1. . ابن اثير ، در توضيح واژه «لا يُغِلُّ» كه در متن عربى اين حديث آمده ، مى گويد: اين كلمه از باب افعال («اغلال» به معناى خيانت در هر چيزى) است . به صورت «يَغِلُّ» نيز روايت شده كه از «غِلّ» است ، به معناى كينه و بدخواهى ؛ يعنى هيچ گونه كينه اى به دل او راه پيدا نمى كند كه از حق ، دورش كند. به صورت «يَغِلُ» (بدون تشديد لام) نيز روايت شده كه از مادّه «وغول» به معناى داخل شدن در بدى است و معناى حديث اين است كه اين سه كار ، موجب اصلاح دل هاست و هر كه به آنها چنگ در زند، دلش از خيانت و دغلى و بدى پاك مى ماند. «عليهنّ» نيز حاليه است و تقدير آن ، چنين است : «لا يغل كائناً عليهنّ قلب مسلم ؛ دل مسلمان ، در حالى كه اين سه عمل را رعايت كند ، دچار خيانت و دغلى و بدى نمى شود» .

2. غُلول كه در عنوان عربى آمده ، عبارت است از دزدى و كِش رفتن از غنايم، پيش از تقسيم آنها . م .

1. قال ابن الأثير : «ثلاث لا يغلّ عليهنّ قلب مؤمن» هو من الإغلال:الخيانة فيكلّ شيء.ويروى«يَغِلّ» بفتح الياء ، من الغِلّ وهوالحقد والشحناء : أي لايدخله حقد يزيله عن الحقّ . ورُوي «يَغِلُ» بالتخفيف من الوغول : الدخول في الشرّ ، والمعنى : أنّ هذه الخلال الثلاث تُستصلَح بها القلوب ، فمن تمسّك بها طَهُر قلبه من الخيانه والدَّغَل والشرّ ، و«عليهنّ» في موضع الحال، تقديره لايغلّ كائنا عليهنّ قلب مؤمن . (النهاية : ج ۳ ص ۳۸۱).

2. كنز العمّال : ج ۱۶ ص ۲۳۰ ح ۴۴۲۷۲ نقلاً عن ابن النجّار عن أنس .

3. الخصال : ص ۱۴۹ ح ۱۸۲ عن عبداللّه بن أبي يعفور عن الإمام الصادق عليه السلام ، بحارالأنوار : ج ۲۷ ص ۶۷ ح ۳ .

4. آل عمران : ۱۶۱.

5. الدرّ المنثور : ج ۲ ص ۳۶۱.