحمه اللّه را در اين باره، به گستردگى مىآورد و از آن دفاع مىكند۲ و آن را روشنگر ديدگاه همه شيعيان، قلمداد مىكند.
۲. عدم بحث از مباحث مرتبط با خبر واحد
براى آنان كه به جواز عمل به خبر واحد باور يابند، گريزى نيست كه از مباحثى همچون ويژگىهاى راوى، چگونگى رويارويى با مراسيل، چند و چون حلّ اختلاف روايات و... سخن گويند؛ ولى كسى كه از پايه، حجيّت خبر واحد را نمىپذيرد، اساساً نيازى به اين مباحث ندارد.۳
از اين رو بايد توجّه كرد كه اگر ابن ادريس در مواردى، به ارزيابى راويان پرداخته است، از آن جهت نيست كه براى ديدگاه خود دليلى دست و پا كند؛ بلكه از آن روست كه ديدگاههاى مخالف خود را بيشتر تضعيف كند و آنها را بر پايه مبانى قائلان به حجيّت خبر واحد نيز غير قابل پذيرش بنماياند؛۴ ولى باز براى روشنتر شدن انديشههاى ابن ادريس - هر چند در گستره مجادله با قائلان به حجيّت خبر واحد - ، به يكى ديگر از انديشههاى مهم وى اشاره مىكنيم و در مىگذريم.
۳. عدم حُجّيت روايات راويان غير امامى
چنان كه در بخش انديشهشناسى ابن ادريس آورديم، وى هر راوى غير امامى را، حتّى اگر از فرقههاى شيعى باشد، غير عادل و بلكه كافر مىداند.۵ از اين رو، از نگاه وى، عمل به روايت هيچ يك از آنان - حتّى اگر رجاليان، او را به راستگويى در گفتار، ستوده باشند - روا نيست.۶ اين ديدگاه
1.توجّه شود كه پيش از شيخ مفيد رحمه اللَّه، ابن قبة (متوفى پيش از ۳۱۹ق) نيز به عدم حجيّت خبر واحد، باور داشته است. وى از دانشمندان امامى سده سوم و چهارم بوده است كه در رى مىزيسته است و سخن در اين جا در محدوده دانشوران مكتب بغداد است. براى ديدگاه ابن قبة در اين باره، ر. ك: كمال الدين، ص ۱۱۰.
2.السرائر، ج ۱، ص ۴۷ به بعد.
3.همچنانكه سيّد مرتضى رحمه اللّه به اين بىنيازى تصريح مىكند (الذريعة، ج ۲، ص ۵۵۴ - ۵۵۵ ) .
4.ر. ك: السرائر، ج ۲، ص ۶۷۵ - ۶۷۶ و ج ۳، ص ۲۸۹.
5.تكرار مىكنيم كه اين، ديدگاه ابن ادريس است و نه ديدگاه نگارنده يا پژوهشكده.
6.روشن است كه اين ناروايى به عنوان دليل مستقل است؛ و گر نه تمسّك به روايتهاى آنان را به عنوان مؤيّد، بىاشكال مىداند.