۱. ايمان
در نظر وى، همچون بسيارى ديگر از دانشوران امامى، ايمان آوردن به معناى امامى بودن است. وى در باره اين شرط به «آيه نبأ»۱استناد مىكند و بنا بر اين، مىتوان گفت: فسق در اين آيه، از نگاه وى، هم فسق عملى و هم انحراف عقيدتى را در بر مىگيرد. بر پايه همين شرط است كه وى، فى الجمله، روايت همه راويان فاسدالمذهب را نمىپذيرد.۲
۲. عدالت
از سياق سخن محقّق، مىتوان دريافت كه مراد وى از عدالت، در اين جا، دورى از گناهان است.۳
۳ و ۴. بلوغ و عقل
از نگاه وى، راوى بايد در هنگام اداى حديث، بالغ و عاقل باشد؛ زيرا در غير اين صورت، به علّت عدم وجود «ضبط» در او، نمىتوان به سخن وى اعتماد كرد. وى در شرط بودن بلوغ، تفاوتى ميان كودك مميّز و غير مميّز، قائل نيست.۴
۵ . ضبط
از نگاه محقّق، راوى بايد به گونهاى باشد كه حافظه وى بر سهو و فراموشى او غلبه داشته باشد. البته اگر فراموشى، راوى اندك باشد روايت وى خدشهدار نمىگردد؛ زيرا كمتر كسى را مىتوان يافت كه هرگز فراموشى نداشته باشد.۵
ج - اصطلاحات حديثى از نگاه محقّق حلّى
محقّق، به هنگام استدلال فقهى، گهگاه سند يا متن برخى روايات را با واژگانى توصيف مىكند. براى نمونه مىگويد: «صحّة السند»۶ يا «هذه الرواية حسنة» ۷ و يا سند برخى روايتها را «سليمة»
1.سوره حجرات، آيه ۶: «... إِن جَآءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُواْ...».
2.دقت شود كه اين، با پذيرش روايتهاى برخى از آنان در شرايطى خاص، ناسازگار نيست.
3.براى آگاهى بيشتر، ر. ك: المعتبر، ج ۲، ص ۴۳۳.
4.معارج الاُصول، ص ۱۴۹ - ۱۵۰.
5.همان، ص ۱۵۱. براى آشنايى بيشتر با انديشههاى رجالى محقّق حلّى، ر. ك: مجلّه علوم الحديث، سال هفتم، شماره ۱۴، «رجال المحقّق الحلّى»، رضا الاُستادى، ص ۲۳۹ - ۲۵۲.
6.المعتبر، ج ۱، ص ۴۰.
7.همان، ص ۲۰۱.
