عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَن بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَهَا بِهِ قَالَتْ مَنْ أَنبَأَكَ هَذَا قَالَ نَبَّأَنِیَ الْعَلِیمُ الْخَبِیرُ).^۱

و چون پیامبر با یکی از همسرانش سخنی نهانی گفت، و همین که وی آن را [به زن دیگر] گزارش داد و خدا [پیامبر] را بر آن مطّلع گردانید، [پیامبر] بخشی از آن را اظهار کرد و از بخشی [دیگر] اعراض نمود. پس چون [مطلب‏] را به آن [زن‏] خبر داد، وی گفت: «چه کسی این را به تو خبر داده»؟ گفت: «مرا آن دانای آگاه خبر داده است».

حال از امام علی علیه السلام نقل شده که فرمود:

۰.ما اِسْتقصَیٰ‏ کریمٌ‏ قطُّ، قال تعالی فی وصفِ نَبیِّه: ‏(عَرَّفَ بَعْضَهُ وَ أَعْرَضَ عَنْ بَعْض‏).^۲

افراد کریم و بزرگوار هرگز [در مقام احقاق حق شخصی خویش] تا آخرین مرحله، پیش نمی‏روند. خداوند در توصیف پیامبر صلی الله علیه و آله می‏فرماید: «او قسمتی را خبر داد و از قسمتی خودداری کرد».

۳. روایات توصیف قرآن

در پاره‏ای از روایات معصومان علیهم السلام به این ویژگی قرآن کریم اشاره شده است؛ از جمله در روایتی از امام علی علیه السلام چنین نقل شده است:

۰.إنَّ کتَابَ اللَّه عز و جل عَلَى‏ أَرْبَعَةِ أَشْیاءَ: عَلَى الْعِبَارَةِ، وَ الْإِشَارَةِ وَ اللَّطَائِفِ وَ الْحَقَائِقِ. فَالْعِبَارَةُ لِلْعَوَامِّ، وَ الْإِشَارَةُ لِلْخَوَاصِّ، وَ اللَّطَائِفُ لِلْأَوْلِیاءِ، وَ الْحَقَائِقُ لِلْأَنْبِیاءِ.^۳

کتاب خدا [مشتمل] بر چهار چیز است: عبارات، اشارات، لطایف و حقایق. عبارات برای توده مردم است. اشارات از آنِ بندگانِ ویژه است. لطایف آن برای اولیا است و حقایق آن برای پیامبران است.

تهيدستى مى‏دهد؛ و به فحشا امر مى‏كند؛ ولى خداوند به شما وعده آمرزش و فزونى مى‏دهد و خداوند، گشايشگر داناست‏.‏»

بنا بر این، امام صادق علیه السلام از این آیه برداشت می‌کند که ضمیر انسان عرصه القائات منفی و مثبتی است که از شیطان و فرشته مامور الهی نشأت می‌گیرد و یکی از عوامل احساس غم و شادی همین القائات است.

در نقلی دیگر امام صادق علیه السلام می‌فرماید:

۰.إِذَا أَحْبَبْتَ أَحَداً مِنْ إِخْوَانِک فَأَعْلِمْهُ ذَلِک فَإِنَّ إِبْرَاهِیمَ علیه السلام قَالَ: (رَبِّ أَرِنی‏ کیفَ تُحْی الْمَوْتی‏ قالَ أَ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قالَ بَلی‏ وَ لکنْ لِیطْمَئِنَّ قَلْبی).^۱

چون کسی از برادرانت را دوست داشتی، محبتت را به او ابراز کن چرا که حضرت ابراهیم فرمود: «پروردگارا، به من نشان ده چگونه مردگان را زنده مى‏كنى؟» فرمود: «مگر ايمان نياورده‏اى؟» گفت: «چرا، ولى [می‏خواهم] دلم آرامش يابد.»

امام علیه السلام از پاسخ حضرت ابراهیم۷ در جواب سؤال (أَ وَ لَمْ تُؤْمِنْ)استفاده فرموده که آدمی نباید جایی برای شک بگذارد و رسیدن و رساندن به اطمینان، مطلوب است. بنا بر این، زمانی که برادر دینی‏تان را دوست دارید، این را به او اعلام کنید تا از این بابت اطمینان خاطر داشته باشد.

باز در روایتی دیگر امام صادق علیه السلام از قول پیامبر صلی الله علیه و آله نقل می کند که ایشان با نگاه دقیق به ترتیب بیان در آیه سعی صفا و مروه می‌فرماید سعی را از کوه صفا آغاز کنید؛ همان گونه که در آیه، ابتدا صفا ذکر شده است.^۲

همچنین خداوند در سوره تحریم خبر از افشای سر پیامبر صلی الله علیه و آله را توسط یکی از زنانش می‏دهد و می‏فرماید:

(وَ إِذْ أَسَرَّ النَّبیُّ إِلیٰ‏ بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِیثًا فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَ أَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَیهِ