147
اخباريگري (تاريخ و عقايد)

فارسي ترجمه کرد. ۱از آن جا که پيش از آن، نوشتن چنين کتاب‌هايي به زبان فارسي، رواج نداشت و چه بسا کسر شأني براي نويسنده شمرده مي‌‌شد، شايد بتوان مجلسي را يکي از عاملان گسترش ترجمه در متون مقدّس دانست.
مهم‌ترين اساتيد علامه مجلسي عبارت‌اند از: پدر بزرگوارش ملا محمّد تقي مجلسي (م۱۰۷۰ ق)؛ محمّدصالح مازندراني (م ۱۰۸۶ ق)؛ ملا محسن فيض کاشاني (م ۱۰۹۱ ق) و ملا خليل قزويني (م ۱۰۸۹ ق). ۲
به گفته سيد نعمة الله جزايري، مجلسي بيش از هزار شاگرد داشته است. ۳برخي از ايشان، هم از محضر او بهره برده‌اند و هم در کار سترگ گرد اوري مجموعه بحار الأنوار و برخي ديگر آثار از مجلسي، ياري‌اش داده‌اند، مانند: سيد نعمة الله جزايري (م ۱۱۱۲ ق)، شيخ عبد الله بن نور الدين بحراني صاحب کتاب العوالم، ملا عبد الله افندي اصفهاني صاحب رياض العلماء (م حدود ۱۱۳۰ ق)، محمّد بن علي اردبيلي صاحب جامع الرواة، سيد محمّدصالح بن عبد الواسع خاتون آبادي صاحب کتاب حدائق المقرّبين (م ۱۱۲۶ ق) و... . ۴
تأليفات عربي و فارسي مجلسي چندان است که کتاب‌شناسان در شمار آن‌ها اختلاف نظر دارند و آماري بين ۵۹ تا ۹۹ کتاب و رساله، ارائه مي‌‌کنند. ۵برخي از آثار وي عبارت‌اند از:
۱. بحار الأنوار، مهم‌ترين، بزرگ‌ترين و مشهورترين اثر مجلسي، که مجموعه‌اي است از قريب چهارصد کتاب و رساله. اين کتاب در حقيقت، يک کتاب‌خانه

1.لؤلؤة البحرين، ص ۵۵.

2.بحار الأنوار، ج ۱۰۷، ص ۱۰۳، ۱۲۵، ۱۳۲، ۱۳۵ و ۱۴۳؛ رياض العلماء، ج ۲، ص ۲۶۳؛ الفيض القدسي، ص ۱۶۹ ـ ۱۷۵؛ شناخت‌نامه علامه مجلسي، ج ۱، ص ۵۶ ـ ۵۸.

3.الأنوار النعمانية، ج ۳، ص ۳۶۲.

4.الفيض القدسى، ص ۱۲۵ ـ ۱۲۷ و ۱۷۷ ـ ۲۰۰؛ رياض العلماء، ج ۵، ص ۳۹؛ جامع الرواة، ج ۲، ص ۷۸؛ روضات الجنات، ج ۴، ص ۲۵۴؛ الذريعة، ج ۶، ص ۲۸۹، ش ۱۵۵۶؛ الإجازة الکبيرة، ص ۵۴.

5.مرآت الاحوال جهان‌نما، ج ۱، ص ۸۲ و ۸۷؛ شناخت‌نامه علامه مجلسي، ج ۲، ص ۱۰۶؛ الفيض القدسي، ص ۱۱۳ و ۱۲۷ ـ ۱۴۰.


اخباريگري (تاريخ و عقايد)
146

ايضاح المسترشدين؛ در شرح حال ۲۵۳ نفر از علماي اهل سنت که شيعه شدند (مستبصران)؛ نهاية الإکمال فيما به يقبل الأعمال؛ در اصول پنج‌گانه شيعه و توابع آن‌ها و شناخت آنچه در شريعت وارد شده است. ۱

علّامه مجلسي (م ۱۱۱۰ ق)

محمّد باقر بن محمّد تقي بن مقصود علي اصفهاني، مشهور به علّامه مجلسي، در سال ۱۰۳۷ ق، در اصفهان ديده به جهان گشود. ۲در اصفهان رشد کرد و بزرگي يافت، و به سال ۱۱۱۰ يا ۱۱۱۱ ق، در همان جا دار دنيا را وداع کرد. آرامگاه او و پدرش، در کنار مسجد جامع عتيق (معروف به مسجد جمعه)، معروف است. ۳
او از معروف‌‌ترين محدّثان و عالمان اماميه است. ۴سيد نعمة الله جزايري که چهار سال در خانه استادش علامه مجلسي ساکن بوده، در شرح حالش مي‌نويسد:
چندين سال با وي معاشرت کردم و شب و روز با او بودم، ...تمام افعال او طاعت و بندگي خداوند بود. با اين که جوان بود، علوم و به‌ويژه علم حديث را خوب تتبّع کرده بود. از هر حديث مجملي که از او سؤال مي‌کردم، با حديث مفصّل که مبيّن آن حديث مجمل بود، جوابم مي‌داد...و هيچ کس را خوش بيان‌تر از وي نديدم. ۵
چنان که شيخ يوسف بحراني هم اشاره کرده، يکي از مهم‌ترين خدمات علمي علامه مجلسي جهت ترويج احاديث اهل بيت عليهم السلام در ايران، اين بود که آنها را به

1.رياض العلماء، ج ۵، ص ۲۹۹ ـ ۳۰۳؛ الذريعة، ج ۱، ص ۲۸۳، ش ۱۴۸۵ و ج ۲۱، ص ۱۹۹، ش ۴۶۰ و ج ۲۴، ص ۱۰۷، ش ۵۶۶؛ لؤلؤة البحرين و تعليقه آن، ص ۶۵؛ روضات الجنات، ج ۸، ص ۱۸۲؛ البرهان في تفسير القرآن، ج ۱، ص ۶ ـ ۸ و مقدّمه محقّق، ص ۵۷.

2.خود مجلسي مي‌گويد: «از چيزهاي عجيب و شگفت‌آور، آن که تاريخ تولّدم موافق عدد جامع کتاب بحار الأنوار است که اين را بعضي از دوستان ما با هوشمندي و زيرکي در يافت» ( لؤلؤة البحرين، ص ۵۹).

3.روضات الجنات، ج ۲، ص ۸۷؛ مرآة الاحوال جهان‌نما، ج ۱، ص ۷۸؛ الفوائد الرضوية، ص ۴۱۱؛ رجال اصفهان، ص ۴۸. خاتون آبادي و بحراني، درگذشت او را در سال ۱۱۱۱ مي‌دانند (وقائع السنين والأعوام، ص ۵۵۱؛ لؤلؤة البحرين، ص ۵۹).

4.أمل الآمل، ج ۲، ص ۲۴۸؛ رياض العلماء، ج ۵، ص ۳۹؛ جامع الرواة، ج ۲، ص ۷۸.

5.کشف الأسرار في شرح الإستبصار، ج ۲، ص ۷۵.

  • نام منبع :
    اخباريگري (تاريخ و عقايد)
    سایر پدیدآورندگان :
    ابراهیم بهشتی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 12036
صفحه از 555
پرینت  ارسال به