اين ميشود: كسي که يقين به شيء دارد، خواه وضو باشد و يا غير وضو از احکام و موضوعات، آن يقين را به شک نقض نکند و نشکند.
پس، از اطلاق اين صحيحه، استفاده ميشود که استصحاب در شبهات حکميه، حجّيت دارد، چنان كه در شبهات موضوعيه هم حجّيت دارد. ۱
۲. از جمله رواياتي که بر حجّيت استصحاب در شبهات حکميه استدلال شده، صحيحه ديگر زراره است. ۲ شيخ طوسي، اين روايت را به طور اضمار ذکر ميکند؛ ولي شيخ صدوق، ۳مستقيماً آن را از امام باقر عليه السلام نقل مينمايد:
زراره ميگويد: از امام باقر عليه السلام سؤال کردم: به لباس من خون دماغ يا خون غير دماغ و يا مني اصابت کرده و جاي آن را علامت و نشانه گذاشتم تا به آب برسم و آن جا را تطهير کنم. وقتي به آب رسيدم، فراموش کردم آن را تطهير کنم و با همان لباس، نماز خواندم و بعد از نماز يادم آمد که لباس من نجس بوده است. امام عليه السلام فرمود: «لباست را تطهير و نمازت را اعاده کن».
زراره، سؤال ديگري را مطرح ميکند و ميگويد: يقين دارم به لباسم خون و يا مني رسيده است. جايش را گشتم و پيدا نکردم؛ ولي بعد از آن که با همان لباس نماز خواندم، جاي آن را پيدا کردم. امام عليه السلام فرمود: «آن را تطهير کن و نمازت را اعاده نما».
زراره، سؤال سوم را هم ميپرسد: اگر من گمان کنم که اين خون يا مني به لباسم اصابت کرده و يقين پيدا نکردم، و لباسم را بررسي کردم و نجاستي نديدم و با همان لباس نماز خواندم و بعد از نماز، نجاست را در لباسم ديدم، وظيفه من چيست؟ امام عليه السلام فرمود: «لباس را تطهير بکن؛ ولي اعاده نماز لازم نيست».
زراره در ادامه، چهارمين سؤال را مطرح ميکند: چرا اعاده نماز لازم نيست؟ با اين که در لباس، نجاست بوده است؟ امام عليه السلام فرمود: «چون يقين به طهارت خود
1.الفوائد الحائرية، ص ۲۷۷؛ مفاتيح الاُصول، ص ۶۴۵؛ فوائد الاُصول، ج ۳، ص ۵۶ ـ ۵۷؛ مصباح الاُصول، ج ۳، ص ۱۴ ـ ۱۹؛ کفاية الاُصول، ج ۴، ص ۴۲۳ ـ ۴۲۴.
2.الفوائد الحائرية، ص ۲۷۸ ـ ۲۷۹؛ کفاية الاُصول، ج ۴، ص ۴۳۰.
3.علل الشرائع، ج ۲، ص ۳۶۱، باب ۸۰، ح ۱.