293
حكمت نامه پيامبر اعظم صلَّي الله عليه و آله و سلّم - جلد هشتم

۳۱ / ۴

ترغيب به يادداشت كردن بدهكارى ها

قرآن

«اى كسانى كه ايمان آورده ايد! هر گاه به وامى تا سررسيدى معيّن، با يكديگر معامله كرديد، آن را بنويسيد. و بايد نويسنده اى [ صورت معامله را ]بر اساس عدالت، ميان شما بنويسد. و هيچ نويسنده اى نبايد از نوشتن خوددارى كند؛ همان گونه [ و به شكرانه آن ]كه خدا او را آموزش داده است. و كسى كه بدهكار است ، بايد املا كند و او (نويسنده) بنويسد. و از خدا كه پروردگار اوست، پروا نمايد و از آن، چيزى نكاهد. پس اگر كسى كه حق بر ذمّه اوست، سفيه يا ناتوان است، يا خود نمى تواند املا كند، پس ولىّ او بايد با [ رعايت ] عدالت، املا نمايد. و دو شاهد از مردانتان را به شهادت بطلبيد. پس اگر دو مرد نبودند، مردى را با دو زن، از ميان گواهانى كه [ به عدالت آنان ] رضايت داريد ، [ گواه بگيريد ] تا [ اگر ] يكى از آن دو [ زن ] فراموش كرد، [ زنِ ] ديگر، وى را يادآورى كند. و چون گواهان احضار شوند، نبايد خوددارى ورزند. و از نوشتن[ ـِ بدهى ] چه خُرد باشد يا بزرگ، ملول نشويد، تا سررسيدش [ فرا رسد ]. اين [ نوشتن ] ، نزد خدا عادلانه تر و براى شهادت ، استوارتر، و براى اين كه دچار شك نشويد، [ به احتياط ] نزديك تر است، مگر آن كه داد و ستدى نقدى باشد كه آن را ميان خود [ دست به دست ] برگزار مى كنيد. در اين صورت، بر شما گناهى نيست كه آن را ننويسيد. و [ در هر حال ، ] هر گاه داد و ستد كرديد، گواه بگيريد. و هيچ نويسنده و گواهى نبايد زيان ببيند، و اگر چنين كنيد، از نافرمانى شما خواهد بود. و از خدا پروا كنيد، و خدا [ بدين گونه ] به شما آموزش مى دهد، و خدا به هر چيزى داناست» .

حديث

۶۱۰۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :چند گروه اند كه دعايشان مستجاب نمى شود، از جمله كسى كه وام مدّت دار به كسى بدهد؛ امّا آن را يادداشت نكند يا چند گواه نگيرد .

۳۱ / ۵

نهى از تعلّل در پرداخت بدهى

قرآن

«و اگر در سفر بوديد و نويسنده اى نيافتيد، وثيقه اى بگيريد؛ و اگر برخى از شما برخى ديگر را امين دانست، پس آن كس كه امين شمرده شده، بايد سپرده وى را بازپس دهد؛ و بايد از خداوند كه پروردگار اوست، پروا كند. و شهادت را كتمان مكنيد، و هر كه آن را كتمان كند، قلبش گناهكار است؛ و خداوند به آنچه انجام مى دهيد، داناست» .


حكمت نامه پيامبر اعظم صلَّي الله عليه و آله و سلّم - جلد هشتم
292

۳۱ / ۴

الحَثُّ عَلى كتابَةِ الدَّينِ

الكتاب

«يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِذَا تَدَايَنتُم بِدَيْنٍ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى فَاكْتُبُوهُ وَلْيَكْتُب بَّيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِ وَلَا يَأْبَ كَاتِبٌ أَن يَكْتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللَّهُ فَلْيَكْتُبْ وَلْيُمْلِلِ الَّذِى عَلَيْهِ الْحَقُّ وَلْيَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلَا يَبْخَسْ مِنْهُ شَيْـا فَإِن كَانَ الَّذِى عَلَيْهِ الْحَقُّ سَفِيهًا أَوْضَعِيفًا أَوْ لَا يَسْتَطِيعُ أَن يُمِلَّ هُوَ فَلْيُمْلِلْ وَلِيُّهُ بِالْعَدْلِ وَاسْتَشْهِدُواْ شَهِيدَيْنِ مِن رِّجَالِكُمْ فَإِن لَّمْ يَكُونَا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّن تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَآءِ أَن تَضِلَّ إِحْدَاهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحْدَاهُمَا الْأُخْرَى وَلَا يَأْبَ الشُّهَدَآءُ إِذَا مَا دُعُواْ وَلَا تَسْـئمُواْ أَن تَكْتُبُوهُ صَغِيرًا أَوْ كَبِيرًا إِلَى أَجَلِهِ ذَ لِكُمْ أَقْسَطُ عِندَ اللَّهِ وَأَقْوَمُ لِلشَّهَـدَةِ وَأَدْنَى أَلَا تَرْتَابُواْ إِلَا أَن تَكُونَ تِجَـرَةً حَاضِرَةً تُدِيرُونَهَا بَيْنَكُمْ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَلَا تَكْتُبُوهَا وَأَشْهِدُواْ إِذَا تَبَايَعْتُمْ وَلَا يُضَآرَّ كَاتِبٌ وَلَا شَهِيدٌ وَإِن تَفْعَلُواْ فَإِنَّهُ فُسُوقٌ بِكُمْ وَاتَّقُواْ اللَّهَ وَيُعَلِّمُكُمُ اللَّهُ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَىْ ءٍ عَلِيمٌ» . ۱

الحديث

۶۱۰۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :أصنافٌ لا يُستَجابُ لَهُم ، مِنهُم مَن أدانَ رَجُلاً دَيناً إلى أجَلٍ فلَم يَكتُبْ علَيهِ كِتاباً ولَم يُشهِدْ علَيهِ شُهُوداً . ۲

۳۱ / ۵

النهيُ عنِ المُماطَلَةِ في الدَّينِ

الكتاب

«وَإِن كُنتُمْ عَلَى سَفَرٍ وَلَمْ تَجِدُواْ كَاتِبًا فَرِهَـنٌ مَّقْبُوضَةٌ فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُكُم بَعْضًا فَلْيُؤَدِّ الَّذِى اؤْتُمِنَ أَمَـنَتَهُ وَلْيَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلَا تَكْتُمُواْ الشَّهَـدَةَ وَمَن يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ ءَاثِمٌ قَلْبُهُ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ» . ۳

1. البقرة : ۲۸۲ .

2. قرب الإسناد : ص ۷۹ ح ۲۵۸ عن مسعدة بن زياد عن الإمام الصادق عن آبائه عليهم السلام ، بحار الأنوار : ج ۱۰۴ ص ۳۰۱ ح ۱ .

3. البقرة : ۲۸۳.

  • نام منبع :
    حكمت نامه پيامبر اعظم صلَّي الله عليه و آله و سلّم - جلد هشتم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4493
صفحه از 630
پرینت  ارسال به