۴ / ۲
اَجَل مُعلّق و اَجَل حَتمى
قرآن
«اوست كسى كه شما را از گِل آفريد . آن گاه ، مدّتى را [براى شما عمر] مقرّر داشت ، و اَجَل حتمى ، نزد اوست . با اين همه ، [بعضى از ]شما [در قدرت او] ترديد مى كنيد» .
«او همان كسى است كه شما را از خاكى آفريد، سپس از نطفه اى ، آن گاه از عَلَقه اى ، و بعد ، شما را [به صورت ]كودكى بر مى آورَد ، تا به كمال قوّت خود برسيد و سالمند شويد ـ و از ميان شما كسى است كه مرگِ پيش رس مى يابد ـ و تا [در نهايت ، ]به مدّتى كه مقرّر است ، برسيد . اميد كه در انديشه فرو رويد» .
حديث
۵۸۳۸.الكافىـ به نقل از حمران ـ: از او (امام باقر عليه السلام ) درباره اين سخن خداوند عز و جلپرسيدم : «مدّتى را [براى شما عمر ]مقرّر داشت ، و اَجَل حتمى . نزد اوست» .
فرمود : «آن ، دو اَجَل است : يكى اَجَل حتمى و ديگرى ، اَجَل معلّق» .
۵۸۳۹.امام صادق عليه السلامـ درباره اين سخن خداى متعال : «مدّتى را [براى شما عمر ]مقرّر داشت ، و اَجَل حتمى ، نزد اوست» ـ: آن ، دو اَجَل است ؛ يكى اَجَل معلّق ، كه اگر خدا بخواهد ، انجام مى دهد و ديگرى ، اَجَل حتمى .
۵۸۴۰.امام صادق عليه السلام :آن اَجَلى كه نزد او حتمى نيست ، اَجَل معلّق است كه هر گاه بخواهد ، مقدّم مى دارد و هر گاه بخواهد ، مؤخّر مى سازد . اَجَل حتمى ، اجلى است كه در شب قدر ، مقدّر مى شود .
۵۸۴۱.امام صادق عليه السلام :اَجَل حتمى ، اَجَلى است كه در آن شب (شب قدر) براى فرشته مرگ ، قطعى شده است و همان اَجَلى است كه خداوند فرموده است : «چون اَجَلشان فرا رسد ، نه [مى توانند] ساعتى آن را پس بيندازند و نه پيش» . اين ، همان اَجَلى است كه در شب قدر ، براى فرشته مرگ ، حتمى شده است . در اَجَل ديگر ، براى خداوند ، مشيّت است . اگر بخواهد ، آن را مقدّم مى كند و هر يك را بخواهد ، مؤخّر مى كند .
