۹ / ۵ . ثَمَراتُ اليَقينِ

۲۸۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنّ اللّهَ بحِكمَتِهِ وجَلالِهِ جَعَلَ الرَّوحَ والفَرَجَ في الرِّضا واليَقينِ . ^۱

۲۸۶.عنه صلى الله عليه و آله :إنّ عيسَى بنَ مَريمَ كانَ يَمشي علَى الماءِ، ولَو زادَ يَقينا لَمَشى في الهَواءِ . ^۲

۲۸۷.عنه صلى الله عليه و آله :لَو أنَّ أخي عيسى كانَ أحسَنَ يَقينا مِمّا كانَ لَمَشى فيالهَواءِ وصَلَّى علَى الماءِ . ^۳

الفصل العاشر : الوسوسة

۱۰ / ۱ . الوَسوَسةُ فِي العَقائِدِ

۲۸۸.كنز العمّال عن ابن مسعودٍ :سَأَلنا رسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله عنِ الرّجُلِ يَجِدُ الشّيءَ لَو خَرَّ مِن السّماءِ فتَخطَفُهُ الطَّيرُ كانَ أحَبَّ إلَيهِ مِن أن يَتَكلَّمَ بهِ ، قالَ : ذاكَ مَحضُ الإيمانِ ، أو صَريحُ الإيمانِ . ^۴

۲۸۹.الكافي عن ابن أبي عميرٍ عن محمّد بن مسلم عن الإمام الصّادق عليه السلام :جاءَ رجُلٌ إلَى النَّبيِّ صلى الله عليه و آله فقالَ : يا رسولَ اللّهِ، هَلَكتُ ! فقالَ لَهُ صلى الله عليه و آله : أتاكَ الخَبيثُ فقالَ لَكَ : مَن خَلَقَكَ ؟ فقُلتَ : اللّهُ ، فقالَ لَكَ : اللّهُ مَن خَلَقَهُ ؟ فقالَ : إي والّذي بَعَثَكَ بالحَقِّ لَكانَ كَذا ، فقالَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : ذاكَ واللّهِ مَحضُ الإيمانِ .
قالَ ابنُ أبي عُمَيرٍ : فحَدَّثتُ بذلكَ عَبدَ الرّحمنِ بنَ الحَجّاجِ فقالَ : حَدَّثَني أبي عن أبي عبدِاللّهِ عليه السلام أنّ رسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله إنّما عَنى بقولِهِ : «هذا واللّهِ مَحضُ الإيمانِ» خَوفَهُ أن يَكونَ قَد هَلَكَ حَيثُ عَرَضَ لَهُ ذلكَ في قَلبِهِ . ^۵

۹ / ۵ . آثار يقين

۲۸۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند از روى حكمت و جلال خود ، آسايش و گشايش را در خشنودى و يقين قرار داد .

۲۸۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :عيسى بن مريم عليهماالسلام روى آب راه مى رفت و اگر يقينِ بيشترى داشت ، در هوا نيز راه مى رفت .

۲۸۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اگر برادرم عيسى عليه السلام يقينش بهتر از آن بود كه داشت ، بى گمان ، در هوا راه مى رفت و روى آب ، نماز مى خواند .

فصل دهم : وسوسه

۱۰ / ۱ . وسوسه در اعتقادات

۲۸۸.كنز العمّالـ به نقل از عبد اللّه بن مسعود ـ: از پيامبر خدا سؤال كرديم كه گاهى اوقات چيزهايى از ذهن انسان مى گذرد كه اگر از آسمان سقوط كند و در وسط آسمان ، پرنده او را برُبايد ، برايش خوش تر است تا اين كه آن خطورات ذهنى را به زبانش آورَد .
پيامبر خدا فرمود : «اين ، ايمان محض است ، يا ايمان ناب است» .

۲۸۹.الكافىـ به نقل از ابن ابى عمير ، از محمّد بن مسلم، از امام صادق عليه السلام ـ: مردى خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و گفت : اى پيامبر خدا! هلاك شدم .
پيامبر صلى الله عليه و آله به او فرمود:«آن خبيث (شيطان) به سراغ تو آمد و گفت : چه كسى تو را آفريده است؟ و تو گفتى:خدا، و او گفت:خدا را چه كسى آفريده است؟».
مرد گفت : آرى ، سوگند به آن كه تو را به حق برانگيخت ، مطلب همين گونه است [كه مى فرمايى] .
پيامبر خدا فرمود : «به خدا سوگند كه اين ، ايمان محض است» .
ابن ابى عمير مى گويد : من اين حديث را براى عبد الرحمان بن حجّاج گفتم . او گفت : پدرم از امام صادق عليه السلام برايم حديث كرد كه فرمود : مقصود پيامبر صلى الله عليه و آله از اين كه فرمود : «به خدا سوگند كه اين ، ايمان محض است» ، همان ترس او از اين است كه نكند با خطور آن افكار در ذهنش ، به هلاكت افتاده باشد .

الحديث

۲۸۲.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنّ اللّهَ تعالى يَقولُ : ثَلاثُ خِصالٍ غَيَّبتُهُنَّ عَن عِبادِي لَو رآهُنَّ رجُلٌ ما عَمِلَ سُوءا أبَدا : لَو كَشَفتُ غِطائي فَرَآني حتّى يَستَيقِنَ ، ويَعلَمَ كَيفَ أفعَلُ بخَلقي إذا أمَتُّهُم... . ^۱

۹ / ۳ . تَفسيرُ اليَقينِ

۲۸۳.معاني الأخبار عن أحمد بن أبي عبد اللّه عن أبيه في حديث مرفوع إلى النبيّ صلى الله عليه و آله :جاءَ جَبرئيلُ عليه السلام إلَى النَّبيِّ صلى الله عليه و آله : فقال : يا رسولَ اللّهِ ، إنّ اللّهَ تباركَ وتعالى أرسَلَني إلَيكَ بِهَديَّةٍ لَم يُعطِها أحَدا قَبلَكَ . قالَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : قلتُ : وماهِي ؟ قالَ : الصَّبرُ وأحسَنُ مِنهُ ... قلتُ : فما تَفسيرُ اليَقينِ ؟قالَ : المُوقِنُ يَعمَلُ للّه كأنّهُ يَراهُ ، فإن لَم يَكُن يَرى اللّهَ فإنّ اللّهَ يَراهُ ، وأن يَعلَمَ يَقينا أنَّ ما أصابَهُ لَم يَكُن لِيُخطِئَهُ ، وأنَّ ما أخطأهُ لَم يَكُن لِيُصيبَهُ ، وهذا كُلُّهُ أغصانُ التَّوكُّلِ ومَدرَجَةُ الزُّهدِ . ^۲

۹ / ۴ . عَلاماتُ المُوقِنِ

۲۸۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :أمّا عَلامَةُ المُوقِنِ فَسِتَّةٌ : أيْقَنَ باللّهِ حَقّا فآمَنَ بهِ ، وأيقَنَ بأنّ المَوتَ حقٌّ فحَذِرَهُ ، وأيقَنَ بأنّ البَعثَ حَقٌّ فخافَ الفَضيحَةَ ، وأيقَنَ بأنّ الجَنّةَ حَقٌّ فاشتاقَ إلَيها ، وأيقَنَ بأنّ النّارَ حَقٌّ فظَهَرَ سَعيُهُ لِلنَّجاةِ مِنها ، وأيقَنَ بأنّ الحِسابَ حَقٌّ فحاسَبَ نَفسَهُ . ^۳

حديث

۲۸۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند متعال مى فرمايد : «سه چيز است كه آنها را از ديد بندگانم پنهان نگه داشته ام و اگر فردى آنها را مشاهده كند ، هرگز عمل بد انجام نمى دهد : اگر پرده خود را كنار زنم و مرا چنان ببيند كه يقين پيدا كند و بداند كه بعد از ميراندنِ آفريدگانم ، با آنها چه مى كنم ...» .

۹ / ۳ . تفسير يقين

۲۸۳.معانى الأخبارـ به نقل از احمد بن ابى عبد اللّه برقى ، از پدرش ، در حديثى كه سند آن را به پيامبر خدا رسانده است ـ: جبرئيل عليه السلام نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و گفت : «اى پيامبر خدا! خداوند ـ تبارك و تعالى ـ مرا با هديه اى به سوى تو فرستاده كه پيش از تو ، آن را به هيچ كس نداده است» .
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : آن هديه چيست؟
جبرئيل عليه السلام گفت : «شكيبايى و چيزى بهتر از آن ...» .
پيامبر خدا فرمود : گفتم : تفسير يقين چيست؟
گفت : «شخصى كه يقين دارد ، براى خدا چنان كار مى كند كه گويى او را مى بيند ؛ زيرا اگر او خدا را نمى بيند ، خدا كه او را مى بيند و به يقين مى داند كه آنچه به او رسيده ، نمى شد كه نرسد و آنچه به او نرسيده ، امكان نداشت كه برسد . همه اينها شاخه هاى توكّل و پلّكان زهدند» .

۹ / ۴ . نشانه هاى اهل يقين

۲۸۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :نشانه اهل يقين ، شش چيز است : به حقانيّت خدا يقين پيدا كرده ، از اين رو به او ايمان آورده است ؛ يقين پيدا كرده كه مرگ راست است ، از اين رو از آن در حذر است ؛ يقين پيدا كرده كه رستاخيز ، راست است و از اين رو ، از رسوايى [در آن روز] مى ترسد ؛ يقين پيدا كرده كه بهشت راست است و از اين رو ، مشتاق آن است ؛ يقين پيدا كرده كه دوزخ راست است و از اين رو ، براى نجات از آن مى كوشد ؛ و يقين پيدا كرده كه حساب راست است و از اين رو ، از خود حساب مى كشد .