163
دانش نامه عقايد اسلامي ج8

۵۷۸۴.تاريخ دمشقـ به نقل از حارث ـ: مردى نزد على بن ابى طالب عليه السلام آمد و گفت : اى امير مؤمنان! مرا درباره قَدَر، آگاه ساز .
فرمود : «راه تاريكى است. آن را مپيما» .
گفت : اى امير مؤمنان! مرا درباره قَدَر، آگاه ساز .
فرمود : «درياى ژرفى است. داخلش مشو» .
گفت : اى امير مؤمنان! مرا درباره قَدَر، آگاه ساز .
فرمود : «راز خداست كه بر تو پنهان گشته است. فاشش مكن (يعنى نخواه كه بر تو فاش شود)» .
گفت : اى امير مؤمنان! مرا درباره قَدَر، آگاه ساز .
فرمود : «اى پرسشگر! آيا خداوند، تو را به خواست خودش آفريده است، يا به خواست تو؟».
گفت : البته به خواست خودش .
فرمود : «آيا تو را به خواست خودش به كار مى گيرد، يا به خواست تو؟».
گفت : بلكه به خواست خودش .
فرمود : «آيا روز قيامت، تو را به خواست خودش بر مى انگيزاند، يا به خواست تو؟».
گفت : بلكه به خواست خودش .
فرمود : «اى پرسشگر! آيا تو از پروردگارت عافيت نمى خواهى؟».
گفت : چرا .
فرمود : «پس، از طريق چه چيزى از او عافيت مى خواهى ؟ آيا از طريق امتحانى كه او تو را بِدان آزموده است [يا از طريق امتحانى كه غير او تو را بِدان آزموده است]؟» .
گفت : از طريق امتحانى كه او مرا بِدان آزموده است .
فرمود : «اى پرسشگر! تو مى گويى : هيچ نيرو و قدرتى نيست، جز به چه كسى؟».
گفت : جز به خداى بلندمرتبه بزرگ .
فرمود : «آيا تفسير آن را مى دانى؟».
گفت : اى امير مؤمنان! مرا بياموز از آنچه خدا تو را آموخته است .
فرمود : «همانا تفسير آن، اين است كه : تو بر فرمانبرى خدا توانايى ندارى ، و براى بنده درباره هر دو امر (عافيت و بلا)، به طور كلّى، قدرتى بر نافرمانى نيست، جز به [قدرت ]خدا .
اى پرسشگر! آيا براى تو به همراه خدا ، يا بالاتر از خدا ، يا جدا از خدا، مشيّتى هست؟ اگر بگويى : براى تو جدا از خدا مشيّتى هست ، با آن، از مشيّت خدا بى نياز مى گردى ، و اگر گمان برى كه براى تو بالاتر از خدا مشيّتى هست ، پس ادّعا دارى كه نيرو و مشيّت تو بر نيرو و مشيّت خدا چيره است ، و اگر گمان برى كه براى تو به همراه خدا مشيّتى هست ، پس ادّعا دارى كه در مشيّت خدا شريك هستى .
اى پرسشگر! خداوند، زخم مى كند و درمان مى نمايد . پس، درد از او و درمان از اوست . آيا امر خدا را فهميدى ؟».
گفت : آرى .
امام على عليه السلام [خطاب به ياران ]فرمود : «الآن اين برادر شما اسلام آورد. پس برخيزيد و با او مصافحه نماييد» .


دانش نامه عقايد اسلامي ج8
162

۵۷۸۴.تاريخ دمشق عن الحارث :جاءَ رَجُلٌ إلى عَلِيِّ بنِ أبي طالِبٍ عليه السلام فَقالَ : يا أميرَ المُؤمِنينَ ، أخبِرني عَنِ القَدَرِ .
قالَ : طَريقٌ مُظلِمٌ لا تَسلُكهُ .
قالَ : يا أميرَ المُؤمِنينَ أخبِرني عَنِ القَدَرِ .
قالَ : بَحرٌ عَميقٌ لا تَلِجهُ .
قالَ : يا أميرَ المُؤمِنينَ أخبِرني عَنِ القَدَرِ .
قالَ : سِرُّ اللّهِ قَد خَفِيَ عَلَيكَ فَلا تُفشِهِ .
قالَ : يا أميرَ المُؤمِنينَ أخبِرني عَنِ القَدَرِ .
قالَ : أيُّهَا السّائِلُ ، إنَّ اللّهَ خالِقُكَ لِما شاءَ أو لِما شِئتَ ؟
قالَ : بَل لِما شاءَ .
قالَ : فَيَستَعمِلُكَ كَما شاءَ أو كَما شِئتَ ؟
قالَ : بَل كَما شاءَ .
قالَ : فَيَبعَثُكَ يَومَ القِيامَةِ كَما شاءَ أو كَما شِئتَ ؟
قالَ : بَل كَما شاءَ .
قالَ : أيُّهَا السّائِلُ ، ألَستَ تَسأَلُ رَبَّكَ العافِيَةَ ؟
قالَ : نَعَم .
قالَ : فَمِن أيِّ شَيءٍ تَسأَلُهُ العافِيَةَ ، أمِنَ البَلاءِ الَّذي ابتَلاكَ بِهِ ؟ [أم مِنَ البَلاءِ الَّذي ابتَلاكَ بِهِ] ۱ غَيرُهُ ؟
قالَ : مِنَ البَلاءِ الَّذِي ابتَلاني بِهِ .
قالَ : أيُّهَا السّائِلُ ، تَقولُ : لا حَولَ ولا قُوَّةَ إلّا بِمَن ؟
قالَ : إلّا بِاللّهِ العَلِيِّ العَظيمِ .
قالَ : فَتَعلَمُ ما تَفسيرُها ؟
قالَ : تُعَلِّمُني مِمّا عَلَّمَكَ اللّهُ يا أميرَ المُؤمِنينَ .
قالَ : إنَّ تَفسيرَها : لا تَقدِرُ عَلى طاعَةِ اللّهِ ، ولا تَكونُ لَهُ ۲ قُوَّةٌ في مَعصِيَةٍ فِي الأَمرَينِ جَميعا إلّا بِاللّهِ ، أيُّهَا السّائِلُ ألَكَ مَعَ اللّهِ مَشيئَةٌ ، أو فَوقَ اللّهِ مَشيئَةٌ ، أو دونَ اللّهِ مَشيئَةٌ ؟
فَإِن قُلتَ : إنَّ لَكَ دونَ اللّهِ مَشيئَةً فَقَدِ اكتَفَيتَ بِها من مَشيئَةِ اللّهِ ، وإن زَعَمتَ أنَّ لَكَ فَوقَ اللّهِ مَشيئَةً فَقَدِ ادَّعَيتَ أنَّ قُوَّتَكَ ومَشيئَتَكَ غالِبَتانِ عَلى قُوَّةِ اللّهِ ومَشيئَتِهِ ، وإن زَعَمتَ أنَّ لَكَ مَعَ اللّهِ مَشيئَةً فَقَدِ ادَّعَيتَ مَعَ اللّهِ شِركا في مَشيئَتِهِ .
أيُّهَا السّائِلُ ، إنَّ اللّهَ يَشُجُّ ويُداوي فَمِنهُ الدّاءُ ومِنهُ الدَّواءُ ، أعَقَلتَ عَنِ اللّهِ أمرَهُ ؟ قالَ : نَعَم .
قالَ عَلِيٌّ عليه السلام : الآنَ أسلَمَ أخوكُم فَقوموا فَصافِحوهُ . ۳

1.ما بين المعقوفين أثبتناه من كنز العمّال .

2.كذا في المصدر والأنسب بالسياق : لَكَ . وفي كنز العمال : «لا يكون له» .

3.تاريخ دمشق : ج ۴۲ ص ۵۱۲ ، كنز العمّال : ج ۱ ص ۳۴۶ ح ۱۵۶۱ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج8
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 59671
صفحه از 483
پرینت  ارسال به