عنوان
متن
خدمات الکترونیکی
» خدمات
» محصولات پژوهشگاه
» پست الکترونیک
» بانک پژوهشگران
» پایگاه های وابسته
» پایگاه حدیث نت
» پایگاه دانشگاه قرآن و حدیث
» پایگاه مرکز آموزش الکترونیک
» پایگاه مؤسسه دارالحدیث
» پایگاه پردیس تهران
اخبار
» پژوهشکده علوم و معارف حديث
» پژوهشکده تفسیر اهل بيت علیهم السلام
» پژوهشکده کلام اهل بيت علیهم السلام
» پژوهشکده اخلاق و روان شناسی اسلامی
» اخبار پژوهشی
پژوهشگاه
» ساختار
» ریاست
» شورای پژوهشگاه
» شورای پژوهشی پژوهشگاه
» حوزه ریاست و روابط عمومی
» معاونت پژوهش
» معاونت اداری مالی
» مدیریت نظارت، طرح و برنامه
» هیئت علمی پژوهشگران
» نمودار سازمانی پژوهشگاه
» معرفی
» معرفی اجمالی
» اساسنامه
» آیین نامه ها
» اهداف
» چشم انداز ده ساله
» بیانیه ماموریت
» بیانیه ارزش ها
فهرست "
علم و حکمت در قرآن و حدیث (ویراست دوم)
"
پيشگفتار
درآمد
مفهوم «دانش» در متون اسلامى
حقيقت «دانش»
ويژگىهاى جوهر «دانش»
۱ . ريشه داشتن نور دانش در فطرت انسان
۲ . يكى بودن جوهر دانش
۳ . تفكيك ناپذيرى حقيقت دانش از ايمان
۴ . همراهى دانش با خشيت از خدا
۵ . اخلاق شايسته از بركات نور دانش
۶ . جدا ناپذيرى جوهر دانش از عمل شايسته
راه كسب نور دانش
بخش يكم : دانش
فصل يكم : حقيقت دانش
فصل دوم : فضيلت دانش
۲ / ۱ معيار ارزش انسان
۲ / ۲ بنياد هر نيكى
۲ / ۳ سرافرازى دو سرا
۲ / ۴ كُشنده نادانى
۲ / ۵ حقيقت زندگانى
۲ / ۶ بهترين همدم
۲ / ۷ بهترين زيبايى
۲ / ۸ بهترين هدايت
۲ / ۹ برترين شَرف
۲ / ۱۰ برترين حِرز
۲ / ۱۱ پوشاندن عيوب
۲ / ۱۲ پرسودترين گنج
۲ / ۱۳ ميراث پيامبرانعليهم السلام
۲ / ۱۴ بهترين ميراث
۲ / ۱۵ بهتر از مال
۲ / ۱۶ انفاق ، آن را نابود نمىكند
۲ / ۱۷ كمال ايمان
۲ / ۱۸ شرط عمل
۲ / ۱۹ پايانى ندارد
۲ / ۲۰ گوناگون
فصل سوم : آثار دانش
۳ / ۱ ايمان
۳ / ۲ بيم از خدا
۳ / ۳ عمل
۳ / ۴ درستى
فصل چهارم : انواع دانش
بخش دوم : حكمت
فصل يكم : معناى حكمت
پژوهشى درباره معناى «حكمت» و أقسام آن
حكمت در قرآن و حديث
اقسام حكمت
۱ . حكمت علمى
۲ . حكمت عملى
۳ . حكمت حقيقى
فصل دوم : فضيلت حكمت
فصل سوم : آثار حكمت
۳ / ۱ كاهش شهوت
۳ / ۲ شناخت عبرت
۳ / ۳ حفظ از زشتى
۳ / ۴ عصمت
۳ / ۵ روشنى دل
۳ / ۶ رشد
۳ / ۷ دانش
۳ / ۸ خودشناسى
فصل چهارم : اساس حكمت
فصل پنجم : حكمتهاى جامع
فصل ششم : ويژگىهاى حكيمان
۶ / ۱ آنچه شايسته حكيم است
۶ / ۲ آنچه شايسته حكيم نيست
فصل هفتم : گوناگون
بخش سوم : مبادى شناخت
فصل يكم : ابزارهاى دانش و حكمت
۱ / ۱ حس
۱ / ۲ خرد
۱ / ۳ دل
۱ / ۴ خاستگاه اصلى همه ادراكات
توضيحى درباره ابزارهاى شناخت
۱ . حس
۲ . عقل
۳ . قلب
فصل دوم : راههاى معرفت عقلى
۲ / ۱ تفكّر
۲ / ۲ آموختن
۲ / ۳ عبرت گرفتن
۲ / ۴ تجربه اندوزى
۲ / ۵ شناخت ضدها
فصل سوم : راههاى معرفت قلبى
۳ / ۱ وحى
۳ / ۲ الهام
۳ / ۳ وسوسه
فصل چهارم : خاستگاه الهام
۴ / ۱ ايمان
۴ / ۲ اخلاص
۴ / ۳ دوستى اهل بيت عليهم السلام
۴ / ۴ بيم از خدا
۴ / ۵ عمل
۴ / ۶ نماز
۴ / ۷ روزه
۴ / ۸ زهد
۴ / ۹ حلالخورى
توضيح
۴ / ۱۰ كمخورى
نكته
۴ / ۱۱ دعا
فصل پنجم : قلمرو معرفت
۵ / ۱ آنچه عقل ، بِدان راهى ندارد
الف - حقيقت خداوند عزّ و جلّ
ب - حقيقت پيامبرصلى الله عليه وآله و امامعليه السلام و مؤمن
ج - حقيقت روح
د - احكام
۵ / ۲ خطر تندرَوى
بخش چهارم: موانع شناخت
فصل يكم : حجابهاى دانش و حكمت
۱ / ۱ پيروى از هوس
۱ / ۲ پيروى از گمان
۱ / ۳ دنيادوستى
۱ / ۴ گناه
۱ / ۵ بيمارى دل
۱ / ۶ ستم
۱ / ۷ كفر
۱ / ۸ فسق
۱ / ۹ اسراف
۱ / ۱۰ غفلت
۱ / ۱۱ آرزو
۱ / ۱۲ تكبّر
۱ / ۱۳ خودپسندى
۱ / ۱۴ فريب
۱ / ۱۵ طمع
۱ / ۱۶ خشم
۱ / ۱۷ سرگرمى و خنده فراوان
۱ / ۱۸ خودرأيى
۱ / ۱۹ تعصّب
۱ / ۲۰ مجادله
۱ / ۲۱ لجاجت
۱ / ۲۲ شرابخوارى
۱ / ۲۳ پُرخورى
۱ / ۲۴ گوناگون
نكاتى درباره حجابهاى دانش و حكمت
نكته اوّل : قلمرو حجابهاى حكمت
نكته دوم : ريشه موانع نور دانش و حكمت
نكته سوم : عوامل وسوسه
فصل دوم : آنچه حجابها را مىزُدايد
۲ / ۱ قرآن
۲ / ۲ اندرز
۲ / ۳ تقوا
۲ / ۴ ذكر خدا
۲ / ۵ پناه جستن به خدا
۲ / ۶ توبه
۲ / ۷ بلا
توضيحى درباره درمان حجابهاى دانش و حكمت
۱ . غذاى جان و منشأ الهام
۲ . قلمرو تأثير داروهاى معرفت
۳ . چگونگى به كار بردن داروهاى معرفت
۴ . داروهاى اصلى معرفت
۵ . انواع حجابهاى معرفت
الف - حجابهاى رقيق
ب - حجابهاى ضخيم قابل رفع
ج - حجابهاى ضخيم غير قابل رفع
بخش پنجم : كسب شناخت
فصل يكم : وجوب آموختن
۱ / ۱ وجوب آموختن بر هر مسلمان
۱ / ۲ وجوب آموختن در هر حال
ز گهواره تا گور دانش بجوى
۱ / ۳ جستجوى دانش ، از طلب مال ، واجبتر است
۱ / ۴ هشدار درباره ترك آموختن
فصل دوم : فضيلت آموختن
۲ / ۱ تأكيد بر جستجوى دانش
۲ / ۲ فضيلت جوياى دانش
۲ / ۳ برترى دانشجويى بر عبادت
نكتههايى درباره برترى دانش بر عبادت
۱ . كدام دانش و كدام عبادت ؟
۲ . نقش سازنده عبادت در كنار دانش
۳ . مبالغه در بيان فضيلت دانش
۲ / ۴ بهرههاى جستجوى دانش
الف - دوستى خدا
ب - احترام فرشتگان
ج - تعهّد شدن روزى
د - آمرزشخواهى همه چيز
ه - آمرزش گناهان
و - هموار شدن راه بهشت
فصل سوم : آداب آموختن
الف - آنچه شايسته است
۳ / ۱ اخلاص
۳ / ۲ انتخاب آموزگار شايسته
۳ / ۳ رعايت اولويتها
۳ / ۴ آسودگى
۳ / ۵ فهم
۳ / ۶ آموختن شفاهى
۳ / ۷ خوب گوش دادن
۳ / ۸ نگارش
۳ / ۹ پرسيدن
۳ / ۱۰ انديشيدن
۳ / ۱۱ مذاكره
۳ / ۱۲ شناخت آرا
۳ / ۱۳ پذيرش حق از هر كس
توضيحى درباره انتخاب آموزگار
۳ / ۱۴ حرص
۳ / ۱۵ استمرار
۳ / ۱۶ شكيبايى
۳ / ۱۷ پرهيزگارى
۳ / ۱۸ فروتنى در برابر آموزگار
۳ / ۱۹ ميانهروى در خوراك
۳ / ۲۰ سحرخيزى
۳ / ۲۱ غنيمت شمردن فرصت در خردسالى و جوانى
ب - آنچه شايسته نيست
۳ / ۲۲ آموختن براى غير خدا
توضيحى درباره احاديثِ اخلاص در طلب معرفت
۳ / ۲۳ خجالت كشيدن
۳ / ۲۴ پراكندگى در مجلس
۳ / ۲۵ آداب كلّىِ آموختن
فصل چهارم : آداب پرسيدن
الف - آنچه سزاوار است
۴ / ۱ خردورزى
۴ / ۲ پرسيدن براى دانستن
۴ / ۳ نيكو پرسيدن
۴ / ۴ رعايت حقّ تقدّم
ب - آنچه شايسته نيست
۴ / ۵ پرسيدن براى درمانده كردن
۴ / ۶ پرسيدن از چيزهايى كه پاسخش زيانبار است
۴ / ۷ پرسش از چيزهاى بىفايده
۴ / ۸ بسيار پرسيدن
توضيحى درباره نكوهش بسيار پرسيدن
فصل پنجم : احكام آموختن
الف - آنچه آموختنش واجب است
۵ / ۱ شناخت خدا
۵ / ۲ پايههاى اسلام
۵ / ۳ واجبات دين
ب - آنچه آموختنش شايسته است
۵ / ۴ خودشناسى
۵ / ۵ دانشهاى اهل بيتعليهم السلام
۵ / ۶ آنچه خوبى و درستى را مىافزايد
۵ / ۷ آنچه سود مىبخشد
۵ / ۸ از هر دانشى ، نيكوترينش
۵ / ۹ زبانهاى گوناگون
ج - آنچه آموختنش حرام است
۵ / ۱۰ آنچه به فساد مىانجامد
۵ / ۱۱ علم نجوم
سخنى درباره تحريم علم نجوم
۵ / ۱۲ سِحر
د - آنچه آموختنش شايسته نيست
۵ / ۱۳ آنچه سود نمىبخشد
توضيحى درباره احكام آموختن
۱ . آموختن واجب
الف - علومى كه تحصيل آنها ، واجب عينى است
ب - علومى كه تحصيل آنها ، واجب كفايى است
۲ . آموختن مستحب
۳ . آموختن حرام
۴ . آموختن مكروه
۵ . آموختن مباح
بخش ششم : آموزش
فصل يكم : ضرورت آموزش
۱ / ۱ وجوب آموزش بر دانشمند
۱ / ۲ حرمت پنهان داشتن دانش
۱ / ۳ مسئوليت رهبر در آموزش
فصل دوم : فضيلت آموزش
۲ / ۱ سنّت پيامبران
۲ / ۲ ويژگىهاى آموزش
الف - زكات دانش
ب - برترين صدقه
۲ / ۳ فايدههاى آموزش
الف - استوارى دانش
ب - رشد خرد
ج - صدقه هميشگى
د - آمرزش خواهى همه چيز
ه - درود فرستادن همه چيز
۲ / ۴ فضيلت آموزگار
۲ / ۵ گوناگون
فصل سوم : آداب آموزش
۳ / ۱ اخلاص
۳ / ۲ برابرى ميان شاگردان
۳ / ۳ بزرگداشت شاگرد
۳ / ۴ فروتنى براى شاگرد
۳ / ۵ مدارا
۳ / ۶ بذل دانش به شايستگان و دورداشتن آن از نااهلان
۳ / ۷ مزد نگرفتن بر آموزش معارف دين
فصل چهارم : آداب پاسخ دادن
۴ / ۱ آنچه مايه درستى رأى است
۴ / ۲ آنچه مايه اشتباه مىشود
۴ / ۳ گفتنِ «نمىدانم»
فضيلت اقرار به نادانى
۴ / ۴ سكوت
۴ / ۵ گوناگون
بخش هفتم : دانشمند
فصل يكم : منزلت دانشمند
۱ / ۱ ويژگىهاى دانشمندان
الف - امينان خدا
ب - دوستان خدا
ج - وارثان پيامبرانعليهم السلام
د - نزديكترين مردم به پيامبرانعليهم السلام
ه - پاك خوترين مردم
و - مركب آنان ، برتر از خون شهيدان است
ز - حاكم بر شاهان
ح - نگرستين به آنان ، عبادت است
ط - زنده در ميان مردگان
ى - مرگشان ، شكافى در دين است
ك - گريستن همه چيز بر مرگ آنان
۱ / ۲ ويژگىهاى راسخان در دانش
۱ / ۳ ويژگىهاى داناترينِ مردم
۱ / ۴ برترى دانشمند بر عابد
۱ / ۵ مَثَل دانشمندان
الف - مانند ستارگان
ب - چون ماه تمام
ج - مانند كسى كه چراغ به همراه دارد
۱ / ۶ فايدههاى همنشينى با دانشمند
۱ / ۷ دانشمندان در روز قيامت
۱ / ۸ گوناگون
فصل دوم : ادب دانشمند
الف - آنچه شايسته دانشمند است
۲ / ۱ عمل
۲ / ۲ اخلاق پسنديده
۲ / ۳ بردبارى
۲ / ۴ سكوت
۲ / ۵ فروتنى
۲ / ۶ نجات بخشيدن نادان
۲ / ۷ مبارزه با ابليس
۲ / ۸ مبارزه با ستمكار
۲ / ۹ نفى بدعتها
۲ / ۱۰ خيرخواهى براى يكديگر
۲ / ۱۱ اندازه خود را شناختن
۲ / ۱۲ مباحثه
۲ / ۱۳ توقّف به هنگام ندانستن
۲ / ۱۴ اعتراف به نادانى
۲ / ۱۵ بسنده نكردن به آنچه مىداند
۲ / ۱۶ يارى جستن از خدا براى افزايش دانش
۲ / ۱۷ يارى جستن از خدا براى بهره بردن از دانش
۲ / ۱۸ پناه بردن به خدا از بهره نبردن از دانش
۲ / ۱۹ پناه جستن به خدا از نادانى
۲ / ۲۰ استغفار از نادانى
۲ / ۲۱ پوزش خواستن از نادانى
ب - آنچه سزاوار دانشمند نيست
۲ / ۲۲ عمل نكردن
۲ / ۲۳ ادعاى دانش
۲ / ۲۴ دنيادوستى
۲ / ۲۵ كاسبى كردن با دانش دينى
۲ / ۲۶ نشست و برخاست با پادشاه ستمگر
۲ / ۲۷ جاهطلبى
۲ / ۲۸ غرور
۲ / ۲۹ حسادت
۲ / ۳۰ حرص
۲ / ۳۱ خودنمايى
۲ / ۳۲ زياد خنديدن
۲ / ۳۳ گوناگون
فصل سوم : حقوق دانشمند و ياددهنده و يادگيرنده
۳ / ۱ حقوق دانشمند
الف - اكرام
ب - كوچك نشمردن دانشمند
ج - فروتنى در برابر وى
د - پايين آوردن صدا نزد وى
ه - پيروى از وى
و - ديدار وى
ز - همنشينى با وى
ح - پرسش از وى
ط - خدمت به وى
ى - ستيزه نكردن با وى
ك - گوناگون
۳ / ۲ حقوق آموزگار
۳ / ۳ حقوق دانشجو
فصل چهارم : انواع دانشمندان
فصل پنجم : نمونههاى والاى دانش و حكمت
۵ / ۱ پيامبرانعليهم السلام
۵ / ۲ خاندان ابراهيمعليهم السلام
۵ / ۳ بنى اسرائيل
۵ / ۴ خاندان محمّدصلى الله عليه وآله
۵ / ۵ لقمان
۵ / ۶ قسّ بن ساعده
۵ / ۷ مَثرم بن زَغيب
۵ / ۸ سلمان
۵ / ۹ روبيل
فصل ششم : دانشمندان بد
۶ / ۱ هشدار به دانشمند بىكردار
۶ / ۲ فراوانى دانشمندان بى كردار
۶ / ۳ مَثَل دانشمند بى كردار
۶ / ۴ دانشمند بىكردار ، نادان است
۶ / ۵ نكوهش دانشمندان بد
۶ / ۶ خطر لغزش دانشمند
۶ / ۷ خطر دانشمندان بد
۶ / ۸ خطر دانشمند بدكار و نادانِ عابد
۶ / ۹ سختى حساب دانشمندان
۶ / ۱۰ كيفر دانشمندان بد
فهرست منابع و مآخذ
فهرست تفصيلى
تمامی حقوق این پایگاه به پژوهشگاه قرآن و حدیث تعلق دارد
