د ـ ايمان

ادب ديگر ايثار ، مقدّم داشتنِ اهل ايمان است و بدون ايمان ، مقدّم داشتن ديگرى ، حق و ارزش تلقّى نمى گردد ، چنان كه از امام على عليه السلام روايت شده:
عامِل سائِرَ النّاسِ بِالإِنصافِ ، و عامِلِ المُؤمِنينَ بِالإِيثارِ . ^۱
با ديگر مردمان ، به انصاف رفتار كن و با مؤمنان ، به ايثار .

ه ـ مقدّم داشتن نيازمندتر

اين ادب نيز از مقوِّمات مفهوم ارزشىِ ايثار است ؛ زيرا تأمين نيازهاى ثانويه ديگران با هزينه نيازهاى اوّليه خود ، حق و ارزش محسوب نمى شود . از اين رو ، امام على عليه السلام درباره آيه ايثار مى فرمايد:
لا تَستَأثِر عَلَيهِ بِما هُوَ أحوَجُ إلَيهِ مِنكَ . ^۲
آنچه را كه او (ديگرى) بدان نيازمندتر از توست ، بهره خويش مساز .

و ـ برخورد خوش

تنها ادبى كه در تعريفى كه از ايثار ارائه شد ، نمى گنجد ، ادب برخورد ايثارگر با طرف ايثار است كه بى ترديد ، رعايت اين ادب ، شرط كمال ايثار است و بدون آن ، گاه ايثار ، ارزش اخلاقى خود را از دست مى دهد و به گفته امام على عليه السلام :
وَجهٌ مُستَبشِرٌ خَيرٌ مِن قَطوبٍ مُؤثرٍ . ^۳
خوش رو ، از ترش روىِ ايثارگر ، بهتر است .

آداب ايثار

در تعريف «ايثار» گفتيم كه اصل ايثار ، عبارت است از «مقدّم داشتن چيزى بر اساس حق» . اصول آداب ايثار ـ كه در فصل پنجم خواهد آمد ـ در اين تعريف ، خلاصه شده است . بنا بر اين ، رعايت اين آداب ، شرط تحقّق مفهوم ايثار به عنوان يك ارزش مهمّ اخلاقى نيز هست:

الف ـ اخلاص

نخستين ادبِ ايثار ، اخلاص است . ^۱ اگر اخلاص نباشد ، «مقدّم داشتن ديگرى» تحقّق پيدا نمى كند . وقتى كسى با انگيزه اى غير الهى ، چيزى را كه خود بدان نيازمند است ، به ديگرى مى دهد ، در واقع ، آن را به خودش داده است ؛ چرا كه انگيزه نفسانى و خودخواهى ، او را وادار به اين عمل كرده است.

ب ـ علاقه

دومين ادب ايثار ، علاقه مندى به چيزى است كه ايثار مى شود . ^۲ اگر علاقه مندى به آن نباشد ، «مقدّم داشتن ديگران» نيز بى معناست . اين ادب نيز از تعريف ايثار ، قابل استنباط است .

ج ـ مقدّم داشتن نزديكان

مقدّم داشتن نزديكان و كسانى كه تأمين نيازهاى زندگى آنان بر انسان واجب است ، يكى ديگر از آداب ايثار است. ^۳ اين ادب را از افزودن قيد «بحقّه» به تعريف ايثار نيز مى توانيم استخراج كنيم ؛ زيرا مقدّم داشتن ديگران بر «نزديكان» ، عقلاً و شرعا صحيح نيست.