درآمد

در اين فصل به بررسى آخرين دسته از دانشوران حلّى مى‏پردازيم كه انديشه‏هاى حديثى آنان، در نگاشته‏هايشان، نمودار گشته است. اين دسته در بر دارنده دانشمندان برجسته فقهى و اصولى شيعه در طول سده‏هاى هفتم و هشتم است. اين دانشوران، هر چند در وهله اوّل، فقيه بوده‏اند؛ ولى بستگى آشكار فقه به حديث، سبب گشته است اظهار نظرهاى حديثى، يكى از ابعاد مهم بررسى‏هاى فقهى آنان را به خود اختصاص دهد. همچنان كه ديدگاه‏هاى حديثى برخى از اين بزرگان تا قرن‏ها مورد استفاده فقيهان بوده است و بدين ترتيب، بررسى انديشه‏هاى آنان، ضرورتى گريزناپذير خواهد بود. آنچه در زير مى‏آيد، بررسى انديشه‏هاى حديثى برجسته‏ترين دانشورانِ رويكردِ فقه محور است.

يك. سيّد احمد بن طاووس (... - ۶۷۳ق)

جمال الدين سيّد احمد بن طاووس، از فقيهان حلّه و استاد علّامه حلّى، ابن داوود و بزرگانى ديگر بوده است. ابن داوود، او را از باتقواترين فاضلان روزگار خود مى‏داند.^۱ علّامه حلى نيز به گاه برشمردن نام استادان اجازه خود، از او و برادرش اين گونه ياد مى‏كند:
اين دو سيّد، زاهد، عابد و بسيار پارسا بودند.^۲
از نگاشته‏هاى مهم سيّد، تنها بخشى از حل الإشكال وى،^۳ در قالب دو كتاب التحرير الطاووسى و رجال ابن الغضائرى به دست ما رسيده است. كتاب نخست، همان گزيده رجال الكشّى است كه