151
اندیشه شناسی محدّثان حلّه

سيّد از الكافى، اهمّيتى مضاعف مى‏يابد. همچنين از آن رو كه تهذيب الأحكام به خطّ شيخ طوسى، در اختيار سيّد، بوده است‏۱ گزارش‏هاى سيّد از اين كتاب را نيز مى‏توان يكى از نسخه‏هاى مهم آن به شمار آورد و در كار تصحيح نسخه‏هاى خطّى اين كتاب، از آنها سود جست.۲

1.الإقبال (چ قيومى)، ج ۱، ص ۸۱.

2.استاد سيّد محمّد جواد شبيرى زنجانى، در يكى از نشست‏هاى حديثى برگزار شده در مؤسّسه دار الحديث با عنوان «اسناد ويژه الكافى در وسائل الشيعة» (جلسه اوّل) كه در بهمن ماه ۱۳۸۶ برگزار شد، به هنگام بررسى اسناد الكافى در منابع پس از آن، مطالبى را بيان فرمودند كه ذهن نگارنده را به اهمّيت آثار سيّد از اين زاويه، رهنمون شد. اين بنده تا پيش از آن بدين نكته آگاهى نداشتم. جا دارد در همين جا از استاد، سپاسگزارى كنم.


اندیشه شناسی محدّثان حلّه
150

۶. برخى فوايد ديگر

از جمله امتيازهاى شمار شايان توجّهى از نگاشته‏هاى سيّد، آن است كه وى در آغاز آنها نمايه‏اى از بخش‏ها، فصل‏ها و يا باب‏هاى كتاب به دست مى‏دهد تا به تصريح خود، خواننده، مطلب مورد نظر را زودتر بيابد.۱اين روش در شمارى از آثار موجود وى ديده مى‏شود.۲از ديگر امتيازهاى كتاب‏هاى سيّد، آن است كه مى‏توان از گزارش‏هاى آن، چونان نسخه‏اى كهن و ارزشمند از نگاشته‏هاى حديثى يا فقهى كهن كه سيّد از آنها نقل مى‏كند، بهره گرفت و آن را در تصحيح نسخه‏هاى آن كتاب‏ها مدّ نظر قرار داد؛ زيرا سيّد برخلاف برخى نويسندگان به يادكرد دقيق عبارت‏هاى منابع خود پايبندى و تعهّدى ستودنى دارد. مواردى كه سيّد، مطالب منابع خود را به شكل نقل به معنا گزارش مى‏كند، در مقايسه با موارد يادكرد دقيق عبارات منابع، بسيار اندك بوده، همه آنها نيز كاملاً قابل تشخيص است.
وى در موارد زيادى با كاربرد عباراتى چون: «لفظ هذه الروايات»،۳ «لفظ ما رأيناه»،۴ «ما هذا لفظه»۵ و عباراتى نزديك بدان،۶ بر آن است كه خواننده را آسوده خاطر سازد كه آنچه مى‏آورد، درست و بى‏كم و كاست، همان عبارت‏هاى منبع اوست.
اين امتياز نگاشته‏هاى سيّد، بويژه آن گاه اهمّيت بيشترى مى‏يابد كه گزارش وى از كتابى همچون الكافى‏۷ يا كتاب من لا يحضره الفقيه ۸ يا تهذيب الأحكام‏۹ باشد.
دانستنى است كه سيّد، به الفاظ روايات كلينى، توجهى ويژه دارد و گاه به هنگام يادكرد روايتى كه هم كلينى و هم نويسنده‏اى ديگر، با عبارت‏هايى نزديك به هم، آن را گزارش كرده‏اند، نقل كلينى را بر مى‏گزيند و آن را روايت مى‏كند۱۰ و از آن جا كه نسخه‏هاى سيّد، بويژه نسخه كتابى همچون الكافى، قاعدتاً بايد از نسخه‏هاى كهن بوده باشد، و نيز از آن رو كه بر پايه نظر مشهور، كهن‏ترين نسخه موجود الكافى از سده هفتم و تاريخ كتابت آن، ۶۹۷ هجرى است،۱۱گزارش‏هاى

1.جمال الاُسبوع، ص ۲۴.

2.ر. ك: جمال الاُسبوع، ص ۲۸ - ۲۴؛ مصباح الزائر، ص ۱۵ - ۲۵؛ سعد السعود، ص ۱۰ - ۴۸؛ فتح الأبواب، ص ۱۱۳ - ۱۱۷؛ الدروع، ص ۳۴ - ۳۶.

3.الإقبال (چ قيّومى) ج ۱، ص ۵۱.

4.همان، ص ۶۱.

5.همان، ص ۱۱۵.

6.همان، ص ۴۲۱ و ج ۳، ص ۹۴؛ الأمان، ص ۵۰؛ الدروع، ص ۶۰، ۱۷۱ و... .

7.براى نمونه، ر. ك: الإقبال (چ قيومى)، ج ۱، ص ۳۳، ۶۲، ۱۹۵.

8.براى نمونه، ر. ك: الإقبال (چ قيومى)، ج ۱، ص ۳۰، ۳۵، ۴۳، ۴۸ و...؛ الأمان، ص ۴۶، ۵۶ و... .

9.براى نمونه، ر. ك: الإقبال (چ قيومى)، ج ۱، ص ۸۱؛ ج ۲، ص ۷۲ و ۲۳۵؛ ج ۳، ص ۱۹۲؛ الدروع، ص ۵۹ ، ۶۰؛ جمال الأسبوع، ص ۱۲۴ و...

10.الإقبال (چ قيومى)، ج ۱، ص ۳۳، ۶۲، ۷۱، ۱۹۵؛ كشف المحجّة، ص ۲۲۰؛ فرج المهموم، ص ۹۰.

11.تصوير اين نسخه با مقدّمه‏اى از استاد محمّدحسين حسينى جلالى به چاپ رسيده و در كتاب‏خانه تخصّصى حديث مؤسسه دار الحديث، نگهدارى مى‏شود. اين نسخه تنها در بردارنده بخشى از فروع الكافى است.

  • نام منبع :
    اندیشه شناسی محدّثان حلّه
    سایر پدیدآورندگان :
    امین حسین پوری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5026
صفحه از 375
پرینت  ارسال به