135
اخباريگري (تاريخ و عقايد)

۴. سفينة النجاة الي طريق و سبيل الهداة، که در اين کتاب، اجتهاد در احکام شرعيه را باطل و اخذ به اجماع و اتفاق آرا را بدعت و از مخترعات اهل سنت دانسته است. ۱
۵. علم اليقين، در باره اصول دين و عقايد بر مبناي آنچه از کتاب و سنت استفاده مي‌شود. ۲
۶. محجة البيضاء في إحياء «الإحياء»، که احياء العلوم غزالي را تهذيب و بعضي از زوائد آن را حذف و برخي مطالب را از منابع شيعي بر آن افزوده است.
۷. تفسير صافي، که قرآن را با روايات تفسير کرده است.
از ديگر آثار شايان توجه ملا محسن فيض کاشاني، چنين مي‌‌توان نام برد: زاد السالکين، الشهاب الثاقب (در تحقيق وجوب عيني نماز جمعه در زمان غيبت کبرا)، ميزان القيامة، عين اليقين،ُاصول العقائد، الحق المبين في کيفية التفقّه في الدين.

آقا رضي قزويني (م ۱۰۹۶ ق)

محمّد بن حسن قزويني معروف به آقا رضي، از علماي فاضل و از بزرگان اخباري و از معاصران شيخ حرّ عاملي و علّامه مجلسي بوده است. وي به فارسي نيز شعر مي‌سرود و ديوان شعري نيز دارد. او در علم حديث و فقه، شاگرد ملا خليل قزويني (م ۱۰۸۹ ق) بود. ۳
بر خلاف آنچه بعضي پنداشته‌اند، ۴از سخنان آقا رضي در کتاب لسان الخواص و نيز ضيافة الإخوان، پيداست که طريقه او اخباري بوده، نه اصولي. چنانچه ميرزا محمّد اخباري (م ۱۲۳۲ ق) نيز در آثار مختلف خود، از وي و از کتاب لسان الخواصّ او تمجيد کرده و او را محقّقي دانسته که بر ضدّ مجتهدان، اقامه دليل مي‌کند. ۵

1.روضات الجنات، ج ۶، ص ۸۵.

2.لؤلؤة البحرين، ص ۱۲۳؛ روضات الجنات، ج ۶، ص ۸۸.

3.رياض العلماء، ج ۵، ص ۷۶؛ الذريعة، ج ۱۸، ص ۳۰۲، ش ۲۱۶؛ ضيافة الإخوان، تحقيق: سيّد احمد حسيني، ص ۶.

4.دائرة المعارف تشيّع، ج ۷، ص ۲۴۷، مقاله شهيدي صالحي.

5.روضات الجنات، ج ۷، ص ۱۲۰ و ۱۳۹، ش ۶۰۹ و ۶۱۳.


اخباريگري (تاريخ و عقايد)
134

مسلمين و انکار بعضي از ضروريات دين. والّا او بر عليه طائفه صوفيه، شديداً سخن گفته است. ۱
افراد بسياري از محضر ملا محسن فيض کاشاني استفاده کردند که مهم‌ترينشان علامه محمّد باقر مجلسي (م ۱۱۱۰ ق) و سيد نعمة الله جزايري (م ۱۱۱۲ ق) بوده‌اند. ۲
تأليفات پرشمار در علوم گوناگون، از ديگر ويژگي‌هاي کم‌نظير ملا محسن فيض کاشاني است؛ چنان که خود او در کتابي به نام فهرست تصانيف الفيض، قريب يکصد کتاب، و شاگردش سيد نعمة الله جزايري، دويست کتاب و رساله براي وي بر شمرده است. ۳برخي از آثار مهمّ او عبارت‌اند از:
۱. الوافي، شامل اخبار کتب اربعه، که آنها را مرتّب و مهذّب کرده، مشکلات آنها را بيان، متشابهاتشان را حلّ، و آيات مندرج در احاديث را تفسير کرده است. اين کتاب که شايد مهم‌ترين اثر فيض باشد، امروزه در ۲۶ مجلّد به چاپ رسيده است. ۴
۲. مفاتيح الشرائع، در چهار مجلّد، که در مقدّمه آن، منکر حجّيت اجماع مي‌شود و علم اصول را بدعت مي‌شمارد و مبناي خود را در اين کتاب، محکمات کلام الله و کلام رسول الله و اهل بيت عليهم السلام مي‌داند. پس گويا ظواهر آيات را حجّت مي‌داند. ۵
۳. الاُصول الأصلية، که در تأييد مشرب اخباريگري، با استفاده از کتاب و سنت نوشته شده است. ۶

1.الفوائد الرضوية، ص ۶۳۷.

2.ريحانة الأدب، ج ۴، ص ۳۷۱.

3.لؤلؤة البحرين، ص ۱۳۰؛ طبقات أعلام الشيعة، ج ۵، ص ۴۹۲؛ جامع الرواة، ج ۲، ص ۴۲؛ الذريعة، ج ۱۶، ص ۳۷۹، ش ۱۷۶۳؛ أمل الآمل، ج ۲، ص ۳۰۶.

4.کتاب الوافي، ج ۱، ص ۴ ـ ۷؛ روضات الجنات، ج ۶، ص ۸۷؛ ريحانة الأدب، ج ۴، ص ۳۷۸؛ الفوائد الرضوية، ص ۶۳۴.

5.لؤلؤة البحرين، ص ۱۲۳؛ مفاتيح الشرائع، ج ۱، ص ۴، ۸۳ و ۷۵.

6.الاُصول الأصلية، ص ۱ ـ ۲.

  • نام منبع :
    اخباريگري (تاريخ و عقايد)
    سایر پدیدآورندگان :
    ابراهیم بهشتی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 11948
صفحه از 555
پرینت  ارسال به