فصل يکم : چند مبناي مهم
از مهم‌ترين مباني فکري اخباريان، از چند مطلب مي‌‌توان ياد کرد که آنان تمام مباحث و رويکردهاي خود را بر مبناي آن‌ها استوار ساخته‌اند و البته برخي از آن‌ها مورد قبول اصوليان نيز هست. در ادامه، اين مباني را با اشاره‌اي کوتاه به دلايل هر کدام، بررسي مي‌‌کنيم.
۱. وجود حکمي الهي در هر چيز
به اعتقاد اخباريان، هر واقعه‌اي که تا روز قيامت براي امّت اسلامي پيش بيايد، هرچند جزئي، حکم معيّني دارد و خداوند آن را در قرآن نازل کرده و براي رسولش بيان نموده است. ۱اخباريان در اين باره به آياتي از قرآن مجيد ۲و رواياتي از پيامبر خدا صلي الله عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام استشهاد کرده‌اند. ۳اين روايات به اندازه‌اي است که ملا محسن
1.الفوائد المدنية، ص ۲۸، ۹۴، ۱۰۳، ۱۰۵ ـ ۱۰۶ و ۱۲۷؛ الاُصول الأصلية، ص ۲؛ هداية الأبرار، ص ۱۳۷.
2.مهم‌ترين آيات مورد استناد عبارت‌اند از: (مَّا فَرَّطْنَا فِي الْکتَابِ مِن شَيء) (سوره انعام، آيه ۳۸). و (وَنَزَّلْنَا عَلَيک الْکتَابَ تِبْياناً لِّکلِّ شَيء) (سوره نحل، آيه ۸۹). (وَلاَ رَطْبٍ وَلاَ يابِس إِلاَّ فِي کتَاب مُّبِين) (سوره انعام، آيه ۵۹). نيز آيه اکمال: (الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً ) (سوره مائده، آيه ۳).
3.مانند: حديثي از امام باقر عليه السلام: «إن الله تبارک و تعالي لم يدع شيئاً يحتاج إليه الاُمّة إلي يوم القيامة إلّا أنزله في کتابه وبيّنه لرسوله وجعل لکلّ شيء حدّاً وجعل عليه دليلاً يدلّ عليه» (بصائر الدرجات، ج ۱، ص ۶، باب ۳، ح ۳؛ الکافي، ج ۱، ص ۵۹، ح ۲؛ بحار الأنوار، ج ۸۹، ص ۸۴، ح ۱۶. نيز: الکافي، ج ۱، ص ۵۹ و ۶۲؛ بحار الأنوار، ج ۲، ص ۱۶۹ ـ ۱۷۱، ح ۳ و ۸ و ۱۱ و ج ۲۵، ص ۱۲۱، ح ۴ و ج ۲۶، ص ۱۸ و ۶۵ و ح ۱ و ۱۴۷؛ ج ۸۹، ص ۸۱، ح ۹؛ وسائل الشيعة، ج ۱۹، ص ۲۷۱، (ديات الأعضاء، باب ۴۸) ح ۱؛ مطارح الأنظار، ج ۲، ص ۳۳۹).
