355
گزیده شناخت نامه حدیث

۱۱ / ۹

گونه‏هاى احاديث ساختگى در فضيلت اهل بيت علیهم السّلام

۴۵۳.عيون أخبار الرضا علیه السّلام - به نقل از ابراهيم بن ابى محمود -: به امام رضا علیه السّلام گفتم: اى فرزند پيامبر خدا! ما در باره فضائل امير مؤمنان علیه السّلام و فضائل شما اهل بيت، اخبارى در دست داريم که راويانِ آنها، مخالفان شما هستند و چنان اخبارى را از شما سراغ نداريم. آيا آنها را بپذيريم؟
امام رضا علیه السّلام فرمود: «اى پسر ابو محمود! پدرم از پدرش از جدّش علیهم السّلام به من خبر داد که پيامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: "هر کس به گوينده‏اى گوش دهد، او را عبادت کرده است. بنا بر اين، اگر گوينده، از خداى عز و جل بگويد، [شنونده] در واقع، خدا را عبادت کرده است و اگر از ابليس بگويد، ابليس را عبادت کرده است"».
امام رضا علیه السّلام سپس فرمود: «اى پسر ابو محمود! مخالفان ما، در باره فضائل ما، اخبارى را جعل کرده‏اند که بر سه دسته‏اند: يک دسته از آنها، غلو آميزند. دسته دوم، کوتاهى در حقّ ماست و دسته سوم، تصريح به معايب دشمنان ماست. هر گاه مردم اخبار غلوآميز را در باره ما بشنوند، شيعيان ما را تکفير مى‏کنند و آنان را معتقد به ربوبيت ما مى‏خوانند. هر گاه اخبار تقصيرآميز در حقّ ما را بشنوند، به آنها معتقد مى‏شوند. هر گاه اخبارى را بشنوند که در آنها به نامِ دشمنان ما، بد گفته شده است، از ما صراحتاً بد مى‏گويند، حال آن که خداوند عز و جل فرموده است: «آنان را که [مشرکان] به جاى خدا مى‏خوانند، دشنام مدهيد که آنان نيز خدا را به ستم و از روى نادانى، دشنام خواهند داد».
اى پسر ابو محمود! وقتى مردم به راست و چپ مى‏روند، تو از راه ما جدا مشو؛ زيرا هر کس با ما همراه باشد، ما با او همراه هستيم و هر که از ما جدا شود، ما نيز از او جدا مى‏شويم. کمترين چيزى که انسان را از ايمان بيرون مى‏برَد، اين است که به ريگى بگويد: "اين، يک هسته است" و سپس به آن، معتقد شود و از کسى که با او مخالفت ورزيده، تبرّى جويد.
اى پسر ابو محمود! آنچه را برايت گفتم، حفظ کن؛ زيرا خير دنيا و آخرت را در آن، براى تو گردآورى کردم».


گزیده شناخت نامه حدیث
354

۱۱ / ۹

أصنافُ الأَحاديثِ المَوضوعَةِ في فَضائِلِ أهلِ البَيتِ علیهم السّلام

۴۵۳.عيون أخبار الرضا علیه السّلام عن إبراهيم بن أبي محمود: قُلتُ لِلرِّضا علیه السّلام: يَابنَ رَسولِ اللّهِ! إنَّ عِندَنا أخبارا في فَضائِلِ أميرِ المُؤمِنينَ علیه السّلام وفَضلِكُم أهلَ البَيتِ، وهِيَ مِن رِوايَةِ مُخالِفيكُم ولا نَعرِفُ مِثلَها عِندَكُم، أفَنَدينُ بِها؟ فَقالَ: يَابنَ أبي مَحمودٍ! لَقَد أخبَرَني أبي عَن أبيهِ عَن جَدِّهِ علیهم السّلام أنَّ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و آله قالَ: «مَن أصغى إلى ناطِقٍ فَقَد عَبَدَهُ، فَإِن كانَ النّاطِقُ عَنِ اللّهِ عز و جل فَقَد عَبَدَ اللّهَ، وإن كانَ النّاطِقُ عَن إبليسَ فَقَد عَبَدَ إبليسَ».
ثُمَّ قالَ الرِّضا علیه السّلام: يَابنَ أبي مَحمودٍ! إنَّ مُخالِفينا وَضَعوا أخبارا في فَضائِلِنا وجَعَلوها عَلى ثَلاثَةِ أقسامٍ: أحَدُهَا الغُلُوُّ، وثانيهَا التَّقصيرُ في أمرِنا، وثالِثُهَا التَّصريحُ بِمَثالِبِ أعدائِنا، فَإِذا سَمِعَ النّاسُ الغُلُوَّ فينا كَفَّروا شيعَتَنا ونَسَبوهُم إلَى القَولِ بِرُبوبِيَّتِنا، وإذا سَمِعُوا التَّقصيرَ اعتَقَدوهُ فينا، وإذا سَمِعوا مَثالِبَ أعدائِنا بِأَسمائِهِم ثَلَبونا بِأَسمائِنا، وقَد قالَ اللّهُ عز و جل: (ولا تَسُبُّوا الَّذينَ يَدْعونَ مِنْ دونِ اللّهِ فَيَسُبُّوا اللّهَ عَدْوًا بِغَيْرِ عِلْمٍ).۱
يَابنَ أبي مَحمودٍ! إذا أخَذَ النّاسُ يَمينا وشِمالاً فَالزَم طَريقَتَنا، فَإِنَّ مَن لَزِمَنا لَزِمناهُ ومَن فارَقَنا فارَقناهُ، إنَّ أدنى ما يَخرُجُ بِهِ الرَّجُلُ مِنَ الإِيمانِ أن يَقولَ لِلحَصاةِ: هذِهِ نَواةٌ، ثُمَّ يَدينَ بِذلِكَ ويَبرَأَ مِمَّن خالَفَهُ. يَابنَ أبي مَحمودٍ! اِحفَظ ما حَدَّثتُكَ بِهِ، فَقَد جَمَعتُ لَكَ خَيرَ الدُّنيا وَالآخِرَةِ.۲

1.. الأنعام: ۱۰۸.

2.. عيون أخبار الرضا علیه السّلام: ج ۱ ص ۳۰۴ ح ۶۳، بشارة المصطفى: ص ۲۲۱، بحار الأنوار: ج ۲۶ ص ۲۳۹ ح ۱.

  • نام منبع :
    گزیده شناخت نامه حدیث
    سایر پدیدآورندگان :
    عبدالهادي مسعودي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1400/08/19
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5162
صفحه از 439
پرینت  ارسال به