۶۰۷۶.امام صادق عليه السلام :نه جبر است و نه تفويض؛ بلكه چيزى بين اين دو چيز است.
۶۰۷۷.امام صادق عليه السلامـ وقتى درباره جبر و تفويض، مورد پرسش قرار گرفت ـ: نه جبر است و نه قَدَر؛ ليكن جايگاهى بين آن دو است. حق، در آن جايگاهى است كه بين آن دو است و جز خداوندِ دانا يا آن كه خداوندِ دانا بدو آموخته، آن را نمى داند.
۶۰۷۸.الكافىـ به نقل از ابو طالب قمى، از مردى ـ: [به امام صادق عليه السلام ] گفتم: آيا خداوند، بندگان را بر گناهان، وادار ساخته است؟
فرمود: «نه» .
گفتم: آيا كار را به آنان وا نهاده است؟
فرمود: «نه».
گفتم: پس چگونه است؟
فرمود: «لطفى است از جانب پروردگار تو، در بين آن دو (وادار ساختن و وانهادن) » .
۶۰۷۹.عيون أخبار الرضا عليه السلامـ به نقل از ابراهيم بن عبّاس ـ: شنيدم كه مردى از امام رضا عليه السلام پرسيد: آيا خداوند، بندگان را به چيزى كه توان انجام دادنش را ندارند، موظّف مى نمايد؟
فرمود: «خدا دادگرتر از آن است».
[مرد] گفت : مگر بر هر چيزى كه اراده اش نمايند، توانايند؟
فرمود : «آنها ناتوان تر از آن اند».
۸ / ۳
معناى «امر بين دو امر»
۶۰۸۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند از روى اجبار، فرمانبرى، و از روى شكست، نافرمانى نمى شود و بندگان را بدون سرپرست ، رها نكرده است ؛ ليكن او بر آنچه آنان را بر آن نيرومند ساخته، تواناست و چيزى را كه به آنان تمليك نموده، مالك است ؛ چرا كه اگر بندگان ، فرمان خدا را امتثال نمايند، چيزى و كسى نمى تواند از آن باز بدارد ، و اگر [قصد كنند كه ]مرتكب نافرمانى خدا شوند و خدا بخواهد ميان آنان و آن (نافرمانى) حايل شود ، چنين مى كند و [البتّه ]چنين نيست كه اگر كسى خواست ميان كسى و كار او مانع شود ، ولى نشد ، و آن شخص آن كار را انجام داد، [بتوان گفت كه] مانع كار ، آن كس را به آن كار وادار نموده است. ۱
