عنوان
متن
خدمات الکترونیکی
» خدمات
» محصولات پژوهشگاه
» پست الکترونیک
» بانک پژوهشگران
» پایگاه های وابسته
» پایگاه حدیث نت
» پایگاه دانشگاه قرآن و حدیث
» پایگاه مرکز آموزش الکترونیک
» پایگاه مؤسسه دارالحدیث
» پایگاه پردیس تهران
اخبار
» پژوهشکده علوم و معارف حديث
» پژوهشکده تفسیر اهل بيت علیهم السلام
» پژوهشکده کلام اهل بيت علیهم السلام
» پژوهشکده اخلاق و روان شناسی اسلامی
» اخبار پژوهشی
پژوهشگاه
» ساختار
» ریاست
» شورای پژوهشگاه
» شورای پژوهشی پژوهشگاه
» حوزه ریاست و روابط عمومی
» معاونت پژوهش
» معاونت اداری مالی
» مدیریت نظارت، طرح و برنامه
» هیئت علمی پژوهشگران
» نمودار سازمانی پژوهشگاه
» معرفی
» معرفی اجمالی
» اساسنامه
» آیین نامه ها
» اهداف
» چشم انداز ده ساله
» بیانیه ماموریت
» بیانیه ارزش ها
فهرست "
روششناسی استنباط در علم کلام
"
سخن آغازین
مقدّمه
فصل اوّل: مبانی استنباط کلامی
گفتار اوّل: مفهومشناسی معرفت، معرفت دینی و معرفت اعتقادی
معرفت
۱. معنای لغوی معرفت
۲. معنای اصطلاحی
۲ ـ ۱. ادراک جزئیات
۲ ـ ۲. ادراک تصوّرات
۲ ـ ۳. درک دو بارۀ چیزی
۲ ـ ۴. ادراک جزئی از روی دلیل
۲ ـ ۵. ادراک بعد از جهل
۲ ـ ۶. ادراک شک ناپذیر
۲ ـ ۷. باور صادق موجّه
۲ ـ ۸. مطلق فهم
۳. جمعبندی معنای معرفت
دین
عقیده
معرفت دینی
معرفت اعتقادی
نتیجۀ نهایی
گفتار دوم: مؤلّفههای معرفت نقلی اعتقادی
۱. مؤلّفۀ باور
رویکردهای مختلف در تبیین چیستی باور
الف ـ نظریۀ معطوف به متعلّق باور
ب ـ نظریۀ رفتارگرایی (نظریۀ معطوف به رفتار باورنده)
ج ـ نظریۀ حذف انگارانه
ديدگاه برگزيده دربارۀ باور
دیدگاههای مختلف دربارۀ تصدیق لازم در باور (باور منتهی به معرفت)
دیدگاههای مختلف در نقش مؤلّفۀ باور در معرفت
۲. مؤلّفۀ صدق
رویکردهای مختلف در تبیین ملاک صدق گزاره
الف ـ نظریۀ تطابق
ب ـ نظریۀ عملگرایانه
ج ـ نظریۀ انسجامگرایانه
دیدگاه بر گزیده در تبیین ملاک صدق گزاره
مدخلیت مؤلّفۀ صدق در معرفت
۳. مؤلّفۀ توجیه
نظریات درونگرایانه
نظریۀ مبناگروی
نظریۀ انسجامگرایی
نظریههای برونگرایانه
وثاقتگرایی
واقعگرایی مستقیم
نظریۀ علّی
گفتار سوم: مقصود اصلی در اعتقادات
دیدگاه اوّل: شناخت و معرفت عقلی
ادلّۀ وجوب معرفت اﷲ
۱. وجوب شکر مُنعم
۲. دفع ضرر محتمل
۳. نصوص
۴. اجماع
ادلّۀ وجوب نفسی شناخت و معرفت عقلی
نقد و بررسی
دیدگاه دوم: وجوب تدیّن
ادلّۀ وجوب تدیّن
گفتار چهارم: نخستین واجب اعتقادی
نظریۀ اوّل: شک
نقد و بررسی
نظریۀ دوم: قصد و اراده
نقد و بررسی
نظریۀ سوم: نظر و استدلال عقلی
ادلّۀ تقدّم وجوب نظر بر معرفت اﷲ
دلایل عقلی
۱. دفع ضرر محتمل
۲. افحام پیامبران در تبلیغ دین
۳. وجوب شکر مُنعم
دلایل نقلی
۱. نصوص دینی
۲. اجماع
نظریۀ چهارم: معرفت الله
نظریۀ پنجم: تفصیل
نظریۀ مختار
گفتار پنجم: اصول دین؛ تعریف، ملاک و تعداد
معنای اصل
معنای فرع
معنای مذهب
معنای دین
معنای اصطلاحی اصول دین
معنای اصول مذهب
ملاک در اصول دین
اصول دین و ضروریات
تعداد اصول دین
دیدگاه اوّل: توحید و عدل
دیدگاه دوم: توحید، نبوّت و معاد
دیدگاه سوم: توحید، نبوّت و امامت
دیدگاه چهارم: توحید، نبوّت، امامت و معاد
دیدگاه پنجم: توحید، عدل، نبوّت و شرایع
دیدگاه ششم: توحید، عدل، نبوّت و امامت
دیدگاه هفتم: توحید، عدل، وعد و وعید، نبوّت و کرامات
دیدگاه هشتم: توحید، عدل، نبوّت، امامت و معاد
دیدگاه نهم: توحید، عدل، وعد و وعید، منزلة...
دیدگاه دهم: توحید، نبوّت، امامت و رکن رابع
دیدگاه یازدهم: تفصیل
دیدگاه دوازدهم: توحید، نبوّت، کتب، ملائکه، قیامت و قدر
دیدگاه سیزدهم: اصول پانزدهگانه
فصل دوم: روش عقلی در استنباط کلامی
گفتار اوّل: کاربست عقل نظری در استنباط آموزههای کلامی
مفهومشناسی
اقسام عقل
حجّیت عقل نظری
روشها و قواعد عقل نظری در علم کلام
۱. کشف استلزامات
۱ ـ ۱. وجوب نظر و استدلال
۱ ـ ۲. اثبات قدرت
۱ ـ ۳. معجزه و اثبات صدق نبی
۱ ـ ۴. حدوث عالم
۱ ـ ۵. صفت حیات
۱ ـ ۶. صفت اختیار
۱ ـ ۷. غیریت ذات و صفات
۱ ـ ۸. وحدت مدبّر عالم
۱ ـ ۹. صفات کمال
۱ ـ ۱۰. علم خداوند
۱ ـ ۱۱. غایتمندی فعل خداوند
۱ ـ ۱۲. جبر در افعال انسان
۱ ـ ۱۳. حکم کلامی فرزند کافران
۱ ـ ۱۴. اثبات برتری حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام بر سایرین
۲. برهان غایب بر شاهد
۲ ـ ۱. رابطۀ صفات خداوند با ذات
۲ ـ ۲. کلام نفسی
۲ ـ ۳. علم خداوند به جزئیات
۲ ـ ۴. رابطۀ تدبیر و خالقیت
۲ ـ ۵. حسن و قبح
۲ ـ ۶. اعطای کمال
۲ ـ ۷. حدوث عالم
۲ ـ ۸. عدل
۲ ـ ۹. وجوب لطف
۲ ـ ۱۰. انتصاف
۳. قواعد بدیهی عقلی
۳ ـ ۱. استحاله دور و تسلسل
۳ ـ ۲. استحالۀ ترجیح بلا مرجّح
۳ ـ ۳. برهان خُلف
۴. فطریات ادراکی (براهین بدیهی فلسفی)
۴ ـ ۱. برهان تمانع
۴ ـ ۲. برهان حدوث
۴ ـ ۳. برهان محدودیت
۴ ـ ۴. برهان امکان
۴ ـ ۵. برهان نظم
۴ ـ ۶. اصل علّیت
۴ ـ ۷. انتفاء مدلول با انتفاء دلیل
۴ ـ ۸. قاعدۀ معطی شیء
۴ ـ ۹. برهان اِنّی
۴ ـ ۱۰. انقلاب در ذات یا ماهیت
۴ ـ ۱۱. برهان ذو حدّین
گفتار دوم: کاربست عقل عملی در استنباط آموزههای کلامی
حجّیت عقل عملی
قواعد عقل عملی در علم کلام
۱. قاعدۀ حسن و قبح
۱ ـ ۱. ثواب و عقاب
۱ ـ ۲. مرتکب کبیره
۱ ـ ۳. وجوب معرفت اﷲ
۱ ـ ۴. پیراستگی فعل خدا از بیهودگی و عبث
۱ ـ ۵. تأمّل در براهین مدّعیان نبوّت
۱ ـ ۶. تکلیف بما لا یطاق
۱ ـ ۷. عقاب بلا بیان
۱ ـ ۸. رابطۀ معجزه و نبوّت
۱ ـ ۹. عصمت پیامبران
۱ ـ ۱۰. عذاب اطفال
۱ ـ ۱۱. وجوب انتصاف
۲. قاعدۀ دفع ضرر محتمل
۲ ـ ۱. وجوب معرفت اﷲ
۲ ـ ۲. وجوب تدیّن
۳. قاعدۀ شکر منعم
۴. قاعدۀ تعلیق واجب بر جایز
۵. قاعدۀ لطف
۵ ـ ۱. بعثت پیامبران
۵ ـ ۲. امامت
۵ ـ ۳. فرصت دادن به فرد توبهکار برای جبران
گفتار سوم: کاربست عقل استنباطی در روش نقلی علم کلام
نقش عقل در روش نقلی کلامی
۱. نقش استنباطی
۱ ـ ۱. تمسّک به ظهور
۱ ـ ۲. کشف استلزامات
۱ ـ ۳. تواتر
۱ ـ ۴. بررسی سند روایات
۱ ـ ۵. رفع تعارض
۱ ـ ۶. جامعنگری و قرینهیابی
۲. نقش تبیینی ـ دفاعی
۲ ـ ۱. توصیف
۲ ـ ۲. تأویل
۲ ـ ۳. پاسخ به شبهه
۲ ـ ۴. نقش اعتبار بخشی
فصل سوم: روش نقلی در استنباط کلامی
گفتار اوّل: حجّیت ادلّۀ نقلی در اعتقادات
منابع معرفت
۱. گواهی
۱ ـ ۱. گواهی به عنوان منبع معرفت
۱ ـ ۲. گواهی به عنوان منبع توجیه
۲. ادراک حسّی
۲ ـ ۱. واقعگرایی مستقیم یا نظریۀ مبتنی بر فهم متعارف
نقدهای وارد بر نظریۀ واقعگروی مستقیم
۲ ـ ۲. نظریۀ دادههای حسّی یا بازنمونگروی
۲ ـ ۳. نظریۀ پدیدارگرایی
۳. وحی
مهمترین تفاسير غير خبرى از گزارههای کلامی
الف ـ ابراز احساسات به انواع مختلف آن
ب ـ ابراز سمبليک
ج ـ شعایر دینی
د ـ تلقّى اسطورهاى
ادلّۀ اثباتگر معناداری گزارههای وحیانی
شواهد دال بر حکایتگری گزارههای وحیانی اعتقادی از واقع
شواهد دال بر صدق گزارههای وحیانی اعتقادی
۴. حافظه
قلمرو حافظه
۵. عقل
گفتار دوم: اعتبار ظن در اعتقادات
دیدگاه اوّل: عدم حجّیت ظنون اعتقادی
دلایل عدم حجّیت ظنون اعتقادی
دیدگاه دوم: حجّیت ظنون اعتقادی
ادلّۀ حجّیت ظنون اعتقادی
گفتار سوم: اعتقادات تقلیدی؛ از انکار تا پذیرش
معناشناسی تقلید
تقلید در اصول دین
الف ـ وجوب تقلید
ب ـ حرمت تقلید
ج ـ جواز تقلید
گفتار چهارم: کارکرد تعبّدی وحی
منشأ اختلافات استنباطی در علم کلام
آرای متکلّمین در محدودۀ به کارگیری روایات اعتقادی
نقد و بررسی اشکال رخ دادن دور در کارکرد تعبّدی وحی
گفتار پنجم: کارکرد اثارهای وحی
نیاز عقل به وحی
روشهای اثارهگری
۱. رشد علم
توحید
نبوّت
امامت
معاد
۲. بیان لغزشگاههای عقل
۲ ـ ۱. از بین بردن پیشفرضهای ناصحیح
۲ ـ ۲. بازداری از بردگی فکر و تقلید کورکورانه
۲ ـ ۳. جلوگیری از تأثيرپذیری از اکثریت
۲ ـ ۴. بازداری از پیروی از شک و ظن
۳. بیان محدودیتهای عقل
گفتار ششم: کارکرد تذکّری وحی
مفهومشناسی فطرت
دیدگاههای مختلف دربارۀ فطرت
ادلّۀ وجود فطرت و معرفتبخشی آن
ادلّۀ قرآنی
الف ـ آیۀ فطرت
ب ـ آیات تذکّر
ج ـ آیات نسیان
د ـ آیات التجاء
ﻫ ـ آیات میثاق
ادلّۀ روایی
تبیین تقش تذکّری وحی
الف ـ نقش تبیینی
ب ـ نقش تعلیمی
ج ـ نقش انگیزشی (ایجاد حالت اضطرار و التجاء)
د ـ نقش رفع موانع (از بین بردن موانع فطرت)
نکته
گفتار هفتم: گونهشناسی ادلّۀ نقلی اعتقادی
۱. وظیفۀ اخباری
۲. وظیفۀ انگیزشی و توصیهای
۳. کارکرد تحریک عواطف و احساسات اعتقادی
گفتار هشتم: آسیبشناسی کاربست ادلّۀ نقلی در اعتقادات
۱. اثرپذیری از تمایلات و خواستهها
۲. استفاده از پیشفرضها
۳. تتبّع ناقص
۴. اخباریگری
۵. ظاهرگرایی
۶. تفسیر به رأی
کتابنامه
تمامی حقوق این پایگاه به پژوهشگاه قرآن و حدیث تعلق دارد
