حمران گفت: ابو عبد الله عليه السلام به من فرمود: «همانا در کتاب علي عليه السلام آمده است که وقتي [اهل سنّت] نماز جمعه را در وقت مي‌خوانند، شما نيز همراه آنان بخوانيد». به حمران گفتم: اين، شدني نيست [که چنين سخني فرموده باشد]. امام به تقيه، با تو سخن گفته است. به دشمن خدا اقتدا کنم؟!».
حمران گفت: چگونه مي‌‌گويي در حال تقيه، با من سخن گفته؟! من که چيزي نپرسيده بودم؛ خود امام آغاز به سخن گفتن کرد و فرمود: «در کتاب علي عليه السلام آمده است که وقتي نماز جمعه را در وقت مي‌خوانند، شما نيز همراه آنان بخوانيد». در چنين حالي، چگونه اين سخن از سرِ تقيه بوده باشد؟! گفتم: [به هر حال،] در حال تقيه بوده و چنين کاري (اقتدا به امام جمعه آنان) جايز نيست.
چنان که پيداست، زراره به طور قطع، برداشت حمران را که کاملاً مطابق ظاهر حديث است، ردّ مي‌‌کند و سخن امام را از باب تقيه مي‌داند. چندي بعد که دو برادر با هم خدمت امام صادق عليه السلام مي‌‌رسند و حمران ماجرا را بازگو مي‌کند:
امام فرمود: «در کتاب علي عليه السلام چنين آمده است که وقتي اينها نماز جمعه را در وقت مي‌خوانند، همراه آنان بخوانيد؛ ولي [پس از سلام آنان] از جاي خود بلند نشويد و دو رکعت ديگر به آن اضافه کنيد».
گفتم: پس من چهار رکعت نماز خود را خودم بخوانم و اقتدا نکنم؟ امام فرمود: «بله» و سپس سکوت کرد. آن گاه، برادرم حمران نيز ساکت شد و هر دومان راضي شديم. ^۱
البته زراره نيز مانند هر مجتهد ديگري، گاهي خطا مي‌کرد ^۲ و حتي گاهي به نظر مي‌‌رسد که بيش از حدّ مجاز، به عقل خويش و برداشت‌هاي اجتهادي‌اش اعتماد

آنچه در اين جا شاهد بحث است، روش زراره در استنباط احکام است که به استناد آن، به راستي مي‌‌توان او را يکي از برجسته‌ترين اصحاب رأي و اجتهاد در ميان اصحاب ائمه شمرد. او در مسائل حلال و حرام، بي‌محابا طبق رأي و اجتهاد خود، نظر مي‌‌داد و آن را بر پاره‌اي روايات مقدّم مي‌‌دانست. ^۱ يک بار ‌که زراره حکمي فقهي را مطرح کرد، عبد الله بن مسکان از او پرسيد: «آيا بر اساس رأي خودت بود، يا به استناد روايت؟». او در جواب گفت:
خود، بهتر مي‌‌دانم [که بر چه اساسي مي‌‌توان نظر داد]. مگر نه اين است که چه بسا رأيي، بهتر از اثر باشد؟! ^۲
اين روايت، دربردارنده نکاتي است که در بحث حاضر، بسيار ارزشمند است. نخست اين که پرسش عبد الله بن مسکان، نشان مي‌‌دهد که مرتکز ذهني وي به عنوان شيعه‌اي معتقد، اهتمام به روايت و استناد به نص بوده است. زراره نيز اين دغدغه را تلويحاً تأييد کرده است؛ و با اين حال، قاطعانه از مبناي خويش دفاع مي‌‌کند. مشکل مي‌‌توان گفت که اين پاسخ زراره، از سرِ بي‌توجهي به اهمّيت حديث يا سرپيچي از دستور امام بوده است. پس گويا وي در حالي به رأي خويش تکيه مي‌‌کند که مباني اعتبار حديث را نيز مي‌‌شناسد و قبول دارد.
نمونه‌اي ديگر از اجتهاد زراره، هنگامي است که وي در باره شرکت در نماز جمعه اهل سنت و اقتدا به پيش‌نماز آنان، با برادرش حمران بحث مي‌‌کند ^۳ و او به سخني از امام صادق عليه السلام استناد مي‌کند: