۳ / ۳ . الشُّكرُ

الكتاب

« وَ إِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِن شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِن كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِى لَشَدِيدٌ » . ^۱

الحديث

۳۲۵۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لا يَرزُقُ اللّهُ عز و جل عَبدا الشُّكرَ فَيَحرِمَهُ الزِّيادَةَ ؛ لِأَنَّ اللّهَ عز و جليَقولُ : «لَئِن شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ» . ^۲

۳ / ۴ . القَصدُ

۳۲۵۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :عَلَيكُم بِالِاقتِصادِ ؛ فَمَا افتَقَرَ قَومٌ قَطُّ اقتَصَدوا . ^۳

۳ / ۵ . القَناعَةُ

۳۲۵۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :القَناعَةُ بَرَكَةٌ . ^۴

۳۲۵۷.عنه صلى الله عليه و آله :عَلَيكُم بِالقَناعَةِ ؛ فَإِنَّ القَناعَةَ مالٌ لا يَنفَدُ . ^۵

۳ / ۶ . إيثارُ الآخِرَةِ

۳۲۵۸.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن آثَرَ الدُّنيا عَلَى الآخِرَةِ حُرِمَهُما جَميعا ، ومَن آثَرَ الآخِرَةَ عَلَى الدُّنيا أصابَهُما جَميعا . ^۶

۳ / ۳ . شكرگزارى

قرآن

«و آن گاه كه پروردگارتان اعلام كرد كه : اگر شكرگزارى كنيد، هر آينه [ نعمت ]شما را افزون خواهم كرد، و اگر ناسپاسى نماييد، قطعاً عذاب من سخت خواهد بود» .

حديث

۳۲۵۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هيچ بنده اى نيست كه خداوند، شكر را روزى اش فرموده باشد و از افزايش نعمت محرومش گرداند ؛ زيرا خود مى فرمايد: «اگر شكر گزاريد ، [نعمت ]شما را افزون خواهم كرد» .

۳ / ۴ . ميانه روى

۳۲۵۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بر شما باد ميانه روى ؛ كه هيچ گروه ميانه روى فقير نشد !

۳ / ۵ . قناعت

۳۲۵۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :قناعت ، بركت است .

۳۲۵۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بر شما باد قناعت ، كه هر آينه قناعت ، مالى است كه تمام نمى شود .

۳ / ۶ . ترجيح دادن آخرت

۳۲۵۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس دنيا را بر آخرت ترجيح دهد ، از هر دو محروم مى گردد ، و هر كس آخرت را بر دنيا ترجيح دهد ، به هر دو دست مى يابد .

الحديث

۳۲۴۹.مسند ابن حنبل عن أنس :أتى رَجُلٌ مِن بَني تَميمٍ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله فَقالَ : يا رَسولَ اللّهِ ، إنّي ذو مالٍ كَثيرٍ ، وذو أهلٍ ووَلَدٍ وحاضِرَةٍ ، فَأَخبِرني كَيفَ اُنفِقُ ، وكَيفَ أصنَعُ ؟ فَقالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : تُخرِجُ الزَّكاةَ مِن مالِكَ ؛ فَإِنَّها طُهرَةٌ تُطَهِّرُكَ ، وتَصِلُ أقرِباءَكَ ، وتَعرِفُ حَقَّ السّائِلِ وَالجارِ وَالمِسكينِ . ^۱

۲ / ۵ . حَبسُ الحُقوقِ

۳۲۵۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن حَبَسَ عَن أخيهِ المُسلِمِ شَيئا مِن حَقِّهِ ، حَرَّمَ اللّهُ عَلَيهِ بَرَكَةَ الرِّزقِ إلّا أن يَتوبَ . ^۲

۳۲۵۱.عنه صلى الله عليه و آله :لَم يَمنَعوا الزَّكاةَ إلّا مُنِعُوا القَطرَ مِنَ السَّماءِ . ^۳

الفصل الثّالث : المبادئ الأخلاقيّة

۳ / ۱ . الرِّفقُ

۳۲۵۲.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنَّ فِي الرِّفقِ الزِّيادَةَ وَالبَرَكَةَ ، ومَن يُحرَمِ الرِّفقَ يُحرَمِ الخَيرَ . ^۴

۳ / ۲ . التَّقوى

۳۲۵۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن رُزِقَ تُقىً فَقَد رُزِقَ خَيرَ الدُّنيا وَالآخِرَةِ . ^۵

حديث

۳۲۴۹.مسند ابن حنبلـ به نقل از انس ـ: مردى از بنى تميم نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و گفت: اى پيامبر خدا ! من مالى بسيار دارم و صاحب خانواده و فرزندان و خاندانم . مرا آگاه فرما كه چگونه انفاق كنم و چه سان رفتار نمايم؟
پيامبر خدا فرمود : «زكات را از مالت بيرون ساز ؛ كه زكات ، [مايه ]پاكى توست . نيز با خويشاوندانت پيوند داشته باش و حقّ نيازخواه و همسايه و بينوا را بدان» .

۲ / ۵ . پرداخت نكردن حقوق

۳۲۵۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه از برادر مسلمانش چيزى از حقّ وى را دريغ كند ، خداوند ، بركت روزى را از وى دريغ مى فرمايد تا آن گاه كه توبه نمايد .

۳۲۵۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مردم از پرداخت زكات خوددارى نمى كنند ، مگر آن كه بارش آسمان از ايشان دريغ مى گردد .

فصل سوم : خاستگاه هاى اخلاقى

۳ / ۱ . مدارا

۳۲۵۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :در مدارا ، افزايش روزى و بركت ، نهفته است و هر كه از مدارا بى بهره باشد ، از خير ، بهره اى ندارد .

۳ / ۲ . پرهيزگارى

۳۲۵۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس پرهيزگارى روزى اش شده باشد ، خير دنيا و آخرت نصيبش مى گردد .