مسلمان بايد پس از تلاش براى رسيدن به زندگى مطلوب ، به آنچه پيش مى آيد و در اختيار او نيست ، خشنود باشد . احاديث فراوانى ، مسلمانان را به تحصيل اين خصلت تشويق كرده اند تا از طريق تقويت عوامل و برطرف كردن موانع آن، از آثار و بركات اين خصلت پُرفضيلت ، بهره مند شوند .
خشنودى به قضا و قدر الهى ، بركات فراوانى براى زندگى فردى، اجتماعى، دنيوى و اخروى انسان دارد .
خشنودى به قضا، انسان را از بيمارى آزمندى و حسدورزى ، رهايى مى بخشد و بى نيازى روحى را براى او به ارمغان مى آورد .
خشنودى به قضا، سبب مى شود كه انسان ، جز از خداوند متعال نترسد و مسئوليت هاى اجتماعى خود را با شجاعت و شهامت ، انجام دهد .
خشنودى به قضا، به انسان در برابر انواع بلاهاى دنيوى، قدرت مقاومت مى دهد و موجب پيشگيرى از گرفتارى هاى اُخروى مى گردد .
خشنودى به قضا، اندوه را از دل مى برد، شادى مى آفريند، آسايش و آرامش پديد مى آورد، و بهترين و شيرين ترين زندگى را براى انسان ايجاد مى نمايد، چنان كه در حديثى از امام على عليه السلام آمده است :
إِنَّ أَهنأَ النَّاسِ عَيشا ، مَن كان بِما قَسَمَ اللّهُ لَهُ راضيا . ^۱ كام رواترينِ مردم ، كسى است كه به تقسيم خداوند ، راضى باشد .
و در يك جمله ، خشنودى به قضا، مهم ترين عامل تكامل انسان و بالاترين مرتبه در كمالات انسانى و در واقع، همان مقام انسانِ كامل است . ^۲

قوام توحيد ، ايمان به قدر است .
در احاديث فراوانى ، تأكيد شده است كه انسان ، تا وقتى به تقدير الهى ايمان نداشته باشد، از بركات ايمان حقيقى، بى بهره خواهد بود. همچنين كسى كه مدّعى اسلام باشد و قَدَر را انكار كند ، «كافر» ، «مجوسى» و «ملعون» ناميده شده است . ^۱
البتّه به اين نكته مهم بايد توجّه داشت كه ايمان به تقدير ، با تدبير و برنامه ريزى و تلاش براى زندگىِ برتر، نه تنها منافات ندارد ، بلكه تدبير و تلاش، نوعى تقديرند ، چنان كه قرآن تصريح مى كند :
«وَ أَنْ لَّيْسَ لِلْاءِنسَـنِ إِلَا مَا سَعَى. ^۲ براى انسان ، جز حاصل تلاش او نيست» .
آيه بدين معناست كه در نظام آفرينش، بر اساس تقدير الهى، انسان، تنها از تدبير و تلاش خود ، سود مى برد . بر همين پايه نيز بهره بردن از دارو و دعا و ساير اسباب ، براى انسان مفيد است، چنان كه در حديث پيامبر صلى الله عليه و آله آمده است :
الدَّواءُ مِنَ القَدَرِ ، وَقَد يَنفَعُ بِإِذنِ اللّه . ^۳ درمان ، جزيى از قَدَر است و گاهى به اذن خداوند ، سودمند است .
بر اين اساس ، اگر احاديثى به ظاهر ، بر تنافى تدبير و تقدير ، دلالت داشته باشند ، قطعا مقصود از آنها چيزى ديگر است . ^۴

هشت . آثار خشنودى به قضا و قدر

يكى از آموزه هاى مهمّ اسلامى، خشنودى به قضاى الهى است ، بدين معنا كه