255
حكمت نامه پيامبر اعظم صلَّي الله عليه و آله و سلّم - جلد هشتم

۲۵ / ۱۶

كسانى كه مستحقّ صدقه نيستند

۶۰۱۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :صدقه نه براى بى نياز و توانگر حلال است و نه براى كسى كه بدنى سالم و نيرومند دارد ، مگر براى كسى كه مبتلا به فقرِ خواركننده، يا قرضى كمرشكن باشد . هر كه براى افزودن بر دارايىِ خويش، دست نياز به سوى مردم دراز كند ، در روز قيامت ، آن مال، خراشى بر چهره او خواهد بود و سنگ تفتيده اى از آتش دوزخ كه آن را مى بلعد . پس اينك، هر كه خواهد، با اندك مال خويش بسازد و هر كه خواهد، [با گدايى ،] بر دارايىِ خويش بيفزايد !

۲۵ / ۱۷

آفات صدقه

قرآن

«گفتارى پسنديده [ در برابر نيازمندان ]و گذشت [ از اصرار و تندىِ آنان ]، بهتر از صدقه اى است كه آزارى به دنبال آن باشد، و خداوند ، بى نياز بردبار است. اى كسانى كه ايمان آورده ايد! صدقه هاى خود را با منّت و آزار، باطل مكنيد، مانند كسى كه مالش را براى خودنمايى به مردم، انفاق مى كند و به خدا و روز بازپسين ، ايمان ندارد. پس مَثَلِ او همچون مَثَلِ سنگ خارايى است كه بر روى آن، خاكى [ نشسته ] است، و رگبارى به آن رسيده و آن [ سنگ ] را سخت و صاف، بر جاى نهاده است. آنان ( رياكاران ) نيز از آنچه به دست آورده اند، بهره اى نمى برند. و خداوند ، گروه كافران را هدايت نمى كند» .

«و منّت مگذار و فزونى مَطَلب» .

حديث

۶۰۲۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :سه كس اند كه خداوند عز و جل با آنان سخن نمى گويد : منّت گذار ـ يعنى كسى كه هر چه مى بخشد ، منّت مى گذارد ـ ؛ و كسى كه دامن جامه اش را [از روى تكبّر] بلند مى گيرد ؛ و كسى كه كالايش را با سوگند دروغ، رواج مى دهد .


حكمت نامه پيامبر اعظم صلَّي الله عليه و آله و سلّم - جلد هشتم
254

۲۵ / ۱۶

مَن لا تَحِلُّ الصَّدَقةُ عليهِ

۶۰۱۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنّ الصَّدَقةَ لا تَحِلُّ لِغَنِيٍّ ولا لِذِي مِرَّةٍ سَوِيٍّ، إلّا لِذِي فَقرٍ مُدقِعٍ أو غُرمٍ مُفظِعٍ، ومَن سَألَ الناسَ لِيُثرِيَ بهِ مالَهُ كانَ خَموشا في وَجهِهِ يَومَ القِيامَةِ ورَضْفا يَأكُلُهُ مِن جَهَنَّمَ، فَمَن شاءَ فَلْيُقِلَّ ومَن شاءَ فَلْيُكثِرْ . ۱

۲۵ / ۱۷

آفاتُ الصَّدَقةِ

الكتاب

« قَوْلٌ مَّعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِّن صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَآ أَذىً وَاللَّهُ غَنِىٌّ حَلِيمٌ * يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُبْطِـلُواْ صَدَقَـتِكُم بِالْمَنِّ وَالْأَذَى كَالَّذِى يُنفِقُ مَالَهُ رِئَآءَ النَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْأَخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْدًا لَا يَقْدِرُونَ عَلَى شَىْ ءٍ مِّمَّا كَسَبُواْ وَاللَّهُ لَا يَهْدِى الْقَوْمَ الْكَـفِرِينَ » . ۲

« وَ لَا تَمْنُن تَسْتَكْثِرُ » . ۳

الحديث

۶۰۲۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :ثلاثةٌ لا يُكَلِّمُهُمُ اللّه ُ عز و جل : المَنّانُ الذي لا يُعطِي شيئا إلّا بِمِنَّةٍ ، والمُسَبِّلُ إزارَهُ، والمُنَفِّقُ سِلعَتَهُ بِالحَلفِ الفاجِرِ . ۴

1. كنز العمّال : ج ۶ ص ۴۶۱ ح ۶۵۴۸ عن حبشي بن جنادة .

2. البقرة : ۲۶۳ و ۲۶۴.

3. المدّثّر : ۶ .

4. الخصال : ص ۱۸۴ ح ۲۵۳ عن أبي ذرّ ، بحار الأنوار : ج ۹۶ ص ۱۴۱ ح ۶ .

  • نام منبع :
    حكمت نامه پيامبر اعظم صلَّي الله عليه و آله و سلّم - جلد هشتم
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعي از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    14
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1386
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4455
صفحه از 630
پرینت  ارسال به