۴ . اهتمام به تشخيص بيمارى
يكى از نكات آداب پزشكى كه در احاديث اسلامى بر آن تأكيد شده ، اهمّيت دادن به تشخيص بيمارى است. پيامبر اسلام به يكى از پزشكان معاصر خود ، چنين توصيه مى فرمايد :
لا تُداوِ أحَدا حَتّى تَعرِفَ داءَهُ . ۱ هيچ كس را درمان مكن ، مگر آن گاه كه بيمارى او را بشناسى.
مكرّر شنيده مى شود كه به دليل تشخيص نادرست طبيب و داروى نامناسب ، بيمارى تشديد شده و گاه بيمار ، هلاك شده است. رعايت اين ادب ، اقتضا مى كند كه پزشك ، همه توان خود را براى تشخيص بيمارى به كار گيرد و پيش از تشخيص آن ، اقدام به تجويز دارو نكند .
۵ . تلاش براى شناخت داروهاى طبيعى
احاديث تأكيد دارند كه همه بيمارى ها به استثناى مرگ ، در نظام آفرينش ، دارو دارند و قابل درمان اند . برخى تصريح مى كنند كه خداوند براى همه بيمارى ها دارو آفريده و برخى مى گويند خداوند ، براى همه بيمارى ها دارو نازل كرده است.
ظاهر اين دو تعبير ، اين است كه داروى همه بيمارى ها در طبيعت وجود دارد . بى ترديد ، داروهاى طبيعى ، زيان كمتر و سود بيشترى براى درمان دارند . با عنايت به اين واقعيت است كه گياه درمانى ، به تدريج در كشورهاى پيشرفته رايج مى گردد .
بنا بر اين ، يكى از مسئوليت هاى مهم مراكز علمى پزشكى ، تلاش براى كشف داروهاى طبيعى و آشنا كردن جامعه پزشكى با اين داروهاست .
۶ . رعايتِ ضرورت در تجويز دارو
در روايات فراوانى از اهل بيت عليهم السلام تأكيد شده است كه تا آن جا كه بدن ، قدرت تحمّل بيمارى را دارد ، بيمار نبايد به پزشك مراجعه كند؛ زيرا مصرف دارو بدون ضرورت براى سلامت انسان ، زيانبار است.
طبق دلالت التزامى اين احاديث ، بر فرض ، اگر بيمارى اين ره نمودها را ناديده گرفت و به پزشك مراجعه كرد ، پزشكِ متعهّد و باتقوا ، كسى است كه پس از معاينه ، اگر تشخيص داد بيمارى او جزئى است و نيازى به دارو ندارد ، اقدام به نوشتن نسخه و تجويز دارو نكند .