نكته شايان توجّه، آن است كه از نگاه محقّق، در برابر «حديث ضعيف مشهور»، «حديث شاذّ» قرار دارد.^۱

- عمل به روايت ضعيف، در گستره آداب و مستحبّات‏

از بررسى تعامل محقّق با روايت‏هاى ضعيف در حوزه آداب و مستحبّات و مكروهات نيز مى‏توان يقين يافت كه وى به قاعده تسامح در ادلّه سنن، باور داشته است و از همين رو، روايت‏هاى ضعيف را دراين حوزه، بدون بررسى سندى، مى‏پذيرفته است. براى نمونه، در جايى پس از يادكرد برخى روايات از راويان ثقه و ضعيف مى‏نويسد:
و هذه الأخبار تتضمّن آداباً فلا مشاحّة فى طرقها.^۲
و در جايى ديگر، پس از نقل روايتى از برخى راويان ضعيف در باره اين كه «اگر كسى در روز جمعه نتوانست غسل كند، مى‏تواند آن را روز شنبه قضا كند»، چنين مى‏نويسد:
و لكنّها تنجبر بأنّ الغسل طَهور فيكون حسناً.^۳

- عمل به روايت ضعيفى كه هماهنگ با برخى روايات صحيح است‏

محقّق حلّى مى‏گويد: اگر مضمون روايت ضعيف با برخى روايت‏هاى صحيح، هماهنگ باشد، پذيرش آن، بى‏اشكال است. براى نمونه، وى پس از گزارش روايتى از دو راوى واقفى، چنين مى‏نويسد:
و الراويان واقفيّان لكنّها مطابِقَة لأحاديث صحيحة.^۴

- استناد به روايات راويان اهل سنّت، در صورت هماهنگى با روايات شيعيان‏

محقّق حلّى، در جاى جاى المعتبر، به هنگام استدلال فقهى از روايات اهل سنّت نيز بهره مى‏گيرد، بدين شرط كه در ميان روايت‏هاى شيعيان نيز مؤيّدى معتبر داشته باشند.^۵ قيد «معتبر» را از آن رو

جايى، روايتى مرسل را از آن رو كه با «برائت اصليّة» هماهنگ است، مى‏پذيرد.^۱
البته مراد از معتبر بودن روايت ضعيف نيز، در اين نمونه‏ها، همين است كه شايستگى مؤيّد و گواه بودن را دارند.

- اعتبار حديث ضعيف هماهنگ با «نظر»

محقّق حلّى، در مواردى مضمون برخى احاديث ضعيف را، از آن رو كه با «نظر» هماهنگ است، مى‏پذيرد. از بررسى موارد آن، مى‏توان اين گونه برداشت كرد كه خواست وى از «نظر»، استدلال فقهى يا نتيجه آن است كه بر پايه دليلى استوار گشته و به مضمون آن روايت، قوّت مى‏بخشد. براى نمونه، در باره آبى كه براى تطهير نجاست به كار مى‏رود، محقّق، كه اين آب را با قيودى نجس مى‏داند، پس از استدلالى فقهى از جانب خود، به دو روايت ضعيف، چنگ مى‏زند و سپس مى‏نويسد:
و هاتان الروايتان فيهما ضعفٌ غير أنّ النظر يؤيّد ما تضمّناه من المنع مما يُزال به النجاسة.^۲
و يا در جايى ديگر و پس از استناد به روايتى ضعيف، آورده است:
و هو ضعيف غير أنّها مقبولة بين الأصحاب والنظر يؤيّدها لأنّ ذالك مقتضى الدليل.^۳
و در اين جا نيز البته حديث ضعيف، نقش مؤيّد و قرينه را دارد، نه دليل مستقل.

- اعتبار حديث ضعيفى كه مضمون آن در ميان اصحاب، مشهور است‏

اين مبنا را مى‏توان تعبير ديگرى از همان مبناى اعتبار حديث ضعيفِ هماهنگ با عمل اصحاب، به شمار آورد. امّا از آن جا كه بر آنيم تا عبارت‏ها و كاربردهاى خود محقّق حلّى را به شكل جزئى بررسى كنيم، آن را در بندى جداگانه ياد كرديم. شهرت مورد نظر محقّق، ظاهراً بدين معناست كه اصحاب، روايت ضعيف را در نگاشته‏هاى خود آورده‏اند و كسى نيز بر آن خُرده نگرفته است. همان گونه كه خود در جايى مى‏نويسد:
و المستند رواية عمرو بن سعيد عن أبى جعفر عليه السلام و إن ضَعُف سندها فالشهرة تؤيّدها.^۴