175
دانش نامه عقايد اسلامي ج8

لُحُومُهَا وَ لَا دِمَآؤُهَا وَ لَـكِن يَنَالُهُ التَّقْوَى مِنكُمْ ؛ ۱ هرگز نه گوشت هاى آنها و نه خون هايشان به خدا نخواهد رسيد ؛ ولى اين پرهيزگارى شماست كه به او مى رسد» .
شايد درست باشد اگر بگوييم كه خداوند متعال ، فلان حيوان خاص را آفريده است ، به اين دليل كه مى داند با آفريدن آن ، عدّه اى كافر ، ايمان مى آورند، يا جمعى گنهكار ، توبه مى كنند، يا عدّه اى مؤمن ، از آن بهره مند مى شوند، يا مشتى ستمگر از آن عبرت مى گيرند، يا خود آن موجود ، از آفرينشش سودى مى برد، يا براى يك نفر در روى زمين يا آسمان ، مايه عبرت است، كه اينها همه از ما پوشيده اند. گو اين كه اجمالاً مى دانيم هر چه خدا آفريده است، اغراضِ حكيمانه اى از آفرينش آنها داشته و بيهوده خلقشان نكرده است. همچنين مى تواند علّت فرمان دادن ما به عبادتِ نماز ، اين باشد كه ما را به طاعت خدا نزديك مى كند و از نافرمانى او دور مى سازد و بنا بر اين، عبادت نماز براى همه كسانى كه آن را مى گزارند يا براى برخى از آنان، لطف است.
پس، از آن جا كه اين عوامل پوشيده اند و براى ما آشكار نيستند و دليلى هم براى آگاهى يافتن مفصّل از آنها در دست نيست ـ گر چه اجمالاً مى دانيم كه حكمتى در كار است ـ ، نهى از بحث درباره قضا و قَدَر، به معناى نهى از جستجو براى پيدا كردن جزئيات اين علل و عوامل است ، نه نهى از سخن گفتن درباره معناى قضا و قدر.
اين همه ، در صورتى است كه احاديثى كه شيخ صدوق رحمه اللهروايت كرده ، درست باشند ؛ امّا اگر نادرست باشند، يا سند آنها مشكلى داشته باشد ، ديگر مسئوليتى در قبال آنها نداريم.

1.حج : آيه ۳۷ .


دانش نامه عقايد اسلامي ج8
174

كردن درباره آنچه خدا آفريده است و كنجكاوى درباره علل و اسباب آنها و پرسش از عبادات و اوامر الهى و علل و عوامل آنها باشد؛ زيرا كاوش درباره علل آفرينش مخلوقات و تشريع اوامر و احكام ، ممنوع است ؛ چون خداوند متعال ، آنها را از بيشتر بندگان خود ، پوشيده داشته است. مگر نه اين كه جايز نيست كسى در جستجوى يافتن و آگاه شدن از علل آفرينش تمام مخلوقات خدا برآيد ، تا جايى كه همه مخلوقات را يكى يكى برشمارد و بگويد : چرا آفريده شده اند؟ همچنين جايز نيست كه كسى بگويد: چرا خداوند ، اين فرمان را داده و آن عبادت را خواسته و از فلان و بهمان كار ، نهى كرده است؟ زيرا اوامر و عبادت خواهى هاى او، بر اساس مصالح خلق است و او به اين مصالح ، آگاه تر است و هيچ كس را بر جزئيات علل آفرينش موجودات و وضع اوامر و نواهى خود ، آگاه نكرده است ، گرچه اجمالاً بشر را آگاه كرده است كه آفرينش ، بيهوده نيست ؛ بلكه بر اساس حكمت و مصلحت، آنها را آفريده است و عقل و وحى را راه نماى بر اين موضوع، قرار داده است . مثلاً مى فرمايد: « وَ مَا خَلَقْنَا السَّمَآءَ وَ الْأَرْضَ وَ مَا بَيْنَهُمَا لَـعِبِينَ؛ ۱ ما آسمان ها و زمين و آنچه را ميان آنهاست ، از روى بازى نيافريده ايم» و مى فرمايد: « أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَـكُمْ عَبَثًا؛ ۲ آيا گمان كرده ايد كه ما شما را بيهوده آفريده ايم؟» . نيز فرموده است: « إِنَّا كُلَّ شَىْ ءٍ خَلَقْنَـهُ بِقَدَرٍ ؛ ۳ ما هر چيزى را به اندازه آفريده ايم) ، يعنى به حق آفريده ايم و آن را در جايگاه خويش ، قرار داده ايم» . همچنين مى فرمايد: « وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْاءِنسَ إِلَا لِيَعْبُدُونِ ؛ ۴ و جنّ و انس را نيافريدم، مگر براى اين كه مرا عبادت كنند» . نيز درباره عبادت قربانى كردن، مى فرمايد: « لَن يَنَالَ اللَّه

1.انبيا : آيه ۱۶ .

2.مؤمنون : آيه ۱۱۵ .

3.قمر : آيه ۴۹ .

4.ذاريات : آيه ۵۶ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج8
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 62211
صفحه از 483
پرینت  ارسال به