فصل سوم : استنباط از ظواهر قرآن

سه ديدگاه اصلي

علما و فقهاي شيعه در باره حجّيت آيات قرآن، اختلاف نظر دارند که آيا بدون اين که تأييدي از اهل بيت عليهم السلام رسيده باشد، مي‌‌توان تنها بر مبناي استدلال به آيات، عمل کرد؟ آنان را از اين جهت، به سه دسته مي‌شود تقسيم کرد: برخي حجّيت همه آيات قرآن را مطلقاً قبول دارند؛ برخي قائل به تفصيل‌اند؛ و برخي ديگر شامل بسياري از اخباريان، مطلقاً منکر حجّيت همه آيات‌اند و استدلال به قرآن را مشروط به در دست داشتن تأييدي از سوي اهل بيت عليه السلام مي‌‌دانند.

۱. حجّيت همه آيات قرآن

دسته اوّل، افرادي هستند که ظواهر قرآن را خواه در احکام نظريه بوده باشد و يا اصول دين حجّت مي‌دانند. به عقيده آنان، يکي از مدارک احکام شرعي، کتاب خداست و هر آيه‌اي، چه از نصوص قرآن باشد و چه از ظواهر آن، مي‌‌توان به آنچه از آن استفاده مي‌شود، عمل کرد؛ هرچند آن مضمون در نص و اثري از معصومين عليهم السلام وارد نشده باشد. همه اصوليان، از اين دسته‌اند و خلافي در اين باره ندارند. حتّي برخي از آنان مانند مقدّس اردبيلي، در باره آيات احکام ـ که حدود پانصد آيه است ـ به تأليف کتاب نيز پرداخته‌اند. ^۱برخي از اخباريان و يا اخبارگرايان را نيز