۵ / ۲
همراهى علم و بَدا
۵۹۰۸. امام باقر عليه السلام : علمِ [ الهى] دو گونه است : دانشى كه نزد خدا پنهان است و هيچ يك از آفريدگانبر آن آگاه نيست، و دانشى كه به فرشتگان و فرستادگانش آموخته است.
آنچه خداوند به فرشتگان و فرستادگانش آموخته، محقّق مىشود و او خودش را و فرشتگان و فرستادگانش را دروغگو نمىكند و از آن دانشى كه نزد او پنهان است، آنچه را بخواهد، مقدّم مىدارد و آنچه را بخواهد، به تأخير مىاندازد و آنچه را بخواهد، ثابت مىگذارد.
۵۹۰۹. امام باقر عليه السلام : دانش [الهى] دو گونه است : دانشى كه [خداوند] به فرشتگان و فرستادگان و پيامبرانش آموخته است ، و دانشى كه نزد او پنهان است و هيچ كس بر آن آگاه نيست و هر چه [تغيير] مىخواهد، در آن ايجاد مىكند .
۵۹۱۰. امام باقر عليه السلام : همانا براى خداى متعال، دانشى خاص و دانشى عام است . دانش خاص ، آن دانشى است كه فرشتگان مقرّب و پيامبران مُرسلِ خود را بر آن آگاه نساخته است ، و دانش عامّ او ، دانشى است كه فرشتگان مقرّب و پيامبران مُرسلش را بر آن، آگاه نموده است و از طريق پيامبر خدا به ما رسيده است .
۵۹۱۱. الكافى ـ به نقل از سَدير صَيرفى ـ : از حُمران بن اَعيَن شنيدم كه از امام باقر عليه السلام مىپرسد ... : آيا سخن خداوند را ـ كه يادش گرامى باد ـ ديدى كه : «داناى نهان است و كسى را بر غيب خود، آگاه نمىكند» ؟
امام باقر عليه السلام فرمود : « «جز پيامبرى را كه از او خشنود باشد» . به خدا سوگند، محمّد، از جمله كسانى است كه خدا از او خشنود بود .
و امّا سخن خدا كه : «داناى نهان است» ، همانا خداوند عز و جل به آنچه از آفريدگانش پنهان است، درباره چيزى كه تقدير مىكند و در دانشش به آن، حُكم مىنمايد، داناست ، پيش از آن كه آن چيز را بيافريند و پيش از آن كه آن را به فرشتگان برساند . پس ـ اى حمران ـ اين، همان دانش پنهان در نزد اوست كه مشيّت در آن، به او مربوط است . پس، هر گاه بخواهد، به آن حكم مىكند و [گاهى نيز] براى او در آن، بَدا حاصل مىشود و آن را تأييد نمىكند . امّا دانشى كه خداوند عز و جل تقدير مىكند و به آن، حكم مىنمايد و آن را امضا مىكند ، همان دانشى است كه به پيامبر خدا و سپس به ما رسيده است» .
