۳ / ۵ . رَأسُ الدَّواءِ

۳۳۷۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :المَعِدَةُ بَيتُ كُلِّ داءٍ ، وَالحِميَةُ رأسُ كُلِّ دَواءٍ . ^۱

۳ / ۶ . الحُزنُ وَالمَرَضُ

۳۳۷۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن كَثُرَ هَمُّهُ ، سَقِمَ بَدَنُهُ . ^۲

۳۳۷۲.عنه صلى الله عليه و آله :الهَمُّ نِصفُ الهَرَمِ . ^۳

۳ / ۷ . الحَثُّ علَى النَّظافَةِ

۳۳۷۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنَّ اللّهَ طَيِّبٌ يُحِبُّ الطَّيِّبَ، نَظيفٌ يُحِبُّ النَّظافَةَ . ^۴

۳۳۷۴.عنه صلى الله عليه و آله :بِئسَ العَبدُ القاذُورَةُ . ^۵

۳۳۷۵.عنه صلى الله عليه و آله :لا تُبَيِّتوا القُمامَةَ في بُيوتِكُم وأخرِجوها نَهارا ؛ فإنّها مَقعَدُ الشَّيطانِ . ^۶

۳۳۷۶.عنه صلى الله عليه و آله :بَيتُ الشَّياطينِ مِن بُيوتِكُم بَيتُ العَنكَبوتِ . ^۷

۳ / ۸ . النَّظافَةُ وَالصِّحَّةُ

۳۳۷۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَنِ اتَّخَذَ ثَوبا ، فَليُنَظِّفهُ . ^۸

۳۳۷۸.عنه صلى الله عليه و آله :لا تُؤوُوا مِنديلَ الغَمَرِ فِي البَيتِ ؛ فَإِنَّهُ مَربِضٌ لِلشَّياطينِ . ^۹

۳ / ۵ . سرآمد درمان

۳۳۷۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :معده ، خانه همه دردهاست و پرهيز ، سرآمد همه درمان ها .

۳ / ۶ . اندوه و بيمارى

۳۳۷۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس اندوه [و دغدغه اش ]فراوان شود ، بدنش بيمار مى گردد .

۳۳۷۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اندوه [و دغدغه] ، نيمى از پيرى است .

۳ / ۷ . تشويق به پاكيزگى

۳۳۷۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند ، پاك است و شخص پاك را دوست دارد ؛ پاكيزه است و پاكيزگى را دوست دارد.

۳۳۷۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :چه بد است بنده كثيف و بى قيد!

۳۳۷۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :زباله را شب در خانه هاى خود، نگه نداريد و آن را در روز به بيرون از خانه منتقل كنيد؛ زيرا زباله جايگاه شيطان است.

۳۳۷۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خانه هاى عنكبوتى كه در اتاق هاى شماست ، لانه شياطين اند .

۳ / ۸ . پاكيزگى و بهداشت

۳۳۷۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس جامه اى بر مى گيرد ، بايد آن را تميز كند .

۳۳۷۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دستمال آلوده به چربى و بوى گوشت را در خانه مگذاريد ، كه آن ، خفتنگاه شيطان هاست .

الفصل الثّالث : إرشادات طبّيّة

۳ / ۱ . دَفعُ مُعالَجَةِ الأطِبّاءِ مَهما أمكَنَ

۳۳۶۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :تَجَنَّبِ الدَّواءَ مَا احتَمَلَ بَدَنُكَ الدَّاءَ، فَإِذا لَم يَحتَمِلِ الدّاءَ فَالدَّواءُ . ^۱

۳۳۶۵.عنه صلى الله عليه و آله :مَن غَلَبَت صِحَّتُهُ مَرَضَهُ فَلا يَتَداوى . ^۲

۳ / ۲ . حِيلَةُ الصِّحَّةِ

۳۳۶۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لِكُلِّ شَيءٍ حيلَةٌ ، وحيلَةُ الصِّحَّةِ فِي الدُّنيا أربَعُ خِصالٍ : قِلَّةُ الكَلامِ ، و قِلَّةُ المَنامِ ، و قِلَّةُ المَشيِ ، و قِلَّةُ الطَّعامِ . ^۳

۳۳۶۷.عنه صلى الله عليه و آله :صوموا تَصِحّوا . ^۴

۳ / ۳ . أسبابُ طُولِ العُمُرِ

۳۳۶۸.كتاب من لا يحضره الفقيه عن رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن أرادَ البَقاءَ ـ ولا بَقاءَ ـ فَلُيباكِرِ الغَداءَ ، وَليُجَوِّدِ الحِذاءَ ، وَليُخَفِّفِ الرِّداءَ ، وَليُقِلَّ مُجامَعَةَ النِّساءِ .
قيلَ : يا رَسولَ اللّهِ ، وما خِفَّةُ الرِّداءِ؟
قالَ : قِلَّةُ الدَّينِ . ^۵

۳ / ۴ . ما يورِثُ الشَّيبَ المُبَكَّرَ

۳۳۶۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لاتَدَعُوا العَشاءَ ولَو عَلى حَشَفَةٍ، إنّي أخشى عَلى اُمَّتي مِن تَركِ العَشاءِ الهَرَمَ ؛ فَإِنَّ العَشاءَ قُوَّةُ الشَّيخِ وَالشّابِّ . ^۶

فصل سوم : توصيه هاى پزشكى

۳ / ۱ . پرهيز از مراجعه به پزشك تا سر حدّ امكان

۳۳۶۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :تا هنگامى كه بدنت درد را تحمّل مى كند ، از دارو بپرهيز و آن گاه كه درد را تحمّل نكرد ، نوبت دارو مى رسد .

۳۳۶۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس سلامت تنش بر بيمارى اش چيرگى دارد ، مداوا نكند .

۳ / ۲ . راه تن درستى

۳۳۶۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كارى، چاره اى دارد و راه تن درستى در دنيا ، چهار چيز است : كم سخن گفتن ، كم خفتن ، كم راه رفتن و كم خوردن .

۳۳۶۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :روزه بگيريد تا تن درست بمانيد .

۳ / ۳ . عوامل طول عُمر

۳۳۶۸.كتاب من لا يحضره الفقيه :پيامبر خدا فرمود : «هر كه جاودانگى را مى خواهد ـ و البتّه جاودانگى اى [براى غير خدا]نيست ـ بايد كه چاشت را زودتر بخورد ، ^۷ كفش خوب [و مناسب ]بپوشد ، رَداى سَبُك برگيرد ، و كمتر با زنان بياميزد» .
پرسيدند : اى پيامبر خدا! رداى سَبُك چيست؟
فرمود : «كم بودن بدهى» .

۳ / ۴ . آنچه موجب پيرىِ زودرس مى شود

۳۳۶۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :شام را وا مگذاريد ، هر چند به خوردن دانه خرمايى خشكيده باشد . من بر امّت خويش از اين بيم دارم كه از وا گذاردن شام، پيرى و در هم شكستگى به سراغشان آيد ؛ چرا كه شام ، مايه نيرومندىِ پير و جوان است .