مرحوم شيخ حرّ عاملي در وسائل الشيعة، از ۱۵۰ کتاب، حديث نقل کرده است که همه آنها را از کتب مورد اعتماد ميشمارد و احاديث آنها را صحيح و قطعي الصدور ميداند. ۱برخي از اين کتابها عبارتاند از: معاني الأخبار، کمال الدين، عيون أخبار الرضا عليه السلام، الخصال، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، التوحيد، علل الشرائع، أمالي صدوق، أمالي مفيد، کتاب الغيبة، الإحتجاج و تحف العقول. امروزه در اصالت متن يا سند برخي از اين کتابها و يا در سلامت اعتقادي مؤلّفانشان ترديد است و با اين حال، ارزش آنها از جهت اطلاعات تاريخي و ارائه قرائني براي فهم ديگر احاديث، هرگز قابل انکار نيست. ۲
احياي آثار فراموششده
حقيقت اين است که تا پيش از دوره رواج اخباريگري، بسياري از کتب حديثي شيعه، در کُنج غربت بودند و از گنجهاي نهفته در پرده بياعتباري، استفاده شاياني نميشد. تنها کتب اربعه و برخي از کتب مشهور، در معرض استفاده عموم بودند که همه احکام فقهي را در بر نميگرفتند. به گفته محدّث بحراني، بيشتر علماي متأخّر، تنها به اخبار کتب اربعه عمل ميکنند و پنداشتهاند که اخبار کتب ديگر، مورد اعتماد نيست. چنين بود که برخي از پيروان مکتب اخباري کوشيدند تا ارزش اين آثار را نمايان سازند. چنان که سيد نعمة الله جزايري در ابتداي شرح تهذيب الأحکام ميگويد:
حق اين است که اين چهار کتاب، تمام احکام را در بر نميگيرند و بسياري از احکام، در کتابهاي ديگر آمده و سزاوار است که به آن کتب نيز مراجعه شود. مانند: عيون أخبار الرضا عليه السلام، امالي و الإحتجاج. بايد احکام را از آنها گرفت و در فتوا دادن، از علما تقليد نکرد. اجتهاد حقيقي، آن است که فتوا از دليل آن گرفته شود. چه بسا جماعتي بر محقّق و علامه ايراد گرفتهاند و بعضي از فتاواي آنان را به گمانِ نداشتن دليل، ردّ کردهاند؛ ولي ما دلائل اين فتاوا را در غير کتب