263
دانش نامه عقايد اسلامي ج8

همانا يونس، آن گاه كه قومش او را اذيّت نمودند، آنان را نفرين كرد . پس در روز نخست، در حالى كه صبح كردند كه صورت‏هايشان زرد بود و در روز دوم، در حالى صبح كردند كه صورت‏هايشان سياه بود. خداوند، به آنان وعده داده بود كه بر آنان عذاب مى‏آيد. پس عذاب آمد تا جايى كه به نزديكى‏شان رسيد . آن گاه آنان بين زنان و فرزندان آنها و ماده‏گاوها و بچّه‏هاى آنها جدايى انداختند و لباس‏هاى مويين و پشمين به تن كردند و به گردن‏هاى خود، طناب آويختند و بر سر خويش، خاكستر ريختند و به پيشگاه پروردگارشان زارى كردند و گفتند: «به معبودِ يونس، ايمان آورديم». پس خداوند، عذاب را از آنان گردانْد .
مورد ديگر ، بَدا در وعده خداوند با موسى عليه ‏السلام است :
«وَوَ عَدْنَا مُوسَى ثَلَاثِينَ لَيْلَةً وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلِةً وَقَالَ مُوسَى لأَِخِيهِ هَارُونَ اخْلُفْنِى فِى قَوْمِى وَأَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ . ۱ و با موسى ، سى شب وعده گذاشتيم و آن را با ده شب ديگر ، تمام كرديم ، تا آن كه وقت معيّن پروردگارش ، در چهل شب به سر آمد . و موسى [ هنگام رفتن به كوه طور ] به برادرش هارون گفت : در ميان قوم من ، جانشينم باش و [ كار آنان را ]اصلاح كن و راه فسادگران را پيروى مكن » .
امام باقر عليه ‏السلام در تفسير اين آيه مى‏فرمايد :
كانَ فِي العِلمِ وَالتَّقديرِ ثَلاثينَ لَيلَةً ، ثُمَّ بَدا للّه‏ِِ فَزادَ عَشرا ، فَتَمَّ ميقاتُ رَبِّهِ لِلأَوَّلِ وَالآخِرِ أربَعينَ لَيلَةً . ۲ [قرار موسى عليه ‏السلام با خدا] در دانش و تقدير، سى شب بود. سپس براى خدا، بَدا

1.. الأعراف : آيه ۱۴۲ .

2.. راجع : ص ۳۴۰ ح ۵۹۹۹ .


دانش نامه عقايد اسلامي ج8
262

امام صادق عليه ‏السلام در تفسير اين آيه شريف مى‏فرمايد :
هَل يُمحى إلاّ ما كَانَ ثابِتا؟ وَهَل يُثبَتُ إلّا ما لَم يَكُن؟ ۱ آيا جز آنچه ثابت است ، محو مى‏شود؟ و آيا جز آنچه نبوده است، اثبات مى‏شود؟

نمونه‏هايى از بَدا در قرآن

قرآن كريم ، برخى از موارد مهمى را كه در آنها بَدا رخ داده است ، ذكر مى‏كند . از جمله اين موارد ، بَدا در عذاب قوم يونس است :
«فَلَوْلَا كَانَتْ قَرْيَةٌ ءَامَنَتْ فَنَفَعَهَا إِيمَانُهَا إِلَا قَوْمَ يُونُسَ لَمَّا ءَامَنُواْ كَشَفْنَا عَنْهُمْ عَذَابَ الْخِزْىِ فِى الْحَيَوةِ الدُّنْيَا وَ مَتَّعْنَاهُمْ إِلَى حِينٍ . ۲ چرا هيچ شهرى نبود كه [ اهل آن ] ايمان بياورد و ايمانش به حالش سود ببخشد ، مگر قوم يونس كه وقتى [ در آخرين لحظه ] ايمان آوردند ، عذاب رسوايى را در زندگى دنيا از آنان برطرف كرديم و تا چندى ، آنان را برخوردار ساختيم» .
امام باقر عليه ‏السلام چگونگى اين بَدا را اين گونه نقل مى‏كند :
إنَّ يونُسَ لَمّا آذاهُ قَومُهُ دَعَا اللّه‏َ عَلَيهِم ، فَأَصبَحوا أوَّلَ يَومٍ ووُجوهُهُم مُصفَرَّةٌ وأصبَحُوا اليَومَ الثّانِيَ ووُجوهُهُم سودٌ قالَ : وكانَ اللّه‏ُ واعَدَهُم أن يَأتِيَهُمُ العَذابُ ، فَأَتاهُمُ العَذابُ حَتّى نالوهُ بِرِماحِهِم ؛ فَفَرَّقوا بَينَ النِّساءِ وأولادِهِنَّ ، وَالبَقَرِ وأولادِها ، ولَبِسُوا المُسوحَ وَالصّوفَ ، ووَضَعُوا الحِبالَ في أعناقِهِم ، وَالرَّمادَ عَلى رُؤوسِهِم ، وضَجُّوا ضَجَّةً واحِدَةً إلى رَبِّهِم ؛ وقالوا : آمَنّا بِإِلهِ يونُسَ ؛ قالَ : فَصَرَفَ اللّه‏ُ عَنهُمُ العَذابَ . ۳

1.. راجع : ص ۲۴۸ ح ۵۸۹۶ .

2.. يونس : آيه ۹۸ .

3.. راجع : ص ۳۳۸ ح ۵۹۹۵ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج8
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 59188
صفحه از 483
پرینت  ارسال به