515
اخباريگري (تاريخ و عقايد)

حديث، مخالف مشهور متأخّران است. ولي حال رجال سند را طبق طريقه مشهور متأخّران تعرّض مي‌کنيم. ۱
سادساً: روش شيخ طوسي، شيخ مفيد، سيّد مرتضي، کليني و نظاير اينها تا عصر علّامه، روش و اصطلاح قدما در صحيح و ضعيف بوده ۲ و بر همين منوال صحيح در نزد قدماي رجال است كه جماعتي از آنان به صحّت احاديث بعضي
از راويان غير اماميه مانند علي بن محمّد بن رباح و غير او حكم کرده‌اند ۳و اين اصطلاح، مخالف روش اين بزرگان است؛ بلکه مخالف روش خود آنان است.
خود اصحاب اصطلاح جديد هم خيلي کم از کلام متقدّمان خارج مي‌شوند، و آنان تحت يک پوششي به اخبار ضعيفِ به اصطلاح متأخّران عمل مي‌کنند، مانند مراسيل ابن ابي عمير و مثل او از کساني بر تصحيح روايات آنان، اجماع شده و جز از ثقه ارسال نمي‌کنند، يا مرسلات صدوق در كتاب من لا يحضره الفقيه، يا اين که مي‌گويند شهرت، جبران سند ضعيف را مي‌کند. ۴
محقّق کرکي ـ که از اصحاب اصطلاح جديد است ـ مي‌گويد: اصحاب ما به مراسيلي که بدانند ارسال کننده ارسال نمي‌کند مگر از ثقات، عمل مي‌کنند، مانند: ابن ابي عمير، ابو بصير، ابن بزيع، زرارة بن اعين و ابو نصر بزنطي و امثال اينها که علماي اصحاب به آنان تصريح کرده باشند، و ما به مراسيل علاّمه حلّي (م ۷۲۶ ق) و فرزندش فخر المحقّقين (م ۷۷۱ ق) و فاضل مقداد (م ۸۲۶ ق) و احمد بن فهد حلّي (م ۸۴۱ ق) صاحب عدة الدّاعي، عمل مي‌کنيم. ۵

1.ملاذ الأخيار، ج ۱، ص ۲۱.

2.الفوائد المدنية، ص ۴۹؛ الدرر النجفية، ج ۳، ص ۲۹۶؛ هداية الأبرار، ص ۸۵.

3.الفوائد المدنية، ص ۵۴؛ روضة المتّقين، ج ۱، ص ۱۹؛ ملاذ الأخيار، ج ۱، ص ۲۴؛ وسائل الشيعة، ج ۲۰، ص ۶۶؛ مشرق الشمسين، ص ۳۰.

4.الدرر النجفية، ج ۳، ص ۲۹۶ ـ ۲۹۷.

5.طريق استنباط الأحکام، ص ۱۰ ـ ۱۲.


اخباريگري (تاريخ و عقايد)
514

خامساً: اگر ما به اصطلاحِ صحيح و ضعيفِ متأخّران عمل کنيم، سبب مي‌شود كه بيشتر احاديثي را که مي‌دانيم از اصولي گرفته شده‌اند که بر صحّت آنها اجماع است و ائمّه عليهم السلام امر کرده‌اند به آنها عمل کنيم، ضعيف بشماريم؛ زيرا بعضي از راويان آنها ضعيف يا مجهول الحال هستند و يا توثيق نشده‌اند، و شهادت به مثل کليني ۱ و صدوق ۲ و شيخ ۳بر صحّت روايات، زور و کذب محسوب شود، و لازم مي‌آيد آن اجماعي که مي‌دانيم معصوم داخل در آن اجماع است، باطل شود ـ زيرا اخبار اصول اربعمائه که کتب اربعه از آنها گرفته شده، مجمعٌ عليها هستند ـ و تمام اين لوازم، باطل‌اند؛ يعني نه اين احاديث، ضعيف هستند و نه مؤلّفان کتب اربعه دروغ مي‌گويند و اجماع هم تا زمان علّامه بوده است. پس ملزوم نيز باطل است. ۴
روي اين جهت، محدّث بحراني مي‌گويد: اگر اين اصطلاح جديد در حديث، تمام باشد، فساد شريعت و ابطال دين لازم مي‌آيد؛ زيرا اگر فقط به حديث صحيح، يا صحيح و حسن و موثّق اکتفا شود و احاديث ضعيفِ به اصطلاح جديد را کنار بزنيم، بايد بيشتر احاديث را کنار بزنيم، و اين بر کسي که الکافي و ساير کتب روايي را مطالعه کند، مخفي نمي‌ماند، و در اين صورت، طعن اهل سنّت بر ما وارد مي‌شود که بيشتر احاديث شما مجعول و ضعيف‌اند. ۵
وي از قول بعضي از اساتيد خود، نقل مي‌کند: از ۱۶۱۹۹ احاديث الکافي، ۹۴۸۵ حديث آن به اصطلاح جديد متأخّران، ضعيف است و كتاب من لا يحضره الفقيه، از ۵۹۶۳ حديثي كه دارد، ۲۰۴۰ حديث آن فقط مرسل‌اند. ۶
روي اين جهت است که علاّمه مجلسي مي‌گويد: مسلک ما در صحّت و ضعف

1.الکافي، ج ۱، ص ۸.

2.کتاب من لا يحضره الفقيه، ج ۱، ص ۳.

3.العدّة في اُصول الفقه، ج ۱، ص ۱۲۶ ـ ۱۲۷ و ۱۴۳؛ الاستبصار، ج ۱، ص ۳.

4.وسائل الشيعة، ج ۲۰، ص ۱۰۱، (الفائدة التاسعة).

5.الحدائق الناضرة، ج ۱، ص ۲۱.

6.لؤلؤة البحرين، ص ۳۹۴ ـ ۳۹۶.

  • نام منبع :
    اخباريگري (تاريخ و عقايد)
    سایر پدیدآورندگان :
    ابراهیم بهشتی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 12193
صفحه از 555
پرینت  ارسال به